Ons Erfdeel. Jaargang 43

Monarchen in De Brakke Grond

In het kader van het staatsbezoek van de Belgische Koning Albert II aan Nederland werd op 6 april 2000 een forum georganiseerd in het Vlaams Cultureel Centrum de Brakke Grond te Amsterdam, gewijd aan de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking, met als motto: ‘Wat buren samen doen, doen ze beter.’ Guido Vereecke, directeur van het centrum, was een voorbeeldig gastheer. Het feit is belangrijker dan het lijkt. Door de aanwezigheid van zowel Koning Albert II als Koningin Beatrix op deze plek in het hart van Amsterdam werd deze samenwerking bevestigd. Het betekende ook dat de Belgische

Koningin Beatrix en Koning Albert luisteren in het Vlaams Cultureel Centrum De Brakke Grond naar een gesprek over de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking - Foto Rik Daze.

monarchie de federalisering aanvaard heeft. Zo hoort het ook.

Wie de eerste rijen in de Rode Zaal bekeek, zag hoe ingewikkeld staatsconstructies kunnen zijn: de Belgische ambassadeur in Nederland zat er bij wijze van spreken naast de Vlaamse Minister-President, de Nederlandse staatssecretaris voor cultuur naast de Vlaamse attaché in Den Haag. De Vlaamse minister van Cultuur, onder wiens bevoegdheid de Brakke Grond ressorteert, was niet aanwezig.

Het forum, dat vooral informatief bedoeld was, werd geleid door Jozef Deleu. Deelnemers waren Judith Belinfante, lid van de Nederlandse Tweede Kamer en voorzitter van de Interparlementaire Commissie van de Taalunie; Anne Marie Musschoot, hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde te Gent en co-hoofdredacteur van de ‘Nieuwe literatuurgeschiedenis der Nederlanden’; Frits Niessen, co-voorzitter van de Commissie van het Cultureel verdrag Vlaanderen-Nederland en Klaas Tindemans, directeur van het Vlaams Theater Instituut te Brussel.

Belinfante had het over taalachterstand, een van de actuele aandachtspunten voor de Taalunie, en legde er de nadruk op dat die tegelijk ook sociale achterstand is. Musschoot stelde het gezamenlijke succesvolle optreden voor van literair Nederland en Vlaanderen op buitenlandse boekenbeurzen, en presenteerde ook de groots opgevatte literatuurgeschiedenis, waar een team van specialisten momenteel aan werkt.

[p. 462]

Tindemans lichtte de kruisbestuiving van theatermakers en producties toe in de Lage Landen. Vlamingen spelen vaak een vooraanstaande rol in de Nederlandse podiumkunsten. Het omgekeerde is vooralsnog niet het geval. Samenwerking gedijt het best op het niveau van de creatie, en laat men het best over aan het veld zelf. Niessen beklemtoonde vervolgens weer de verschillen in ambtelijke en politieke cultuur tussen Vlaanderen en Nederland die de samenwerking vaak bemoeilijken. Vooral de verschillende visie op subsidiëring blijkt vaak een struikelblok te zijn. Hij had het ook over de behoefte aan een Vlaams-Nederlands huis in Brussel, gericht op Europa.

Op de vraag uit de zaal of een verdere federalisering van België voor het oplossen van de ambtelijke en politieke cultuurverschillen niet gewenst is, werd geantwoord dat men het best rustig probleem per probleem kan bekijken. Als beter bestuur inderdaad gebaat is bij verdere federalisering, dan mag die er ook wel komen. Maar niets moet.

Er heerste enige consternatie toen koning Albert het woord vroeg, en opmerkte dat bij het uitdragen van de Nederlandstalige literatuur buitengaats de namen van Frankfurt, Londen en Barcelona wel vielen, maar dat die van Namen en Aarlen ontbraken. Jozef Deleu beklemtoonde in zijn repliek dat de taalgrens in België een politiek feit is, en dat goed nabuurschap een vanzelfsprekende dagelijkse opgave is. Hij noemde Vlamingen de meest Latijnse Germanen en de meest Germaanse Latijnen, die door hun historische expertise voorbestemd zijn om de ideale bemiddelaars te worden tussen ‘noord’ en ‘zuid’. Hij herhaalde dat een Vlaams-Nederlands Huis in Brussel met Europese uitstraling die bemiddelende rol perfect zou kunnen spelen. Toen kwam ook Boorman in hem wakker, bekende hij ruiterlijk, en kon hij niet anders dan naar Septentrion verwijzen, het tijdschrift, uitgegeven door de Stichting Ons Erfdeel, dat al bijna dertig jaar de francofonie inlicht over het reilen en zeilen van de cultuur in Vlaanderen en Nederland.

Muziek, uitgevoerd door Het Spiegel Strijkkwartet, van de Waalse componist Guillaume Lekeu mocht dit allemaal afsluiten, en ook hierin bleek diplomatie, onbevangenheid en federale loyaliteit samen te kunnen gaan.

Luc Devoldere