Ons Erfdeel. Jaargang 38

[p. 778]

Taal - en cultuurpolitiek

Het Haus der Niederlande in Munster

Op 15 mei 1995 werd in Munster in aanwezigheid van de prinsen Filip van België en Willem-Alexander van Nederland en een keur van hoogwaardigheidsbekleders uit Duitsland, België en Nederland het Haus der Niederlande geopend.

Dit huis voor de Nederlandse cultuur is gevestigd in het Krameramtshaus, een historisch pand in het stadscentrum van Munster en een van de drie huizen die ongehavend uit de Tweede Wereldoorlog kwamen. Op 15 mei 1648 vertrokken van hieruit de Nederlandse onderhandelaars naar het stadhuis van Munster om daar de vrede met Spanje te ondertekenen, waardoor er een einde kwam aan de Tachtigjarige Oorlog. In meer recente tijden was hier de stadsbibliotheek van Munster gevestigd, tot die in 1993 verhuisde naar een nieuw gebouw in dezelfde buurt.

Met de steun van de Vlaamse en Nederlandse regering, de Westfälische Wilhelmsuniversität en enkele bedrijven werd het gebouw opnieuw ingericht. Het is nu een prachtig uitgerust centrum, een ‘steunpunt en bruggehoofd naar het voor ons zo belangrijke Duitse taalgebied’, zoals de toenmalige Vlaamse minister van cultuur Hugo Weckx het in zijn openingstoespraak noemde. Het gebouw herbergt een prachtige bibliotheek, werkkamers, leslokalen en vergaderruimtes. Het biedt onderdak aan de wetenschappelijke instellingen die zich aan de Universiteit van Munster met de Nederlanden bezighouden, namelijk: het Niederländischer Seminar, het Zentrum für Niederlände-studien en het Sondersammelgebiet Niederländisches Kulturkreis.

De geschiedenis van het Niederländischer Seminar in Munster gaat terug tot in 1920. Vanaf dat jaar tot het einde van de Tweede Wereldoorlog bekleedde René van Sint-Jan er een lectoraat. In 1965 werd door de regering van Nordrhein-Westfalen een leerstoel voor Nederduitse en Nederlandse filologie opgericht, die van 1969 tot 1995 werd bezet door Jan Goossens.⁽¹⁾ Onlangs werd hij opgevolgd door Amand Berteloot. Berteloot (Roeselare, ^o1950) werkte jaren als lector in Marburg en was de laatste jaren hoogleraar Nederlands aan de universiteit van Keulen. Hij wordt dus nu directeur van het Niederländisches Seminar van Munster.

Het instituut had op 15 mei 1995 385 studenten Nederlands (hoofd- en bijvakstudenten). Men kan er een volledige filologische opleiding volgen, het diploma van magister behalen en een staatsexamen afleggen dat de afgestudeerden de onderwijsbevoegdheid geeft voor het lager en hoger middelbaar onderwijs. Het instituut heeft wel behoefte aan een tweede hoogleraar die zich specifiek zou kunnen bezighouden met de moderne Nederlandse letterkunde. Het ligt ook in de bedoeling om te starten met een studierichting ‘Literair-vertalen’. In maart 1996 hoopt men alvast te beginnen met een workshop. Dit project hoopt men te realiseren met de steun van de Nederlandse Taalunie.

Het Krameramtshaus in Munster, waar het ‘Haus der Niederlande’ gevestigd is.

(1) Zie de bijdrage van gilbert a.r. de smet, ‘Jan Goossens: 25 jaar in dienst van de Nederlandse taal en cultuur’, in Ons Erfdeel jg. 38, nr. 4, 1995, pp. 617-619.

[p. 779]

Het ‘Zentrum für Niederlande-Studien’ werd in 1989 opgericht en heeft naast lessen taalverwerving ook cursussen over Nederlandse geschiedenis, kunstgeschiedenis, economie, rechten, aardrijkskunde en politicologie op zijn programma staan. Op dit ogenblik telt het Centrum ongeveer 60 studenten. Het wordt geleid door Prof. Horst Lademacher, die onlangs nog een belangrijk boek publiceerde over de Politieke cultuur van Nederland.⁽²⁾ In het ‘Zentrum’ kan men een opleiding tot Magister volgen.

Het derde wetenschappelijk instituut dat onderdak heeft gevonden in het Haus der Niederlande is het ‘Sondersammelgebiet Niederländischer Kulturkreis’. Dit instituut legt zich al jaren toe op het verzamelen van boeken en tijdschriften uit het Nederlandse taalgebied. Inmiddels is een indrukwekkende collectie Nederlandstalige publikaties verzameld.

De Bibliotheek van het Haus der Niederlande bestaat uit de boekcollecties van de drie instituten. Dat betekent in totaal bijna 100.000 boeken uit en over het Nederlandse taalgebied. De bibliotheek bevat zowel wetenschappelijke studies, als literaire werken, geschiedenisboeken, enz. Dit moet de grootste bibliotheek over de Nederlanden zijn, buiten het Nederlandse taalgebied. Het is alleen jammer dat deze drie ‘deelbibliotheken’ afzonderlijk van elkaar blijven en niet geïntegreerd worden. De bibliotheek is toegankelijk voor het publiek.

Ten slotte vind je in het Haus der Niederlande ook de ‘Fachvereinigung Niederländisch’ en de redactie van het tijdschrift Nachbarsprache niederländisch. Deze vereniging omvat de leraren Nederlands in Duitsland.

Door zijn ligging, midden in het stadscentrum van een drukke stad, op de grens met het Nederlandse taalgebied en door zijn goede uitrusting, is de kans reëel dat het Haus der Niederlande uitgroeit tot hét centrum voor de Nederlandse cultuur in de Duitstalige wereld. Steun van de Vlaamse en Nederlandse overheid is hiervoor beslist wenselijk en verantwoord.

Dirk van Assche

(2) horst lademacher, Die Niederlande. Politische Kultur zwischen Individualität und Anpossung, Propylaën Verlag, Berlin, 1993, 742 p. Zie ook Ons Erfdeel, 37 jg., nr. 3, 1994, pp. 461-463.

Praktische informatie:

Adres: Altersteinweg 6/7, D-48143 Munster.
Tel. Niederländisches Seminar: (+) 49 / 251 414 22 21 - Fax (+) 49 251 40061 -e-mail:[e-mail].
Tel. Zentrum für Niederlande-Studien: (+) 49 / 251 414 22 11 - Fax (+) 49 / 251 83 99 09.
Het Haus der Niederlande is elke werkdag open van 9 tot 17 uur.