Ons Erfdeel. Jaargang 27

Nederlandse opiniepers over België.

In haar licentiaatsverhandeling Het beeld van België in de Nederlandse opinieweekbladpers heeft Gemma Smeets een analyse gemaakt van de artikelen in zes Nederlandse opinieweekbladen over België. Zij heeft daarvoor de jaargangen 1979, 1980 en 1981 van Elseviers Weekblad, Elseviers Magazine, Vrij Nederland, Haagse Post, De Tijd en De Groene Amsterdammer doorgenomen en de verschillende artikelen gecatalogiseerd. In totaal zijn er 194 artikelen waarin een deel van de Belgische maatschappij wordt behandeld. Opvallend daarbij is dat De Tijd meer dan een kwart van het totaal aantal artikelen voor zijn rekening neemt, Vrij Nederland een vijfde. De Groene Amsterdammer besteedt het minst ruimte aan informatie over België (11,68%). Ook uit de verhouding tussen de totale lengte van artikelen in het tijdschrift en de lengte van artikelen over België blijkt dat De Tijd het hoogst scoort: 1,173%. Als verklaring daarvoor schrijft Gemma Smeets: ‘Het zuiden van Nederland heeft nog wel een paar zaken met Vlaanderen gemeen, met name het katholicisme en zo men wil ook een iets zuiderser mentaliteit. Het schept een band dat wij onze cultuur onderling kunnen uitwisselen’, (p. 68-69)

In de artikelen gaat de aandacht het meest uit naar literatuur en stripverhalen uit België. Ze vertegenwoordigen meer dan 25% van het totaal aantal artikelen. Daarna volgen culturele

[p. 468]

onderwerpen als film, toneel, e.d. (11,85%) en binnenlandse politiek (11,34%). Kerk en religie (1,55%), pers (1,55%) en sport (2,06%) komen nauwelijks aan bod.

Bij de beschrijving van politieke sociale en economische omstandigheden behandelen meer dan twee derde van de artikelen België in zijn geheel. Dat is zeker niet zo voor culturele onderwerpen: bijna 90% van die artikelen gaan expliciet over Vlaanderen. Wallonië en Brussel komen in deze laatste categorie er maar bekaaid af: elk krijgt 2,74%.

Een interessant onderdeel van studie is het onderzoek naar de de waardering die in de artikelen tot uiting komt. De politieke toestand wordt in de Nederlandse opiniepers voornamelijk negatief beoordeeld. De sociaal-economische situatie krijgt vaker een negatieve dan een positieve beschrijving. Bij de culturele onderwerpen hebben de journalisten een neutrale instelling. Op dit laatste gebied zijn er ook positieve en negatieve geluiden, maar die houden elkaar in evenwicht.

De vaak negatieve berichtgeving wordt weerspiegeld in de stijl die door de auteurs wordt gehanteerd. Aan de hand van ‘gekleurde’ woorden tracht Gemma Smeets ‘een aantal beschrijvingen en toestanden te ontdekken, die Nederlanders vaak als “typisch Belgisch” beschouwen’. (p. 158).

Zij besluit uit die studie van pejoratief taalgebruik en elementen van positieve kritiek: ‘België komt er slecht vanaf, behalve wat de vrolijkheid, het rustige leven en de eet- en drinkcultuur betreft’, (p. 164)

Wim Trommelmans

Gemma Smeets, Het beeld van België in de Nederlandse opinieweekbladpers. Een inhoudsanalyse van zes Nederlandse opinieweekbladen, licenciaatsverhandeling, Katholieke Universiteit Leuven, 1983, 219 p.