Ons Erfdeel. Jaargang 16

muziek

Klachten van Belgische musici.

Er roert entwat in de Belgische muziekwereld.

Enkele maanden geleden uitten een tiental Belgische dirigenten hun klachten. De benoeming van een buitenlands dirigent aan het hoofd van het BRT-Symfonieorkest was de druppel die de maat deed overlopen. Met verontwaardiging konstateerden ze dat het merendeel van onze orkesten, zowel in Vlaanderen als in Wallonië, geleid wordt door vreemde dirigenten. Ze menen dat hun aanstelling door niets gerechtvaardigd is. Ze verwijzen ook naar Nederland. Aan het hoofd van een van de zeventien Nederlandse orkesten staat wel af en toe een befaamd buitenlands dirigent, maar die krijgt steeds een jong Nederlands dirigent als assistent, die wordt opgeleid om hem later te vervangen.

Thans heeft de ‘Unie der Belgische komponisten’ haar grieven gepubliceerd in een manifest, getiteld Een bedreigde ekonomische en kulturele sektor. Tijdens een perskonferentie werd de tekst van dat pamflet door de komponisten Willem Pelemans, voorzitter, en Jacques Stehman, ondervoorzitter, toegelicht.

Wie het muziekleven in ons land van nabij volgt, komt inderdaad vrij vlug tot de konklusie dat er iets fundamenteels verkeerd zit, dat er een verwerpelijke wanverhouding is gegroeid tussen muzikaal import en export, tussen eigen en buitenlands kultuurgoed. Zoals in alle andere landen kost de muziek in België rechten en kunstenaarshonoraria. Het grootste deel daarvan verdwijnt over de grenzen. Het bedrag dat in handen van onze

[p. 129]

eigen musici en komponisten terechtkomt, en de honoraria die zij vanuit het buitenland opstrijken, liggen bedroevend laag. Onze grote koncertverenigingen, operahuizen, balletgroepen en festivaldirekties zijn zeer renderende afzetgebieden geworden voor het buitenlands impressariaat. Men betaalt de hoogste honoraria aan buitenlandse vertolkers; en de koncertdirekties brengen die fantastische bedragen graag en zonder de minste gewetenswroeging op, omdat ze met klinkende namen uit het buitenland ervan verzekerd zijn dat hun zalen boordevol lopen.

Met de muziek van eigen bodem is het nog ergerlijker gesteld. Er zijn in ons land instellingen waar nauwelijks één Belgisch werk per seizoen op de affiches komt. Wil een koncertvereniging staatssubsidies ontvangen, dan moet ze per seizoen een aantal minuten Belgische muziek opnemen. Jazeker, die luttele minuten komen wel voor op de programma's; om de zo noodzakelijke subsidie van overheidswege veilig te stellen, neemt men er willens nillens die verplichting bij. Meestal beperkt men zich echter tot het allernoodzakelijkste minimum. Op dit gebied zou de subsidiërende overheid dringend een gezonder en strenger beleid moeten voeren. Waarom bijv. geen subsidie toekennen naar rato van het aantal minuten Belgische muziek per seizoen? Waarom geen speciale subsidies voor kreaties? De overheid heeft hier toch een essentiële opdracht te vervullen; zij beschikt over afdoende middelen om onze eigen literatuur te doen programmeren en zo onze eigen muziekproduktie te stimuleren. Dat gebeurt trouwens in alle andere landen. In Duitsland, Italië, Engeland, Spanje en niet minder in de Oosteuropese landen gelden wettelijke voorschriften om de eigen muziekproduktie niet te verstikken onder de geïmporteerde, en om de uitvoerende kunstenaars van eigen bodem rechtmatig te verdedigen.

Men hoeft slechts even bij onze Noorderburen een kijkje te nemen, om ervan overtuigd te geraken dat het Belgische muziekbeleid en muziekleven in het algemeen herhaaldelijk mank lopen. De Nederlandse stichtingen Donemus voor de ernstige en Conamus voor de lichte muziek beschikken o.m. over een eigen bureau te New York dat voor een afzetgebied zorgt bij de Amerikaanse radio- en televisieketens. In ons land bestaat zoiets niet. Onze gelijkaardige stichting Ce-BeDem, die het met heel wat minder middelen moet stellen, wordt zonder meer uit de lokalen van de Nationale Bibliotheek gezet en zoekt elders een onderdak. De verantwoordelijken voor het kultuurbeleid in België menen in die zaak niet eens te hoeven ingrijpen.

De ‘Unie der Belgische komponisten’ wil beslist niet alle vreemde kunstenaars uit het Belgisch muziekleven weren. Onze kultuur zou er sterk onder lijden. Zij vraagt alleen dat men de subsidies die aan koncertverenigingen worden toegekend, niet gebruikt worden om de honoraria van de buitenlanders buitensporig te verhogen. Men moet de juiste en rechtvaardige verhouding kunnen vinden. De buitenlandse kunstenaars die in ons land optreden staan meestal onder kommercieel kontrakt bij het internationaal impressariaat en vertegenwoordigen dus een handelswaarde. Het is toch duidelijk dat de door de overheid toegekende toelagen moeten afgestemd zijn op nationale kulturele aktiviteiten en in geen geval mogen dienen om ondernemingen met een uitgesproken kommercieel karakter te steunen. De leiders van koncertverenigingen die subsidies genieten dienen het bovendien als een zedelijke plicht te beschouwen buiten de muziekkultuur in het algemeen, de Belgische komponisten en musici in het biezonder in het kader van ons nationaal muziekleven te bevorderen.

Om het niet bij woorden te laten werd na de goedkeuring van de tekst, die ook aan de minister zal worden overhandigd, een aktiekomitee in het leven geroepen, dat van Nederlandstalige zijde bestaat uit W. Pelemans, J. Decadt, H. Sabbe, F. Devreese, F. Engelen en J. Stroobants.

Hugo Heughebaert