Zweisprachige Nachbarn - Die deutschen Hochsprach- und Mundartgruppen in Ostbelgien, dem Elsass, Ost-Lothringen und Luxemburg.
In dit boek van 192 bladzijden heeft de Belgische taalsocioloog Albert Verdoodt hier de inventaris opgemaakt van de huidige situatie, op de voornaamste gebieden van het leven, van de Duitse taal ten westen van de politieke grenzen van Duitsland.
Het Duits als officiële taal, als school- of kerktaal, en zijn positie in de moderne kommunikatiemedia van Oost-België, Luxemburg en Oost-Frankrijk is in de laatste decennia - ondermeer om politieke redenen - niet bepaald een geliefkoosd tema geweest in de wetenschappelijke navorsing. Des te verheugender is het onderzoek van Verdoodt, ook al omdat het niet alleen de louter praktische verspreiding van de taal in haar gekultiveerde of dialektische vorm bestrijkt, maar ook de wettelijke basis voor haar gebruik en bovendien haar ekonomische mogelijkheden behandelt. De resultaten van zijn werk zijn de vrucht van indringend plaatselijk onderzoek.
Deze resultaten zijn eenparig negatief, want ze tonen een duidelijke achteruitgang aan ten voordele van het opdringende Frans, van Aken tot Bazel. Alleen in Luxemburg wint ook de ‘letzeburgse’ taalvorm veld, door het achteruitlopen van het Hoogduits. Ook heeft de ekonomische samenwerking in E.E.G.-verband wel positieve resultaten voor het Duits, gesteund door de kulturele uitstraling van grote grenssteden als Aken, Saarbrücken of Bazel.
Tenslotte onderzoekt Verdoodt nog de invloed van de Duitse kommunikatiemedia, die vooral via televisieprogramma's en geïllustreerde weekbladen taalbehoudend werken.
Het werk werd Verdoodt - zelfs als ‘neutrale Belg’ - niet altijd gemakkelijk gemaakt, wat bewezen wordt door bepaalde weigeringen tot medewerking.
Al bij al een bijzonder gedetailleerde, gefundeerde, veelomvattende studie - voorzien van een voorwoord van de toonaangevende Amerikaanse taalsocioloog Fishman - die over het gebruik en de verspreiding van het Duits in de betrokken streken juiste inlichtingen biedt en die bijgevolg niet alleen voor germanisten van belang is.
Josef Kempen
Zweisprachige Nachbarn - nr. 6 in de Schriftenreihe der Forschungsstelle für Nationalitäten- und Sprachenfragen. - Wiener Universitäts-Verlagsbuchhandlung Wilh. Braumüller. 192 pagina's.
Auteursrechtelijk beschermd