Ons Erfdeel. Jaargang 12

The fair face of Flanders.

Een vriend vond het niks, gewoon een geschiedenisboek zoals men er in de lagere middelbare school gebruikt. Ondanks alle goede bedoelingen en de prachtige uitgave, kunnen we volgens hem het buitenland niet met dergelijke lektuur van onze kulturele volwassenheid overtuigen.

Marnix Gijsen denkt er van zijn kant anders over. Hij vindt dat de auteur erin geslaagd is onze zeer verwarde Middeleeuwen te ontcijferen op een wijze die zelden geëvenaard is. Zij kent onze geschiedenis, zij beseft goed welke rol de ekonomische elementen heb ben gespeeld in ons verleden en ook vandaag de dag. Ze kent ook ons kultureel verleden, enz.

Het was dus met de overbekende gemengde gevoelens dat ik The fair face of Flanders van Patricia Carson begon te lezen. Het is inderdaad prachtig uitgegeven, met prettige ondertitels en vooral met een aanzienlijk aantal tekeningen van Herman Verbaere. Zelfs al kan men geen letter Engels lezen, dan nog blijft The fair face of Flanders een platenboek dat het hart van elke bibliofiel week maakt.

Maar bovendien bevestigt het eerste hoofdstuk, The Contours, door zijn korrekte kijk op onze problemen en wellicht nog meer door zijn rake formuleringen, dat Patricia Carson weet waarover ze schrijft. Zelf M.A. in de geschiedenis van London University, is ze gehuwd met een Vlaams hoogleraar, woont al geruime tijd in ons midden en spreekt zeer behoorlijk onze taal. Ze heeft dus alle troeven in handen om land en volk te doorgronden en ze bewijst in dit eerste hoofdstuk dat ze die troeven ook voortreffelijk weet uit te spelen. Ze heeft oog voor revelerende details, die wij zo gewoon zijn dat we die niet eens meer zien. Het volgend voorbeeldje vind ik persoonlijk scherp bekeken: ‘One of the most typical scenes in Flanders takes place after Mass on a Sunday morning, when families visit their favourite cake shop and go home each with an interesting cake-box suspended by a string from someone's finger’. Het is alsof Patricia Carson op mijn eigen dorpsplein is komen kijken.

Ook inzake ernstiger aangelegenheden is de auteur goed geïnspireerd. ‘Even to the historian’, zegt ze, ‘Flanders means many things. Simplicity has never been one of its characteristics’. Dat ingewikkelde Vlaanderen heeft ze ontleed, steunend op dokumentatie die

[p. 190]

kennelijk getapt werd uit het beste vlaamsgezind vat. Voor mij mocht dit eerste hoofdstuk veel langer geweest zijn.

De volgende hoofdstukken, van het tweede tot de helft van het vierde, graven dan dieper in onze geschiedenis. En hier plaats ik dan wel even een vraagteken: in hoever kan zo'n lang uitgewerkte terugblik in ons verleden de aandacht van een buitenlander gaande houden? Deze kapittels zijn goed geschreven, maar hoeveel mensen delen Patricia Carson's belangstelling voor geschiedenis? Gelukkig wordt dit euvel gedeeltelijk opgevangen door een vleugje humor en door de helderheid van de stijl. Ook de overzichten bij de aanvang van elk afzonderlijk tijdperk werken zeer verhelderend.

De laatste bladzijden handelen summier over enkele stromingen in het hedendaagse Vlaanderen, om te eindigen in een welhaast lyrische beschrijving van de sfeer van het Festival van Vlaanderen. Het is naar mijn gevoel de enige vlek op dit uitzonderlijk werk dat deze laatste bladzijden niet verder uitgewerkt zijn, (ik denk aan onze hedendaagse letteren bv.) desnoods ten koste van de uitvoerigheid van de middenste hoofdstukken.

Maar zo kritisch wil ik beslist niet eindigen, want wat het boek biedt in de vorm die Patricia Carson er tans aan gegeven heeft is nu al onvervangbaar. Daarom citeer ik nogmaals uitvoerig Marnix Gijsen, wiens oordeel ik hierin volledig bijtreed: ‘Dat Patricia Carson aan de Vlaamse gemeenschap een grote dienst bewezen heeft door haar boek, staat buiten twijfel. Ik meen dat ik ongeveer alles gelezen heb wat in Amerika en Engeland over ons land geschreven werd. Veel daarvan is verouderd, vele boeken werden geschreven door lui de geen stom woord Nederlands kenden. Haar boek is objektief, intelligent en goed gedokumenteerd. Indien zij het in het Frans deed vertalen, zou zij onze Waalse landgenoten een grote dienst bewijzen, want zij bekijkt ons zonder vooroordelen en ze begrijpt ons. Het is zelfs duidelijk dat ze van ons houdt.’

Jan Deloof

The fair face of Flanders, door Patricia Carson. Met illustratie van Herman Verbaere, een alfabetische lijst van historische gebouwen en kunstwerken, een klapper op de eigennamen en twee kaarten. Uitg.: E. Story-Scientia, P. Van Duyseplein 8, Gent. - 282 blz. - 320 BF - f 25.