Ons Erfdeel. Jaargang 12

Na tien jaar.

Het is nu ruim tien jaar geleden dat Josef Kempen, uit Bad Godesberg, zijn eerste artikel liet verschijnen over het Nederlands als mogelijk schoolvak in Duitsland. Het werd gepubliceerd in februari 1959, in het dagblad ‘Die Realschule’, onder de titel: ‘Niederländisch - ein Alternativfach der Realschule’.

Wellicht denkt u dat een periode van tien jaar niet lang genoeg is om iemands verdienste voor een bepaalde zaak al te huldigen. Maar aangezien zijn pogingen om voor het Nederlands op de Duitse Realschulen een plaats te veroveren toentertijd zo totaal nieuw waren, aangezien hij dus van het volstrekte nulpunt diende te vertrekken, mag wel eens gewezen worden op het doorzettingsvermogen en de onbaatzuchtigheid waarvan Josef Kempen in die tien jaar blijk gaf.

Sedert het verschijnen van dat eerste artikel heeft hij in de verschillende organen van de Realschulen (‘Die Realschule’, ‘Realschulpost’, ‘Elternbriefe’) telkens opnieuw gewezen op de wenselijkheid van het Nederlands als schoolvak in het grensgebied van Emden tot Aken. Zonder ook maar enigermate volledig te kunnen zijn, vermeld ik hier enkele titels van zijn vele bijdragen:

-	‘Schüler des Grenzraumes mit besonderen Aufgaben. Wird der Lehrplan ihnen gerecht ohne “Nederlands”?’
-	‘Herzliches Willkommen bei holländischen Rheinländern’.
-	‘Europäische Integration - kulturell - sprachlich - problematisch?’
-	‘Unser Fremdsprachensystem längst überholt?’
-	‘Niederländisch, an unseren Grenzraumschulen. Wer macht mit?’
-	‘Realschulen entdecken die Niederlande und Flandern.’
-	‘Niederländisch, neues Realschul-Alternativfach von Aachen bis Emden.’
-	‘Europäische Integration erfordert Sprachkenntnisse.’

Josef Kempen, die nu 40 jaar is, studeerde Engels, Frans, Nederlands (met Fries en Afrikaans) in Keulen en Bonn, ondermeer bij de professoren Dr. L.E. Schmitt, Dr. Heinrichs, Frau Dr. M. Baerlecken en Dr. Jalink. In 1958 legde hij het eksamen van Realschullehrer af voor Engels-Frans, en werd leraar in Kleef, op slechts 9 kilometer van de Nederlandse grens. Hij leerde er de streektaal kennen en stoottte in het archief van de historikus Dr. F. Gorissen op het overwegend Nederlandstalige verleden van de stad.

Met de idee voor ogen dat de leerlingen van nu de joernalisten, TV-reporters, handelaars, enz. van morgen zijn, en vaststellend dat de onwetendheid van de leerlingen (en van veel leerkrachten!) verbijsterend groot was inzake de buurlanden België en Nederland, zette Josef Kempen zich onverdroten aan het werk. Hij werd een ‘one man pressure group’.

Over zijn bijdragen in vakbladen heb ik het al gehad. Daarnaast zijn zijn lezersbrieven, zijn lezingen, zijn korrekties in naslagwerken, zijn tussenkomsten bij pers en radio niet te tellen. U weet dat hij al jaren redakteur van ‘Ons Erfdeel’ is, maar daarnaast publiceerde hij in ‘Grenzen Open’ en

[p. 176]

Josef Kempen

‘Neerlandia’, en werkte voor de Nederlandse afdeling van de Deutschlandfunk in Keulen. Hij werd tenslotte ook lid van de Friese Akademie

Deze tien jaar arbeid hebben uiteindelijk een eerste vorm van bekroning gekregen: de officiële erkenning van het Nederlands als vak in het voortgezet onderwijs van Noordrijn-Westfalen, - al is de positie van dit nieuwe schoolvak vooralsnog zeer prekair. De lezer kan zich ongetwijfeld voorstellen wat het betekent als enkeling een volledig nieuwe idee ingang te doen vinden, en dat is wat Josef Kempen bewerkte: zich met Nederlandse taal en kultuur inlaten is vandaag de dag geen ‘verrückte Spinnerei’ meer. Het Nederlands heeft integendeel, dank zij zijn bemoeiingen, de belangstelling gewekt van een hele kring leraars en het heeft voor het eerst in de Duitse Realschulen enige achting kunnen afdwingen.

Daarvoor verdient Josef Kempen de oprechte dank van alle vrienden van het Nederlands in de Bondsrepubliek Duitsland.

K.H. Kauls, Solingen-Ohligs