Ons Erfdeel. Jaargang 12

[p. 168]

Staten-Generaal van de Vlaamse Verenigingen.

Toevallig of niet, de Staten-Generaal van de Vlaamse Verenigingen op 9 november 1968 in de K.V.S. te Brussel, had plaats net enkele dagen na een bijeenkomst, ook te Brussel, van de Waalse parlementsleden. Minder toevallig was dat de Waalse bijeenkomst mandatarissen uit alle partijen in Wallonië verenigde, terwijl de Vlaamse Staten-Generaal beperkt bleef tot de kulturele verenigingen. De inrichters hadden aanvankelijk wel de bedoeling vertegenwoordigers van alle partijen te betrekken bij hun stellingname of minstens aan het woord te laten in een forumgesprek. De aanwezigheid van talrijke mandatarissen uit de VU en enkele uit de CVP heeft niets veranderd aan de mislukking van deze opzet. Er bestaat nu eenmaal een zeker wantrouwen bij de politieke partijen t.o.v. de kulturele verenigingen, die zich als drukkingsgroepen inzake de ‘kommunautaire problemen’ al flink deden gelden.

Clem de Ridder, sekretaris-generaal van het Davidsfonds, heeft in zijn inleiding niettemin een oprecht pleidooi gehouden voor een samenspel van wat hij noemde ‘moraal van de overtuiging’ en ‘moraal van de verantwoordelijkheid’.

Een belangrijk pluspunt is alleen al het feit dat het 5 november-komitee-Overlegcentrum van Vlaamse verenigingen blijft doorwerken en dat in tegenstelling met het vroegere Aktiekomitee. Dat het katolieke Davidsfonds, het liberale Willemsfonds en het socialistische Vermeylenfonds gemeenschappelijke standpunten inzake de problemen Leuven en Brussel blijven innemen, is biezonder verheugend.

De Proklamatie.

Het 5 november-komitee, zijn urgentieprogramma toetsend aan het programma van de nieuwe regering, komt tot volgende konkluzies:

1.	op universitair gebied: a) dat in feite besloten werd tot de overheveling van Leuven-Frans; b) dat de V.U.B. een tweeledige struktuur zal krijgen;
2.	betreffende het probleem Brussel: a) dat het tweetalig gebied Brussel zal beperkt blijven tot de huidige 19 gemeenten; b) dat het voorgenomen statuut voor Brussel ons slechts matig bekoren kan; c) dat de zogenaamde ‘vrijheid van het gezinshoofd’ er niet komt;
3.	dat eindelijk de twee grote taalgemeenschappen van dit land publiekrechtelijk zullen erkend worden, door de invoering van de kulturele autonomie of - zoals sommigen het noemen - het kultureel federalisme.

Daar een en ander in het regeringsprogramma onvoldoende waarborgen biedt of met afzwakking bedreigd wordt, werden de volgende standpunten nog eens duidelijk geformuleerd:

1. Universitaire problemen:

a)	Leuven: De overheveling van Leuven-Frans voorziet een gedeeltelijke overheveling naar Brussel. Dit is onaanvaardbaar omwille van de verdere verfransing van Brussel en de Vlaamse randgemeenten die hierdoor in de hand zal worden gewerkt.
b)	Brussel: Er dient voor gezorgd te worden dat de principieel aanvaarde tweeledigheid van de V.U.B. niet uitmondt in een karikatuur maar een praktische verwezenlijking krijgt.

2. Brussel en de taalgrens:

a)	De taalgrens: - Een wijziging van het statuut van de Voerstreek zal tot gevolg hebben dat de Vlamingen andere taalgrensproblemen (Komen-Moeskroen, Edingen) weer ter sprake zullen brengen. - De taalgrens moet grondwettelijk vastgelegd worden. - De 6 Vlaamse randgemeenten van Brussel moeten uitdrukkelijk erkend worden als behorend tot het Nederlands taalgebied.
b)	Het probleem Brussel: - De agglomeratieraad en het paritair kultureel kollege zoals ze door de regering voorgesteld worden, bevatten onvoldoende waarborgen tegen de verdere verfransing van de Vlamingen te Brussel. - Tweetalige scholen te Brussel kunnen geen oplossing brengen. - Een nationaal statuut voor de hoofdstad Brussel zoals de Vlaamse verenigingen en de Kultuurraad voor Vlaanderen het samen uitwerkten, biedt de beste waarborgen.

3. De herstrukturering van de Belgische eenheidsstaat:

a)	De regeringsvoorstellen inzake kulturele autonomie en ekonomische decentralisatie kunnen belangrijke verwezenlijkingen worden in de groei naar autonomie voor beide gemeenschappen.
b)	Onaanvaardbaar zijn echter: - een drieledige struktuur met Brussel als derde entiteit; - waarborgen voor Wallonië, zolang er geen waarborgen gegeven zijn aan de Vlaamse gemeenschap, speciaal aan de Vlaamse minderheid te Brussel.

Erik Vandewalle