Ons Erfdeel. Jaargang 12

Victor Delhez.

In het Casino Kursaal te Oostende heeft de Vlaamse Klub Kust een unieke tentoonstelling ingericht met houtgravures van Victor Delhez. Het grote publiek zal wellicht de uitzonderlijke kwaliteit van deze tentoonstelling niet vermoed hebben, maar voor ingewijden was deze artistieke manifestatie één der toppunten van de laatste jaren.

Victor Delhez is momenteel één van de grootste houtsnijders van de wereld. In ons land spreekt men - en terecht - steeds van de ‘grote vijf’ (Masereel, Van Straeten, de gebroeders Cantré en Joris Minne) in verband met de heropbloel van de houtsnijkunst en van haar aansluiting bij de Europese vernieuwing. Bij die ‘grote vijf’ kan men gerust een ‘zesde grote’ voegen: Victor Delhez. Dat Delhez in ons land minder bekendheid verwierf heeft een reden: sedert 1925 verblijft hij in Zuid-Amerika. Het is dus moeilijker hem te volgen. Gelukkig hebben zijn twee zusters, die in de Antwerpse Lamorinièrestraat wonen, steeds gezorgd voor een geregelde verbinding en aan hen is het dan ook te danken dat afdrukken van Delhez' houtblokken bij ons geëksposeerd kunnen worden.

Het klinkt misschien boud, maar ik zou Delhez onze grootste houtgraveur willen noemen. Hij kan àlles. Hij beschikt over een enorme technische vaardigheid en bovendien ‘vaart’ zijn werk op een grootse, fantastische adem. Wat Delhez in de houtgravure vermag rijst vér boven het genre uit, is een in zich gesloten perfektie. Zijn tussentonen en zijn grijzen, zijn architektuur van het uitgevoerde blad, zijn monumentaliteit en zijn fantastiek hebben hun gelijke niet, zijn van universele betekenis.

Delhez werd in 1902 te Antwerpen geboren. Hij bezocht Akademie en Universiteit. Nadat zijn ouders, in 1925, de dood vonden bij een auto-ongeval, vertrok hij ontgoocheld naar Buenos Aires, met een diploma van landbouwkundig ingenieur op zak, dat hij nooit zou gebruiken. Tijdens zijn eerste periode in Zuid-Amerika ziet hij zwarte sneeuw en beoefent hij twaalf beroepen en dertien ongelukken. Zijn eerste tentoonstelling echter, In 1932, met illustraties bij Les Fleurs du Mal van Baudelaire, geeft hem bekendheid. Zijn faam en autoriteit groeiden en in 1939 werd hij aangesteld tot professor in de grafische vakken aan de Universiteit van Guyo te Mendoza.

Delhez werkte vaak in reeksen, naar een centraal tema. Schuld en Boete van Dostojefski, Dodendans, Vormen zonder Steun, Duizend en één Argentijnse Nachten, Bouwkunst en Heimwee zijn daarvan sprekende voorbeelden. Speciaal dient de Apocalyps van Johannes vermeld, be-

[p. 151]

staande uit zeven maal zeven gravures. De bekendheid van Delhez in Zuid-Amerika blijkt uit het feit dat men aan de jonggehuwden in Argentinië het boek der Evangelies, verlucht met 91 gravures van Delhez, als geschenk aanbiedt.

Over Delhez schreef Rik Clement: ‘Als het verbazend aantal (méér dan 1200) door Delhez geschapen platen imponeert, dan is het in de eerste plaats door de geweldige potentie van zijn inspiratie, die er schuil achter gaat. Hij leeft in een wereld aan géén tijd of ruimte gebonden. Die Delhez-wereld heeft soms iets van de nachtmerrie-sfeer van de surrealisten, maar hij is nooit morbide.

Delhez heeft de weg ingeslagen van de grootste kunstenaars van het oude werelddeel. Zijn platen getuigen, één voor één, van zijn overgevulde buitengewoon geïnspireerde geest en van een ongehoord virtuoze techniek, die van de houtsnede naar de houtgravure overhelt.

Het sublieme van Delhez' techniek ligt nu juist daarin dat men, bij de kontemplatie van zijn afdrukken, géén ogenblik geneigd is om er de arbeid achter te zoeken. De virtuositeit van Delhez schaadt nooit aan de abstrakte waarde van zijn werken: de handenarbeid is opgelost in de arbeid van de geest, die u een onbekende wereld voor ogen goochelt.’

In zijn hart is Delhez nog steeds Vlaming en Antwerpenaar gebleven. Zijn werk verraadt dit, al is hij niet onontvankelijk geweest voor de Argentijnse charmes. Delhez heeft nooit zijn nationaliteit willen opgeven, ook al is zijn echtgenote een Argentijnse. Delhez draagt zijn boodschap verder uit, als mens en als kunstenaar. Etisch-bewust en religieus-bewogen, ook vaak verscheurd, heerst hij in het rijk der houtgravure als een grootmeester.

Het initiatief van de Vlaamse Klub Kust, in het kader van een Nederlandse boekenbeurs en de bekende tentoonstelling over het Nederlandse boek in vertaling, ook de werken van Victor Delhez voor een ruim publiek toegankelijk te stellen is bijzonder verdienstelijk. Julien van Remoortere die de fraaie kataloog samenstelde en van een inleiding heeft voorzien, en Bert Verhaeghe verdienen hartelijk te worden gefeliciteerd.

Jan D'Haese

Cybernetiek (1956) door Victor Delhez.

Surrealistische vorm, door Victor Delhez.

[p. 152]

Drie te Helst-Duinbergen bekroonde Luns-kopjes van de Nederlander Van den Born.

‘Le jeu des 7 erreurs’, de te Heist-Duinbergen bekroonde tekening van de Nederlander Malsen.