Ons Erfdeel. Jaargang 12

[p. 113]

reisroutes door frans-vlaanderen ◼ 1
frits pittery ● brussel

door het blootland

km
0	Veurne verlaten richting Duinkerke, over kanaal Nieuwpoort-Duinkerke;
5	Adinkerke: Belgische grenspost;
7	grensovergang: links binnenduinen, 500 m breed - 4 à 5 km lang, ontstaan in een vroeger stadium bij de vorming van de kustvlakte;
		variant: onmiddellijk na grens links inslaan, gezicht op duinen tot aan Ringsloot (kampeerplaats), gebied is privé-bezit, doch niemand schijnt zich hieraan te storen;
	de weg N 40 (E 5) volgt het kanaal Nieuwpoort-Duinkerke; links en rechts resten bunkers van de verlenging van de Maginotlinie (1938-'39);
10	Franse douane; links afslaan (N 347) naar Gijvelde;
		variant: wie eerst de zee wil zien, kan dat door rechts af te slaan naar Bray-Duinen (2 km), een nogal rommelige en karakterloze badplaats;
11	Gijvelde: na WO II herbouwde kerk (in portaal hangen foto's van in 1940 vernielde kerk); groot gedeelte van dorp ook nieuw;
	na de dorpskom rijdt men over de Ringsloot, die helemaal rond de in 1622 e.v. door Wenzel Cobergher drooggelegde ‘Grote Moere’ loopt;
15,5	Moerekerke of De Moeren, Franse tegenhanger van de gelijknamige Belgische gemeente; beide dorpen zijn onder de zeespiegel gelegen; in februari 1944 werden de hele Moeren onder water gezet, nadat de bevolking geëvakueerd was; het dorp is totaal nieuw opgebouwd; kerk uit 1931, werd in 1940 vernield en gedeeltelijk herbouwd in 1949;
	verder richting Hondschote doorheen het door talrijke watergangen doorkruiste polderlandschap, opnieuw over de Ringsloot (vlak hierbij, romp van één der talrijke molens die destijds het water uit de polder maalden);

[p. 114]

19	Hertenbrugge of 't Hertje: over de Kolmevaart, deze weg links even volgen, eerste weg rechts naar Hondschote; vlak vóór dorpskom: Noord-Meulen (eigenaar: Vercruyce, mogelijkheid tot bezoek, gratis); werkte nog tot in 1959;
21	Hondschote, 15.000 inwoners in de Middeleeuwen, nu 2.900; vroegere bloei (saaien) nog te zien aan afmetingen van driebeukige kerk, met 61 m hoge toren uit 1513, en stadhuis uit 1606, overgang gotiek-Renaissance (kan bezocht worden, op zondag alleen juli en augustus, Nederlandse opschriften in hal); monument ter herinnering aan slag van 1793 (ontzetting van Duinkerke door Fransen); nu terug naar
23	't Hertje en verder langs schilderachtige Kolmevaart (D 3) naar St.-Winoksbergen;
		variant: halverwege linksaf, 1,3 km, kerk van Warhem (Ned. opschriften);
36	Sint-Winoksbergen: Hondschotepoort wordt hersteld (vlakbij: kampeerterrein); rond de stad rijden aan de zuidkant (gezicht op de wallen) en binnen door Kasselpoort (fronton met simbolen van Zonnekoning); naar het centrum rijden en auto op Grote Markt laten staan; bezoek het belfort (beklimmen: 1 F), een min of meer getrouwe rekonstruktie van het in 1944 vernielde bouwwerk, de herbouwde Sint-Maartenskerk (Vlaamse grafzerken, mooie glasramen), het nabijgelegen museum, gelegen in de voormalige Berg van Barmhartigheid door architekt W. Cobergher (1629-1633), iedere dag - met uitzondering van vrijdag - open van 10-12 en 14-17 uur (tijdens seizoen is er meestal ook een tijdelijke tentoonstelling rond een plaatselijk onderwerp); kuier verder door de tipische straten (wederopbouw ‘in stijl’) en werp hierbij een blik op de resten van de Sint-Winoksabdij (Piek- en Blauwtorre);
		grondig bezoek: loop helemaal de wallen rond en bezoek alle toegangspoorten; zeer boeiende eksploratie (reken hiervoor een halve dag);
	verlaat de stad door de Duinkerkepoort (wegwijzers ‘Dunkerque’), steek de Kolmevaart over en volg deze door links af te slaan (D 3);
	na 2 km: onder de nieuwe autosnelweg Duinkerke-Rijsel;
42,5	Groot-Millebrugge; volg steeds de Kolmevaart;
45	rechts afslaan (D 17A);
47	Broekkerke: taalgrensdorp, de oudere inwoners spreken nog Vlaams (neem zelf eens een steekproef!), de jongeren begrijpen het; mooie kerk die om herstelling vraagt; orgelkast uit de abdij van Waten; verder over D 17, naar
49	Coppenaxfort, een gehucht met oude stokerij, over het onlangs verbrede kanaal Broekburg-Duinkerke;
54	Broekburg: streekcentrum van 6.000 inwoners, destijds tipisch door zijn nu gedempte wallen, nog herkenbaar aan konfiguratie van de straten; mooie Sint-Jan-Baptistkerk, in 1940 vernield, nu nog in herstelling (koor), heeft belangrijke Romaanse resten; klokketoren; stad en ommelanden (tot 1946 aparte gemeente Broekburg-Buiten) zijn nu Franstalig, enkele inwijkelingen niet te na gesproken;
	de stad verlaten naar het noorden over het kanaal (verbinding A-Duinkerke); D 11 volgen, richtingborden ‘Gravelines’;
58	Sint-Joris-aan-de-A: vlak langs de weg, mooie kapel uit 1841, gewijd aan de H. Filomena; in de verte: indrukwekkende vierkante kerktoren met gotisch koor (dit uit 1200), de rest is ingestort;
		variant: ga dit even van dichtbij bekijken (0,5 km); kapitelen, aanvreting door westenwind;
62	Grevelingen: omwalde stad, beroemd door overwinning van Graaf Egmont op Franse leger (1558); vestingen voor het laatst bijgewerkt door Vauban (1702); belfort; Sint-Willibrorduskerk (grafzerken, een paar mooie tweeluiken), door een poort verbonden met voormalige woning van militaire bevelhebber en kazernes; van hieruit: wandeling op gedeelte van wallen mogelijk (voor grondig bezoek); sluis en kaaimuren;
64	Klein Fort-Filips ligt aan de monding van de onder Filips II (vandaar de naam) gekanaliseerde A; vuurtoren; gezicht, aan de overkant, op Groot Fort-Filips, met belfortje; zeer breed strand, rustig badplaatsje; bij grondig bezoek: wandeling op de pier (1,5 km); terug naar
66	Grevelingen; richtingborden ‘Dunkerque’ volgen (N 40); even voorbij gehucht De Hutten: kleine windmolen die vroeger te Ooie stond; (kan eventueel bezocht worden: vragen aan eigenaar F. Lebriez);
	links van de weg, de polders met in de verte de duinen van Fort-Filips;

[p. 115]

73	Loon (in 't Frans met toevoegsel ‘plage’): meest uitgestrekte dorp van het arrondissement, in de buurt zijn talrijke ‘asten’ (cichoreibranderijen), waardoor het dorp het jaarlijkse trefpunt is geworden van de Vlaamse seizoenarbeiders (astmaatjes); variant: via een ingewikkeld netwerk van binnenwegen kan vanuit de dorpskom (niet aangegeven) het strand bereikt worden; (nog) niet gekommercialiseerd, maar ‘vuil’ (resten bunkers en prikkeldraad); de westkant, naar de alleenstaande stokerij toe, is het meest ongerept; mogelijkheid tot vrij kamperen; (reken voor deze trip op 8 à 10 km); van hier uit kan men ook direkt naar Duinkerke via Mardijk (groenten- en bloemenkwekers); over N 40 naar Duinkerke;
76	de weg wijkt hier even af om over grote brug te gaan over het pas gegraven kanaal dat de verbinding vormt tussen de nieuwe dokken (staalindustrie) en het kanaal Broekburg-Duinkerke; wegomlegging (definitief?) naar Duinkerke, een verbinding die aansluit op het begin van de autoweg Duinkerke-Rijsel; links: gezicht op het indrukwekkende bedrijf Usinor (staal, het erts komt rechtstreeks vanuit het schip in de hoogovens), rechts: de nieuwe wijken van Groot- en Klein-Sinten (Nouvelles Sintes), een forse uitbreiding van de agglomeratie Duinkerke (deze gemeenten zijn echter nog autonoom); indruk van een totaal ‘nieuw’ landschap;
80	Duinkerke: praktisch helemaal heropgebouwd na WO II (gevechten van mei '40, bezet door Duitsers tot 8 mei 1945); standbeeld van Jan Bart; belfort; breng een bezoek aan de in herstelling zijnde Sint-Elooiskerk (gidsje ook in het Nederlands), alle beuken zijn pas in gebruik genomen, aan het koor wordt nog gewerkt; museum (place Gén. de Gaulle): slechts voor een gedeelte geopend (alle dagen 10-12 en 15-17 uur, niet op dinsdag, gratis), Vlaamse en Hollandse schilders, scheepsmaketten; Leughenaartoren op de Minck; grondig bezoek: havenrondvaart (alleen zomermaanden), tijdsduur: ongeveer één uur (deze dienst is niet officieel en aan wisselvalligheden onderhevig); de haven kan ook bezocht worden per auto, volg hiervoor de pijltjes ‘ferry’; sluizen Tristram en Watier, scheepstimmerwerven, petroleumraffinaderijen, staalkompleks ‘Usinor’, grote dijk langs de zee die de staalkom beschermt; inlichtingen en dokumentatie betreffende Duinkerke kunnen verkregen worden in het ‘Syndicat d'Initiative’, in het belfort (geen Nederlands); verlaat Duinkerke westwaarts of via Rozendaal (belfort in neo-Vlaamse stijl of rechtstreeks over de N 40; u rijdt in dit geval opnieuw langs de vaart Duinkerke-Nieuwpoort;
87	links: staalbedrijf van Leffrinkhoeke (Aciéries de Firminy);
89	Zuidkote, o.m. bekend om zijn sanatorium; variant: wie nog eens de zee wil zien, kan hier links (1,5 km);
91	Gijvelde: Franse douane; volg verder de E 5 naar
101	Veurne.

Algemeen.

Deze reisroute is erop berekend om op één dag per auto afgelegd te worden, waarbij de aangegeven monumenten, musea en/of landschappen iets meer dan vluchtig bekeken worden. Wie grondiger op bepaalde punten wil ingaan (aangegeven wordt welke) en de varianten wil volgen, moet de reis over twee dagen spreiden, met ev. overnachting te Broekburg of Grevelingen.

Een voor de hand liggende kaart is de Michelin nr. 51 op 1/200.000 (kijk of u een recente uitgave hebt: de datum staat in de linker bovenhoek, onder de cirkel met 51 erin). Beter zijn de voortreffelijke kaarten op 1/100.000 uitgegeven door het Institut Géographique National (in talrijke Franse boekhandels te verkrijgen of bij de uitgeverij: 107, Rue de la Boétie, Paris 8e). Voor de hier beschreven reis volstaat de kaart ‘Dunkerque’, met uitzondering van Grevelingen dat op de kaart ‘Boulogne-sur-Mer’ staat.

De aangegeven prijzen zijn die van juli 1968. Ook de beschrijving van gegevens die aan verandering onderhevig zijn (grote openbare werken, restauratie van monumenten, enz.) is van die datum.