Ons Erfdeel. Jaargang 11

Dossier Leuven.

Op 9 maart 1968 werd tijdens een perskonferentie van LOVAN, de Leuvense Organisatie van Vlaamse Assistenten en Navorsers het werkboek ‘Dossier Leuven’ voorgesteld. Het meest verrassende van deze uitgave is wel dat er nog heel wat uit te leren valt, zelfs voor hen die de zaak Leuven van dichtbij hebben gevolgd of beleefd.

Het boek in onderverdeeld in twee delen, respektievelijk betiteld ‘Het probleem Leuven’ en ‘Dokumenten’.

Het deel ‘Dokumenten’ - 29 in aantal - is een verzameling van artikels, standpunten, manifesten, enz. die belangrijk waren of zijn in de ontwikkeling van het probleem. Het oudste weergegeven standpunt dateert van 23 februari 1962, het jongste is dat van Prof. G. Eyskens, uitgesproken op 10 februari 1968. Dat de inbreng van Franstaligen in deze dokumenten relatief gering is komt mijn inziens geenszins voort uit subjektiviteit vanwege de samenstellers maar is enkel te wijten aan het feit dat van Franstalige zijde in dit verband weinig zinvolle dingen werden gezegd of geschreven. Het redaktiekomitee heeft terecht alle onzinnige brouwsels geweerd - men had ze bezwaarlijk nog ‘dokumenten’ kunnen noemen - behalve twee: de schromelijke vergissing der bisschoppen (13 mei 1966) en de oorlogsverklaring van Leuven-Frans (13 jan. 1968). Beide teksten - officieel heten ze ‘Verklaring van de bisschoppen van België betreffende de Katolieke Universiteit van Leuven’ en ‘L'expansion de la section française de l'Université Catholique de Louvain’ - waren zó onzinnig dat ze de onmiddellijke oorzaak werden van de revoltes der Vlaamse studenten, in het Frans ‘les communistes de Louvain’. Vermelden we nog dat één van de dokumenten een bondig persoverzicht is van 13 januari tot 8 februari 1968 waarin ook buitenlandse bladen vermeld worden.

Het eerste deel vangt aan met een kort historisch overzicht dat de belangrijkste gebeurtenisen m.b.t. Leuven vermeldt en dit vanaf april 1962 t.e.m. 13 februari 1968. Reeds na lezing van deze vijftien bladzijden verwacht de lezer dat het probleem Leuven ruim, d.w.z. ruimer dan als louter taalprobleem, zal behandeld worden. In deze verwachting wordt hij bij verdere lezing nimmer ontgoocheld. Hierop volgt het wellicht belangrijkste stuk van het boek waarin alle totnogtoe aan bod komende argumenten voor de overheveling van Leuven-Frans naar Wallonië worden behandeld. Deze argumenten: de groei van het aantal

[p. 189]

studenten en de daaruit voortvloeiende nood aan ruimte en ruimtelijke ordening, het Vlaams aspekt, het sociaal aspekt (de waarachtige demokratisering van de universiteit), het ekonomisch aspekt, worden hier wel bondig, maar rijkelijk met cijfers en feiten geïllustreerd, weergegeven. Zeer frekwent wordt verwezen naar ‘dokumenten’ uit deel II. De konklusie die zich opdringt luidt telkens: Leuven-Frans moet naar Wallonië. Dat dit Wallonië in geen geval ‘Brussel’ kan betekenen is tussendoor in ondubbelzinnige bewoordingen te lezen: o.m. ‘Het is onzin in een streek zoals Brussel die op universitair gebied oververzadigd is, nog een universiteit in te wringen. De nieuwe Franstalige universiteit moet in Wallonië komen om de Waalse moeilijkheden te helpen oplossen, en het aandeel der Walen in de universitaire bevolking zo sterk mogelijk te verhogen’ (p. 43) en ‘De afgestudeerden van Leuven-Frans en Brussel-Frans blijven in Brussel en dragen daar bij tot de groei van het inkomen van Brussel. Wallonië echter stagneert, (...) Een overheveling naar Brussel zal het probleem enkel nog verergeren en Wallonië definitief tot stagnatie veroordelen.’ (p. 46) Ik laat het aan ‘La Libre Belgique’ en andere P.V.V.-ers over hierin enig Vlaams ‘racisme’ te bespeuren. Naast deze positieve argumentatie worden ook de zeven argumenten tegen de overheveling (1. De uitstraling van de universiteit. - 2. Het Katolieke argument. - 3. Samenwerking zou onmogelijk worden. - 4. Het is financieel niet haalbaar. - 5. ‘Leuvense’ belangen. - 6. De ‘eenheid’ van België bedreigd. - 7. Oplossing door spreiding van de kandidaturen) met feiten, en dus krachtig, ontzenuwd. In dit eerste deel wordt ook nog bondig aangetoond dat lang niet alle Franstaligen zich tegen de overheveling verzetten. Voor iemand die het moet stellen met buitenlandse, d.w.z. Franstalig Brusselse berichtgeving kan ook dat ‘nieuws’ zijn.

Tenslotte vormt de bibliografische lijst achteraan het boek - 95 boeken, brosjures, artikels, memoranda en verklaringen die, soms van ver maar meestal van dichtbij, iets of alles met de zaak te maken hebben - een belangrijke bron van informatie.

In de inleiding schrijft het redaktiekomitee (W. Leirman, F. Verdonck, W. Desaeyere en G. Govaerts) dat de bedoeling van dit werkboek tweevoudig is: 1. (...) een onmisbare ‘leidraad’ bezorgen die de aktie een stevige, beargumenteerde grondslag moet geven. 2. Verantwoordelijke leiders (...) ‘voorlichten’ over de doelstellingen en de achtergronden van de operatie overheveling en van de strijd om de uitbouw van Leuven-Nederlands.

Naar mijn gevoel is het boek een beste ‘leidraad’ geworden voor iedereen die zich bij de zaak betrokken voelt. Het samenbrengen in afzonderlijke delen van de argumenten en de dokumenten verhoogt ten zeerste de bruikbaarheid van dit werkboek. Dit maakt het mogelijk elk argument of dokument zeer vlug terug te vinden telkens men het nodig mocht hebben. Wat de opzet ‘voorlichting’ betreft benadert dit dossier de volledigheid, zowel door het probleem vanuit zeer diverse hoeken te benaderen als door het tijdstip waarop het werd samengesteld. Door de jongste kamerontbinding moet de zaak inderdaad een gunstiger wending nemen.

Zonder het Leuvens ‘taal’-probleem te willen minimaliseren ben ik vooral verheugd dat LOVAN in zijn dossier een zo ruime plaats heeft gegeven aan ‘de universitaire ekspansie’ gekoppeld aan een ‘waarachtige demokratisering van het universitair onderwijs’. Dit moet naar mijn gevoel m.b.t. dit probleem het doorslaggevend argument zijn. Dit argument heeft daarenboven niets met de zogenaamde ‘emoties’ te maken en is dus zeer goed aanvaardbaar voor iedere goedmenende Waal of Brusselaar.

Dat het LOVAN ook geenszins te doen is geweest uit de huidige beroering rond Leuven munt te slaan bewijst hun bedoeling een gelijkaardig boek uit te brengen in het Frans, het Engels en het Duits. Dit zal vermoedelijk slechts kunnen gebeuren wanneer deze eerste uitgave geen financiële wonden nalaat. Wellicht kan dit een sekundaire, doch niet onbelangrijke reden zijn om zich dit boek aan te schaffen. Vlaanderen kan iedere objektieve informatie zoals dit ‘Dossier Leuven’ best gebruiken. ‘Het gaat om de “hervorming van une certaine Belgique” dat de demokratische mens van vandaag en ook de demokratische universiteit niet meer aanspreekt.’ (p. 26) Hiervan dient het buitenland dringend op de hoogte gebracht.

Dries Delrue, Leuven

‘Dossier Leuven’, feiten, cijfers en beschouwingen. Werkboek samengesteld door een groep van Leuvense Assistenten en Navorsers, leden van LOVAN. Boekengilde De Clauwaert v.z.w., Leuven, 1968, 220 blz. - 60 BF - f 4,50.