tijdschriften en boeken
Strijd om Leuven.
Zelden heb ik zo'n klaar, eksakt en daarbij zeer goed geschreven boek gelezen als ‘Strijd om Leuven’, van Prof. Raymond Derine. Een voor de hand liggende verklaring moet alleszins gezocht worden in het feit dat dit werk voor Nederlandse lezers werd geschreven. De schrijver heeft zich dan ook op geen enkele plaats tot minder ter zake doende beschouwingen laten verleiden. Hij heeft zich blijkbaar voortdurend voor ogen gehouden dat kreten en verzuchtingen geen gehoor zouden vinden, want dat men in Nederland zoveel meer als in Vlaanderen altijd aanstuurt op argumenten, op feiten, zakelijke feiten uit de realiteit. Derine schrijft: ‘Met dit geschrift werd in feite een tweevoudig doel beoogd: 1) een rustige uiteenzetting van argumenten en 2) een getuigenis van iemand die het allemaal dag aan dag heeft beleefd.’ Hij heeft zich hieraan wonderwel gehouden.
Dit boek werd in twee delen onderverdeeld. In een eerste deel zet Derine omstandig uiteen waarom de overheveling noodzakelijk is. Hij onderzoekt hierbij het belang dat zowel Vlamingen als Walen bij deze overheveling hebben en voegt daar nog een argument aan toe in het kader van de universitaire ekspansie. Hij beantwoordt daarbij telkens ad rem een zevental kritische vragen, o.m. in verband met de kreet ‘Walen buiten’, of de overheveling tegen de kristelijke naastenliefde is, over de eenheid van de universiteit en van het land, over de internationale uitstraling, over de politieke en de financiële mogelijkheden. Op de vraag waar in Wallonië de franstalige afdeling ingeplant moet worden, wijdt hij ook uitvoerig uit. Hij wijst resoluut een eventuele overheveling naar Brussel van de hand en weet zijn standpunt ook waar te maken. Zoals op het moment dat ik dit neerschrijf, was ook toen hij zijn boek afsloot (1 augustus 1967) nog geen enkele beslissing in het vooruitzicht. Hij stelt m.i. terecht dat de Walen vrij over de vestigingsplaats in Wallonië moeten kunnen beslissen, op voorwaarde echter dat het verfransingsgevaar voor Vlaams Brabant wegvalt.
Heeft hij in het eerste deel a.h.w. de Vlaamse doktrine inzake Leuven bondig geschetst en gepoogd de redelijkheid van de Vlaamse argumenten te doen inzien; in het tweede deel geeft hij een boeiend feitenrelaas vanaf november 1965, de datum waarop na het berucht interview van Prof. Woitrin waarin gepleit werd voor ‘le Très Grand Bruxelles de l'avenir’, de idee van de overheveling definitief is doorgebroken in Vlaanderen.
Trouw volgt Derine nu de gebeurtenissen op de voet en illustreert zijn verhaal met autentieke dokumenten. Omstandig beschrijft hij verder de verklaring van de bisschoppen op 13 mei 1966, de reakties erop en de beoordeling van deze reakties. Niets van enig belang wordt in dit eerste revoltejaar geminimaliseerd of over het hoofd gezien. De lezer krijgt een zo volledig mogelijk overzicht van de diverse stellingnamen, van de reakties en de tegenreakties. Het zal, vermoed ik, Nederlandse lezers die voor het eerst met dit probleem kennis maken, wel geregeld doen opkijken. Dat het probleem Leuven zoveel méér is dan een taalprobleem, een faux problème, blijkt uit Derines weergave van de gebeurtenissen maar al te duidelijk. Hij eindigt zijn boek ‘in de mist’, omdat op 1 augustus '67 de kaarten lang nog niet zo duidelijk lagen als nu, na de val van de regering Van den Boeynants-De Clercq over de Leuvense kwestie.
Mijn entoesiaste waardering voor dit boek is juist zo groot, omdat hierin nu eens de toon en de argumentatie worden gevonden die buitenstaanders als de Nederlanders - die er zich toch ergens bij betrokken moeten voelen - zullen aanspreken. Ik hoop daarom dat dit boek in Nederland de ruimste verspreiding zal kennen; het zal de verstandhouding tussen Noord en Zuid beslist in de hand werken. Tenslotte vind ik het evenzeer geschikt voor de direkt bij deze strijd betrokkenen, de Vlamingen, die vrijwel dagelijks overspoeld worden met entoesiaste en vaak verwarring stichtende betogen, omdat veel schrijvers meestal wel de klok weten hangen, maar niet altijd precies de klepel.
Jozef Deleu
‘Strijd om Leuven, feiten en eisen’ door R. Derine, Uitgeverij Ambo N.V., Utrecht - Uitgeverij Westland, Merksem - 145 blz. - voorzien van een lijst met zakelijke gegevens i.v.m. de Belgische politiek en de universiteiten - 130 BF - f 8.
Auteursrechtelijk beschermd