Ons Erfdeel. Jaargang 11

beeldende kunst

Welbegrepen mecenaat in West-Vlaanderen.

Ik heb me vaak afgevraagd waarom zovelen de mond vol hebben over kunst en zo weinigen, wanneer het erop aan komt, iets van de kunst begrijpen of ermee kunnen omgaan op een volwassen manier. En ik meen het antwoord als volgt te kunnen formuleren: iedereen denkt dat hij kan zien omdat hij beschikt over twee ogen en dat de kunstappreciatie eindigt bij het zien. Dat het allemaal beter en gemakkelijker zou gaan indien deze kunstappreciatie zou

[p. 148]

‘De Blankaart’ te Woumen (W.VI.)

Wandelbezoek met Karel Geirlandt, Alta Ripa, Outrijve (W.VI.)

ondergebracht kunnen worden in eksakte formules en niet zou afhangen van labiele faktoren als opvoeding, opleiding, zin voor maat en ritme, gevoel voor kleur, ontvankelijkheid voor stemmingen. Deze faktoren brengen met zich mee dat ten overstaan van een kunstwerk ieder op zichzelf aangewezen is en dat hij of zij moeten dialogeren, of altans trachten tot een dialoog te komen, op basis van een reeks ongeschreven wetten die men niet kan leren zoals men wiskunde, natuurwetenschappen of scheikunde leert.

Dat slechts weinigen deze fakulteit bezitten is aan de anderen niet te verwijten. Waar zouden zij het geleerd hebben, waar zouden zij in kontakt gekomen zijn met de kunst, vooral dan de kunst van hun tijd. Het verwijt kan men beter richten tot het onderwijs en tot de musea, dus tot de overheid die praktisch geen belangstelling heeft om de kultuur onder de bevolking te verspreiden. Men heeft wel konkrete plannen voor het oprichten van kulturele centra, men trekt op dit ogenblik wel moeizaam een internationale kampagne voor de musea op gang, maar werkelijk tasten naar de kern van de zaak gebeurt niet. Er zou dienen gezocht te worden naar een oplossing voor een dubbel probleem: het initiëren van de kinderen tijdens de schooluren en het aankweken van een kijktechniek in funktie o.m. van kunstwerken, het organiseren van bezoeken aan diverse musea zodat, van jongsaf, de kinderen zich in de musea zouden thuis voelen. Anderzijds zou een totaal andere museumpolitiek dienen gevoerd te worden. Van de 19e-eeuwse pseudo-tempels waarin het kunstwerk begraven ligt zouden deze instellingen levende ontmoetingsplaatsen moeten worden. Centra waar de verschillende kunsten elkaar ontmoeten, waar gediskussieerd wordt, waar het schilderij en het beeldhouwwerk, de film en het boek, de poëzie en de muziek beschouwd worden als zelfde uitingen van menselijke gevoelens en betrachtingen. Zolang deze beide faktoren niet oordeelkundig uitgewerkt kunnen worden zal het mis lopen met de relatie tussen kunst en publiek.

Tenzij het voorbeeld zou nagevolgd worden van enkele privé-initiatieven. Eén ervan verdient speciale belangstelling vooral omdat er de kunst niet beschouwd wordt als een element dat buiten het leven geplaatst wordt maar er een integrerend bestanddeel van uitmaakt. Ik denk aan wat gerealiseerd werd door de firma Bekaert te Zwevegem voor haar personeel. Verschillende keren per jaar worden in een rustig kader buiten de onderneming de leidinggevende personeelsleden van alle niveaus samengebracht om gedurende enkele dagen zich te verdiepen in de vernieuwing van de produktiemogelijkheden. Naar aanleiding van deze bijeenkomsten worden in alle kamers van het betrokken gebouw kunstwerken gehangen, niet zoals in een tentoonstelling maar meer als de ideale aankleding van een woning. Zodoende worden de deelnemers voortdurend met goede en echte kunst gekonfronteerd. Dit gebeurt vooral natuurlijk, zonder de artificiele mytologie die nogal vaak rond de kunst wordt opgeroepen.

Deze aktie werd progressief opgevat. Een eerste jaar bracht in vier reeksen (de deelnemers kwamen dat jaar vier keer samen)

[p. 149]

de verschillende strekkingen aan bod: de figuratieve, de lyrisch abstrakte, de geometrisch abstrakte en de eksperimenten. De eerste avond van het seminarie werd een korte inleiding over de werken gegeven, verder lag er een kleine katalogus ter beschikking en daarna werd met geen woord meer over de tentoongestelde werken gerept. Een tweede jaar werd voor een aantal schilders getoond hoe de kunstenaar evolueerde van figuratief naar abstrakt en verder. Daaropvolgend kwamen weer individuele kunstenaars van verschillende strekkingen aan bod en dan was het de beurt aan de diverse aspekten van de grafiek: tekening, houtsnede, lino, gravure, ets, lito.

Tot nu toe was uitsluitend een beroep gedaan op Belgische kunstenaars. De laatste reeks, gewijd aan de grafiek, werd opgezet omdat de vorige eksperimenten uitgewezen hadden dat velen positief reageerden door o.m. de wens naar voren te brengen een werk aan te kopen. Dit kon nu op demokratische basis met de grafiek.

Dit jaar werd over de grens gekeken en er werden nu te Outryve, waar deze studiebijeenkomsten plaats vinden, tentoonstellingen gemonteerd in samenwerking met Dr. Louis Gans, voorzitter van de stichting ‘Prent 190’ in Nederland. Deze stichting geeft jaarlijks een map uit met litografieën van bekende kunstenaars waarop men zich voor een zeer lage prijs kan abonneren. Voor ongeveer 300 BF per lito kan men zich deze map aanschaffen, die tien grafische werken bevat.

Zo werd een samenwerking tot stand gebracht tussen een Belgisch bedrijf en een Nederlandse aktie die voor ons land totaal nieuw is. Dr. Gans die geruime tijd konservator was in het museum Kröller-Müller te Otterlo en in het Stedelijk museum te Amsterdam wijdt zich tans free-lance aan het propageren van deze en andere demokratische kunstverspreidingsmogelijkheden.

Ik vind het verheugend dat een Belgische onderneming van een zo grote importantie als Bekaert-Zwevegem dit initiatief steunt en helpt verspreiden in eerste instantie bij haar personeel. En evenzeer verheugend is het vast te stellen dat het privé-bedrijf een taak op zich heeft genomen dat een direkt resultaat oplevert voor de kunst-initiatie bij het grote publiek. Onderzoekingen hebben uitgewezen dat de arbeiders van de onderneming fier zijn dat dit in hùn bedrijf kan gebeuren. Op zondag, wanneer de tentoonstelling voor iedereen toegankelijk is, komen ze met echtgenote, kinderen en vrienden kijken en vaak zelf uitleggen wat zij mooi of boeiend vinden. Waar in ons land de officiële instanties voorlopig nog falen neemt het partikulier initiatief het roer in handen. Dit bewijst dat er een nood is maar tevens dat er voor deze nood oplossingen bestaan.

Ludo Bekkers, Antwerpen