Het Offer des Heeren

(1904)–Anoniem Het Offer des Heeren– rechtenstatus



[pagina 594]
§ Ga naar margenoot* Na de wijse: In doots ghewelt lach ick geuaen. Ga naar margenoot+ EEn eewige vruecht die niet en vergaet Coemt my altijts te voren Dat is de Heere mijn toeuerlaet Die my zijn stem laet hooren Dan crijch ick sulcken vruecht Mijn hert dat is verhuecht Als hy my coemt beschouwen De Heer door zijnen geest Weert van my alle tempeest Op hem alleen staet mijn betrouwen. Noyt meerder vruecht in my en was Dan nv in dese tijden Mijn trueren vergaet my also ras Gods woort doet my verblijden Als ick denck om deewich goet Dan heb ick sulcken moet Dat ickt niet can vertellen Van vruechden en iolijt En vindick gheenen strijt Al ist dat sy my quellen. Te recht heeft wel de Heere geseyt Ga naar margenoot* Ick en sal v geen Weesen laten Ga naar margenoot† Ick make voor haer de stede bereyt Ga naar margenoot‡ Die my hier niet en versaken
[pagina 595]
Maer die my hier belien Die sal ick tallen tien Belijden allegader Voor mijn Hemelsche Vaer Ga naar margenoot* En vreest niet ghy cleyne schaer Ga naar margenoot† Ick ben alleen v ontlader Ga naar voetnoot1). Hoe soudick mogen sijn beswaert Als ick sulcken troost vinde Dat hy my als zijn Ga naar margenoot† oochappel bewaert Seggende, mijn beminde Ga naar margenoot* Mach een Moeder haer eygen kint Ga naar margenoot+ Verlaten, dit wel versint Al waert oock dat zijt dede So en sal ick v nemmermeer Verlaten, doet na mijn leer Ga naar voetnoot2) Maer brengen in sHemels stede. Alsulcken troost heb ick ontfaen Gheen vreese en coemt my ane Dat heeft de Heere God gedaen Met zijnen soeten vermane Nv en vreese ick sweert noch gloet Daer af danck ick den Heere soet Dat hy my so coemt stercken Die op den Heere betrout Tis wonder wat hy aenschout Als God in hem coemt wercken. Ga naar margenoot* Maer twerck Gods en wort niet gesien Met vleeschelijcken oogen Het moet al inden geest geschien Anders en macht niet dooghen Wie daerom doet eenich vlijt Ga naar voetnoot3) Het is al verlooren tijt Sy moeten Ga naar margenoot† eerst herboren wesen Wt water, geest, en vier Al na Christus manier Ga naar margenoot‡ In een nieu leuen verresen. Geen menschen en mogen dit beuroen
[pagina 596]
Sy moeten haer eerst bekeeren Ga naar voetnoot1) En haer Ga naar margenoot* goetduncken van haer doen En volgen het woort des Heeren So Christus spreect voorwaer Ga naar margenoot† Wil my yemant volgen naer Die moet hem eerst versaecken En dragen zijn Cruyce vry Wt liefden volgen Ga naar voetnoot2) my Ga naar margenoot‡ De waerheyt sal hy smaecken. Lof, prijs, en eere sy God vermaert Die my zijn waerheyt schoone Wt grooter liefden heeft verclaert Van zijnen hoogen throone Ga naar margenoot+ Het is eenen milden Weert Ga naar margenoot* Hy gheeft elck wat hy begeert Ga naar margenoot† Die inden geest en waerheyt beden Ga naar margenoot† Die gheeft hy sulcken mont Die noyt mensch en wederstont Door zijn genadicheden. Dus bid ick alle vrome lien Die daer de duecht hantieren En wilt niet op de groote hoopen sien Ga naar voetnoot3) Met al haer quade manieren Want in Esdre vintmen staen Ga naar margenoot* Datter veel meer sal vergaen Dan daer behouden sal wesen Gelijck de groote vloet Meerder is dan een druppel soet Dit is Gods woort hooge gepresen. Als ick voor Vorsten was geleyt Met eenen blijden moede De Heere door zijn genadicheyt Om my te helpen hy spoede Doen heb ick mijn hooft ontdect En vraechde met woorden perfect Mijn Heeren wat is v begeeren
[pagina 597]
Dat ghy my dus hebt geuaen Ick en heb v niet misdaen Oft betooget my, ick salt beweeren Ga naar voetnoot1). Sijt ghy gedoopt vraechde een Raetsheer Waer op dat ick antwoorde Ick ben gedoopt na Christus leer Also my dat behoorde Doen vraechden sy na tSacrament Oft God niet en was present Ick seyde: Ga naar margenoot† Hy is opgeresen Hy sit ter rechterhant Van zijnen Vader triumphant Daer ick hope te wesen. Doen vraechden sy my al na de Kerck Seer strange sy my aenschouden Ick seyde: Ga naar margenoot* Ten is niet des Heeren werck Ga naar margenoot+ Al dat sy onderhouden Maer teghen de waerheyt reen Dat bewees ick haer gemeen Die daer by my saten int ronde Ick vraechde: Gods kinderen fijn Moeten sy niet geestelijck zijn Sy seyden, ia, met haren monde. Hoe coemt dan dat ghy gheestelijck heet Ende dander wereltlijcke scharen Doen bewees ick haer met woorden breet Dat sy al Secten waren Ga naar voetnoot2) Want Christus spreeckt selue siet Ga naar margenoot† Voor de werelt en bidde ick niet Maer voor haer die ghy my hebt gegeuen Ga naar margenoot‡ Want sy oock niet en zijn Van de werelt, so ick en bin Ga naar voetnoot3) Ga naar margenoot* Daeromme worden sy verdreuen. Doen vraechdick, mijn Heeren, wat segt ghy nv Cont ghy my anders betogen So wil ick van stonden aen volgen v
[pagina 598]
Na mijn beste vermoghen Doen seyden sy metter spoet Ga naar margenoot† Als de Heere brack dat broot soet Ende seyde: Neemt, eet, dits mijn lichame Dat voor v wort gegeuen saen Hoe wilt ghy dit verstaen Wast dan niet God selue bequame? Doen vraechdick oock met woorden ras Dat broot daer wy af spreken fijn Oft dat Christus lichame was Dat voor ons gebroken soude zijn Ga naar margenoot‡ Dwelck daer aenden Cruyce hinck Ende soveel lijdens ontfinck Bewijst my dat, ick salt geloouen En segt dat nemmermeer Oft ghy doet Christus oneer En tvolck doet ghy verdoouen Ga naar voetnoot1). Ga naar margenoot*Sijn Auontmael, wilt dit aensien Ga naar margenoot+ En heeft hy niet gehouwen Met dieuen, moorders, oft sulcke lien Oft dronckaerts, oft schenders der vrouwen Oft gierige, oncuys, vol haet Vol wreetheyt obstinaet Van sulcke daer staet geschreuen Ga naar margenoot† Dat sy alle ghelijck Deruen sullen Gods rijck Ten sy dat sy beteren haer leuen. Al was Judas oock mede int getal Sijn werck dat was verborgen Maer Christus die wist te voren wel al Dat hy hem soude verworgen Dus en mach niemant dan Seggen, tsy wijf oft man Datter yemant was inne Ga naar voetnoot2) Die anders hadde gedaen Dan na Christus vermaen Sy waren geestelijck van sinne. Doen vraechden si oft Christus dat Lam Van Adam niet vleesch en ware Ick seyde Ga naar margenoot‡ dat hy van bouen quam
[pagina 599]
Van zijnen Hemelschen Vare So Christus spreect met woorden bloot Ga naar margenoot* Ick ben tleuende Hemels broot Die van bouen ben beseuen Ga naar voetnoot1) Dat broot, hoort dit geschal Dat ick v geuen sal Is mijn vleesch voor des werelts leuen. Voort seydick, mijn Heeren zijt dies wel vroet Wat Paulus doet verweruen Ga naar voetnoot2) Ga naar margenoot+ Dat den aertschen Adam, noch vleesch en bloet Gods Rijcke en sal eruen Waer Christus van Adams natuer So en waer hy niet reyn en puer Hy soude oock Aerde zijn geworden So God selue seyt claer Ga naar margenoot* Ghy zijt Aerde en sult hier naer Ga naar margenoot+ In aerde verkeert worden. Doen vraechden sy my opt selue pas Is Godt alsulcx niet machtich Dat hy dat vleesch seer broos als glas Hem ghelijck maect so crachtich? Ick seyde, mijn Heeren, hoort Hy vermach niet teghen zijn woort Verstaet dit allegare God spreect, mijn woort bekant Ga naar margenoot† Sal eewelijck houden stant Anders waer hy een luegenare. Doen seydick, mijn heeren, ick arme gast Wat weet ghy van my te segghen Heb ick ghedaen yemant ouerlast Wat wilt ghy my oplegghen? Isser yemant die van my claecht So bid ick dat ghijt ghewaecht Ick wilse contenteren Segt doch mijn heeren vry Waeromme so coemt ghy my Sonder misdaet dan persequeren? Wy en vangen v niet om v misdaet Maer om die arme sielen
[pagina 600]
Die ghy verkeert met uwen boosen raet Ghy soutse wel al vernielen Waert datmen v liet betien Maer het is beter nien Ga naar voetnoot1) Waert dat v leeringhe ware Van Godt, goet en oprecht So ghy beroemt en secht Ghy sout wel leeren int openbare. De Heere spreect met woorden vroom Also daer staet gheschreuen Hy seyt: Ga naar margenoot‡ Ghy en sult dat heylichdom Al voor de honden niet gheuen Noch de Peerlen, vaet dit bediet Voor de verckens werpen niet Dat sy niet tot eenigher vren Tuwaert en keeren vry Ga naar margenoot+ Ende verschueren dy Daerom en macht niet ghebueren. Doen seyde ick tot de Heeren blent Met lieffelijcke gheruchte Ga naar voetnoot2) Een mensche wert aen zijn werck bekent En den boom aen zijn vruchte Ga naar margenoot* Een goet boom brengt vruchten goet Twelck den quaden niet en doet Wat vruchten cont ghi aen ons beschouwen Dan liefde, pays, en vre En verduldicheyt in lijden me Tot inden doot sonder verflouwen. Doen seyde tot my een Pape expres Ick en gelooue, wilt hooren Niet so wel datter een Godt es Ick ghelooue al voren Ga naar voetnoot3). Ist dat ghy in dit geloof Blijft altijts euen doof Ick segt v sonder mijden Ga naar voetnoot4) Ghy zijt vermaledijt En sult den eewighen tijt Inder Hellen moeten lijden.
[pagina 601]
Doen seydick tot hem met coelen bloe Hoe dorft ghy dit wtspreken Ga naar margenoot† Het ordeel behoort den Heere toe Het quaet sal hy wel wreken Maer het is v manier Te maken sulck ghetier Ick segt v sonder veel te callen Ga naar margenoot‡ Dat v geheel ghebroet En dAfgoderije diemer Ga naar voetnoot1) doet Gheheel noch af sal vallen. Hy seyde: De Beelden en deeren niet Die daer staen aen allen hoecken Sy doen niemant lijden noch verdriet Het zijn der simpelen Boecken Hy seyde: Hoort oft ghy wilt Weer de letter oft dat Bilt Ga naar voetnoot2) Ist niet gelijck om leeren Ga naar margenoot+ Sijn sy niet beyde doot Daeromme seg ick v bloot Datmen met Beelden wel God mach eeren. Doen seydick met woorden onbeureest Ga naar margenoot* Dat ons de heylige Schriftuere Gegeuen is vanden heyligen Geest Tot oprechten labuere Ga naar voetnoot3) Maer Ga naar margenoot† Beelden ende Afgoden Heeft God so sterck verboden Ga naar margenoot‡ Die Beelden oft Afgoden maken Die zijn vermaledijt So God dat selue belijt De Helsche pijne sal hy smaken. Doen vraechden si my na mijn Kercke ras En waer dat ickse hilde Ick seyde dattet een Kercke was Sterck van ghelooue en milde Ga naar voetnoot4) Ga naar margenoot* Ghedoopet al te saem
[pagina 602]
In eenen gheest en een lichaem Dat is de Bruyt de Coninginne Ga naar margenoot† De vrouwe diet Manneken Ga naar voetnoot1) baert Voor den Draeck stout onueruaert Tot sulck een Kerck ben ick inne. Ga naar margenoot‡ Totten Ephesien vintmen claer Al van dees Kercke reene Ga naar margenoot* Dat Christus is het hooft van haer Vleesch en been van zijnen beene Ga naar margenoot† Dees Kerck en leeft niet meer Maer haer leuen is de Heer Ga naar margenoot‡ Haer vleesch dat is gestoruen Ga naar margenoot* Van bouen is sy gedaelt So ons Joannes verhaelt Dees Kercke blijft onbedoruen. V Kercke alsmen daer wel op let Het mocht elck wel vernoyen Ga naar voetnoot2) Sy is tegen de waerheyt ingeset Maer God die salse wtroyen Wantmen daer anders niet Dan Afgoderije en siet. Ga naar margenoot+ Tis walchlijck voor sHeeren oogen Nochtans seyt elck gemeen Tis Gods Bruyt en anders geen Och Godt hoe moecht ghijt gedoogen. Dus bid ick v, siet elck wel toe En wilt v met God beraden Wacht v vanden onnooselen bloe Oft ghy mist Gods genaden De welcke hy rijckelijcken schenckt Die hem altijts ghedenckt Maer Ga naar margenoot* die zijn wtuercoren Aentast ofte ghenaect Sijn oochappel gheraect Ende op hem valt Godes toren. Ick bid v Broeders en Susters gemeen Wilt v met my verblijden Ga naar margenoot† Fondeert v op den verworpen steen En vreest torment noch lijden Verhuecht door vrolijckheyt Ga naar margenoot‡ En maeckt v lampen bereyt
[pagina 603]
De liefde en laet niet verflouwen Haest v gaet metter spoet Vwen Bruydegom te gemoet Ga naar margenoot* Hy wil dat Auontmael met v houwen.	margenoot* [n^o. 22.] Ga naar voetnoot1) voetnoot1) Dit lied, door een martelaar in zijne gevangenis gedicht, bestaat uit twee deelen. Het eerste, dat op fol. 45 ro eindigt, bezingt de vreugde, die hij in Gods gemeenschap en Gods vertroostingen geniet. Dat deel is in tal van andere liedboeken opgenomen en verdiende dat ook ten volle om zijne innigheid en zangerigheid; terwijl in de latere drukken van de Veelderhande Liedekens, tot in de 18de eeuw toe, het geheele lied bleef staan. - In het tweede deel, dat met ‘Als ik voor Vorsten was geleyt Met eenen blijden moede’ begint, verhaalt de dichter de verhooren die hij heeft ondergaan. Deze zijn voor hem aanleiding om alle punten, tusschen de Doopsgezinden en inquisiteurs in geschil, m.a.w. alle eigenaardige denkbeelden van hem en de zijnen achtereenvolgens uiteen te zetten. Vandaar zeker de naam ‘Van vrage ende antwoort’. Hij bespreekt niet alleen doop, avondmaal, menschwording, leer over de kerk, huwelijk, overheid (alleen niet het eedverbod), maar b.v. ook de bedenking dat van het avondmaal onwaardigen toch niet mochten worden geweerd, daar Jezus immers bij de instelling dier plechtigheid Judas daaraan had laten deelnemen. Bijzonderheden omtrent zich zelven en zijn lot deelt de dichter niet mede. Behalve het randschrift is mij geen berichtgever bekend, volgens wien het lied van Peter van Werwijk zou zijn; en van dezen weten wij weinig, zie boven bl. 187. Maar oud is het zeker: het komt reeds in de Veelderhande Liedekens van 1556 en in die van 1559 (?) voor. margenoot+ Een liet van vrage ende antwoort, twelc Peter van Weruick (so alst schijnt) ghemaeckt heeft. Leest zijnen Brief, Fol. 90. margenoot* Joan.14.b.18. margenoot† Joan.14.a.2. margenoot‡ Luc.12.a.8. margenoot* Luc.12.d.32. margenoot† Mat.11.c.28. voetnoot1) Ontlasten, den last van iemand afnemen. margenoot† Sach.2.b.8. margenoot* Esa.49.c.15. margenoot+ Fol. 44 v^o. voetnoot2) Doet gij, d.i. indien gij doet, naar mijne leer. margenoot* 1.Cor.2.a.7. voetnoot3) ‘Daarom, wie (om het werk Gods te zien) zelf aan den arbeid gaat (en dus van eigen inspanning heil verwacht), die geeft zich vruchteloos moeite, indien niet zijne wedergeboorte is voorafgegaan.’ margenoot† Mat.18.a.3. Joan.3.a.3. margenoot‡ Rom.6.a.4. Coll.3.a.10. voetnoot1) ‘Of zij moeten zich..’ margenoot* Deu.12.a.8. margenoot† Mar.8.e.34. Joan.12.c.26. voetnoot2) Er staat in n^o. 4, 1570 ‘volge’: zeker eene drukfout, misschien door 't wegvallen van het streepje boven de e. N^o. 1, 1563, n^o. 11, 1599 en andere drukken hebben: ‘volgen’. margenoot‡ Joan.8.c.32. margenoot+ Fol. 45 r^o. margenoot* Mat.6.a.6. 7.a.7. margenoot† Joan.4.c.23. margenoot† Lu.21.b.14. voetnoot3) De gewone afwijzing van het verwijt, dat zij, weinigen in getal als zij waren, zich durfden stellen tegenover de roomsche kerk die, en dat sedert eeuwen, geheele volkeren omvatte. margenoot* 4.Esd.9.b.15. voetnoot1) Weerleggen, het tegenbewijs leveren. margenoot† Mat.16.c.19. Luc.24.d.50. Actor.1.b.9. margenoot* Mat.15.a.9. margenoot+ Fol. 45 v^o. voetnoot2) Immers wat in het oog van beide partijen zondig en een gruwel was, zich afzonderen van de Christenheid en eene sekte gaan vormen, dat kon men met het meeste recht aan die partij verwijten, die wèl van de wereld was en dus niet ‘verdreven’, niet door de wereld vervolgd werd. Deze miste juist wat in het oog des dichters de signatuur van het Christendom is. margenoot† Joan.17.b.9. margenoot‡ Joan.17.b.16. voetnoot3) Gelijk ik niet (van de wereld) ben. margenoot* 2.Tim.2.b.12. margenoot† Mat.26.c.25. 1.Cor.11.c.22. margenoot‡ Mat.27.d.34. voetnoot1) Verdwazen, dom of verhard maken. margenoot* Mt.26.c.25. Mar.14.c.22. Luc.22.b.19. 1.Cor.11.c.22. margenoot+ Fol. 46 r^o. margenoot† Gala.5.c.21. Apo.21.d.27. voetnoot2) Onder (‘in’ het getal van) de deelnemers aan Jezus' avondmaal. margenoot‡ Joan.3.e.31. Eph.4.a.9. margenoot* Joan.6.f.51. voetnoot1) Van ‘beseffen’. Hier misschien ‘gedacht’ in den zin van ‘door God beschikt, verordend’. voetnoot2) Hetzelfde als ‘verwerft’: door redeneering afleiden, een denkbeeld winnen, zich van iets overtuigen, en verder: betoogen. margenoot+ 1.Cor.15.e.50. margenoot* Eccl.17.a.81. margenoot+ Fol. 46 v^o. margenoot† Mt.24.c.35. voetnoot1) N^o. 1, 1563: ‘neen’, dat daar toch ook op ‘betien’ (betijen, laten gaan) rijmt. margenoot‡ Mat.7.a.6. margenoot+ Fol. 47 r^o. voetnoot2) Bekendmaking. margenoot* Mat.7.b.17. 12.d.33. Luc.6.e.43. voetnoot3) Ik geloof geenszins aldus, niet op die wijze (als gij, op grond van de vruchten, die ik zie), dat er een God is; ik geloof dat vooraf, vóór alle redeneering; ik begin met dat aan te nemen. voetnoot4) Zonder u te ontzien. margenoot† Ro.12.c.19. Heb.10.d.30. margenoot‡ Dan.8.d.25. 2.Tess.2.b.8. Apo.18.b.8. voetnoot1) ‘Men er’. voetnoot2) N^o. 1, 1563 leest ‘Beelt’; n^o. 3, 1567 en alle latere uitgaven: ‘Bilt’. ‘Weer’ is saamgetrokken uit weder; ‘weder - oft’ hetzelfde als ‘of - of’. margenoot+ Fol. 47 v^o. margenoot* Ro.15.a.4. voetnoot3) Labeur beteekent niet anders dan zware arbeid, maar wordt volgens De Bo in West-Vlaanderen ook gebezigd van land, 'tgeen iemand krijgt om te bewerken, te gebruiken: vandaar ‘gebruik’. Misschien ook dacht de dichter van ons lied er aan, hoe ‘arbeid’ e‘labeur’ ook wel van barensnood worden gezegd: ‘oprechte wedergeboorte’. margenoot† Exo.20.a.3. Deut.5.c.16. margenoot‡ Deut.27.b. Sap.14.b.8. voetnoot4) Liefderijk. margenoot* 1.Cor.12.b.13. margenoot† Apo.12.b.6. voetnoot1) Jezus, de in den hemel verhoogde, Openb. 12:5. margenoot‡ Eph.1.c.23. 4.b.15; 5.c.23. margenoot* Col.1.b.18. margenoot† Gala.2.c.21. margenoot‡ Rom.6.a.4. Gal.5.c.24. margenoot* Apo.21.a.4. voetnoot2) Verdrieten. margenoot+ Fol. 48 r^o. margenoot* Sach.2.b.8. margenoot† Esa.28.b.16. Luc.20.b.17. margenoot‡ Math.25.a. margenoot* Apoc.3.c.20.

Vorige Volgende

§ Ga naar margenoot* Na de wijse: In doots ghewelt lach ick geuaen.

Over dit hoofdstuk/artikel

lied