Het Offer des Heeren

§ ^* Na de wijse: Te Munster staet een steenen huys.

⁺ ALsmen schreef vijftienhondert Jaer

En eenenvijftich daer toe voorwaer

* [n^o. 8.] ³⁾

3) Gillis van Gusseme en Lysbette Piersins zijn 21 Juli 1551 te Gent verbrand. De Papiers du Conseil de Flandre, Bibliographie I, p. LXXVIII, bevestigen de juistheid van het bericht in het eerste couplet.
Wat in het vierde en vijfde couplet wordt verhaald, hoe Lijsbeth bijna ontkleed op 't schavot moest staan, moet wel, zooals ook in het Offerboek van 1615 en bij alle volgenden geschiedt, aan opzet of moedwil van den beul worden toegeschreven. Ons lied wijt het aan den satan, die de vromen gaarne in een belachelijk daglicht ziet treden. Over 't geheel blijkt anders van dweepzieke bitterheid der scherprechters tegen de slachtoffers weinig; aan de algemeene bewoordingen van de dichters der liederen moet men m.i. niet te veel hechten.

+ Van twe vrome Christenen genaemt Gielis ende Lijsbeth, opgeoffert te Ghent int iaer 1551.

[p. 536]

 

Den eenentwintichsten Julij mede

 

Een Suster voren, een Broeder daer naer

 

Trocken ¹⁾ te Ghent met God in vreden.

 

Elck aen een staeck waren sy geset

 

De Broeder hiet Gielis, de Suster Lijsbet

 

Tgeschiede ten eenen na de Noene

 

Om datter te min op sou worden gelet

 

Alsoment niet en plach te doene ²⁾.

 

^* Als slachschaepkens gingen sy ter doot

 

Twelck menich mensche seere verdroot

 

Wanneer sy op stellinghe quamen

 

Haer bedinghe storten sy seer deuoot

 

Gielis en Lijsbeth bey te samen.

 

Bin ³⁾ dat Lijsbeth haer bedinge sprac

 

De Buel de peestels van haer bayken ⁴⁾ brack

 

Dwelck (als sy opstont) men sach vallen

 

Van haer lichaem, dies sy ras track

 

Na den staeck sonder veel te callen.

 

Want in haer hemde sy daer stont

 

Met twee linnen boxen aengeront

 

Die de Buel haer had aen doen trecken

 

⁺ Satan ghy vint altijts nieuwen vont

 

Om Gods volck daer mee te begecken.

 

^† Christus cleeren tot troost en vermaen

 

Die waren hem oock wte ghedaen

 

Eer hy aen tCruyce wert gehanghen

 

Dien ganck moeten zijn Dienaers gaen

 

Loon als hy sietmen haer ontfangen.

1) De dichter kan niet willen zeggen, dat zij toen tot of naar (‘te’) Gent trokken; hij moet hier wel hun dood bedoelen.

2) Dus op een ongewoon uur.

* Ps.44.c.23. Rom.8.d.36.

3) Binnen.

4) Alle uitgaven lezen peestels; het Groot Offerboek van 1615, ook Van Braght, pestels. 't Moet koorden of banden beteekenen: een pees is een koord. ‘Bayken’ schijnt de vlaamsche naam voor een baaien, wollen rok (niet: borstrok) te zijn. Die ‘twee boxen’ een paar regels verder (vg. het duitsche ein Paar Hosen) zijn eene broek. Boxe is nog in onze oostelijke provinciën daarvoor in gebruik. ‘Aengeront’: zoo bedekt dat de vormen van haar lichaam niet te zien waren.

+ Fol. 18 r^o.

† Mt.27.d.28.

[p. 537]

 

Aldus was Lijsbeth seere beschaemt

 

Gelijck dat eerbaer vrouwen wel betaemt

 

Dat sy bloot stont dat deed haer smerte

 

Veel volcx dat om aensien stont versaemt

 

Leden daerom oock druck int herte.

 

Aenden staeck staende met ootmoet

 

Sprack Lijsbeth: Ic danck v Heere vroet

 

^* Dat ick mach weerdich zijn beuonden

 

Te lijden om uwen Name soet

 

Noch hoordemen haer voort vermonden:

 

O Heere bouen alle ghewelt

 

Nv ben ick aenden ^† proefsteen gestelt

 

Daermen dwtuercoren op proeuet

 

Mijn druck en lijden neder velt

 

En troost my God niet en vertoeuet.

 

Gielis sprack: O lieue Suster fijn

 

^‡ Wilt in v lijden pacientich zijn

 

Troost v vromelijck in den Heere

 

So doe ick (sprack Lijsbeth) broeder mijn

 

Van hem en schey ick nemmermeere.

 

Daer na riep Gielis met groot geluyt

 

^* Heere doet alle haer sonden vuyt

 

Die my hier nv den doot doen smaken

 

Niet voelende v cracht en virtuyt

 

Sy en weten niet wat sy maken.

 

Met luyder stemmen riep Gielis noch

 

^† O Dauids Sone ontfermt my doch

 

Helpt my nv wt der Leeuwen tanden

 

Oock riep hy: Hemelsche Vader och

 

^‡ Mijn gheest beueel ick in v handen.

 

Aldus namen dese twee schaepkens ent

 

Veroordeelt van sKeysers Raet te Gent

 

⁺ Wt crachte vanden Mandamenten

 

Waer door men ^* Christus leden schent

 

Elck wil dit in zijn herte prenten.

 

O menschen vreest niet sKeysers mandaet

 

Ghemerct dat tegens de waerheyt staet

 

Maer neemt Gods ordeel wel ter herten

 

Hy sal v helpen wt alder quaet

 

En verlossen van alle smerten.

* Act.5.e.42.

† Zach.13.b.8. 4.Es.10.g.74. Sapi.3.a.5.

‡ Ro.12.b.12.

* Luc.23.c.33. Act.7.g.60.

† Luc.18.d.38.

‡ Luc.23.e.46.

+ Fol. 18 v^o.

* 1.Cor.6.c.15

3) Gillis van Gusseme en Lysbette Piersins zijn 21 Juli 1551 te Gent verbrand. De Papiers du Conseil de Flandre, Bibliographie I, p. LXXVIII, bevestigen de juistheid van het bericht in het eerste couplet.
Wat in het vierde en vijfde couplet wordt verhaald, hoe Lijsbeth bijna ontkleed op 't schavot moest staan, moet wel, zooals ook in het Offerboek van 1615 en bij alle volgenden geschiedt, aan opzet of moedwil van den beul worden toegeschreven. Ons lied wijt het aan den satan, die de vromen gaarne in een belachelijk daglicht ziet treden. Over 't geheel blijkt anders van dweepzieke bitterheid der scherprechters tegen de slachtoffers weinig; aan de algemeene bewoordingen van de dichters der liederen moet men m.i. niet te veel hechten.