Het Offer des Heeren

[p. 443]

⁺ Eenen Brief van Willem droochscheer der geschreuen inder geuanckenisse tot Antwerpen, aldaer hy om het getuychenisse ons Heeren Jesu Christi gedoot is, Anno. 1557 ¹⁾.

GEnade, vrede, ende bermherticheyt van God den Vader, ⁺ ende onsen Heere Jesu Christo, die ons geroepen heeft tot zijn onuerganckelijc rijc, ^† ende heeft ons vercoren eer der werelt gront geleyt was, ^‡ ende heeft ons gereynicht doort waterbat int woort, op dat wy onstraffelijc souden zijn voor zijnen oogen, ⁺ Geschreuen aen v mijn beminde broeder N. ende aen mijn lieue suster N. hoe wel dat ic hier legge in sloten ende banden, om tgetuychenisse Christi, ^* ende ben daer toe bereyt, dat met mijnen bloede te bezegelen door des Heeren genade, ^† so en ben ic nochtans niet versuymelijc, mijn lidtmaten te vergeten in mijn gebet, dat welcke ick meest doe met tranen voor den Heere, want ghy noch loopende zijt inde wilde woestijne, onder Draecken, Leeuwen ende Beyren, ^‡ die altijt loopen ende soecken om dat onnosel bloedt te vermoorden, dat welcke wraecke roept ^* van Abels tijden af, want

+ Fol. 254 v^o.

1) Willem Droochscheerder (volder, lakenbereider) is 29 Jan. 1557 te gelijk met vier anderen, allen omdat zij bekend hebben herdoopt te zijn, te Antwerpen levend verbrand. In het boek van de Hooger Vierschaar, Antwerpsch Archievenblad, VIII, bl. 433, 437, heet hij Willem van Thye, geboren van Nere (Neerritter?) bij Remunden (Roermond). Beide namen moeten denzelfden persoon aanduiden: 't blijkt hieruit dat hetzelfde viertal in dat boek als medegeëxecuteerden van Willem van Thye, in het Groot Offerboek van 1615 als die van Willem Droochscheerder worden opgegeven. Hij liet geene goederen na.
Het lied, dat op dezen brief volgt, is niet als de andere door de uitgevers van het Offer des Heeren, maar door Willem zelven gedicht. Het is ook vrij wat fraaier van vorm en toon dan die andere. Uit het onderschrift van dat lied blijkt, dat het bij den brief behoort: hij maakt ook, fol. 255 v^o en 256 r^o, zelf er melding van, hoe hij na uit eene bange ure van zielsangst en gevoel van door God verlaten te wezen weêr te zijn opgebeurd het had gemaakt en het thans aan zijn broeder en zuster zendt.

+ Rom.1.a.7.

† Eph.1.a.4.

‡ Eph.5.c.26.

+ Titu.3.a.5.

* Act.21.b.13.

† 2.Pet.1.b.12.

‡ Esa.59.a.7.

* Gen.4.b.10.

[p. 444]

sy brengen ons ter doot, ^† gelijc de Joden Christum deden, ^‡ want wy zijn haer swaer om sien, om dat wy ons haer niet gelijckformich en stellen, Daerom raetslaghen sy, ende spreecken: Laet ons hem metten alderleelijcksten doot verdoemen, Want so hy gesproocken // ⁺ heeft, sal hem vergonden ¹⁾ worden. Daerom mijn wtvercoren in den Heere, ^* wy en willen niet vresen voor haer dreygen ende slaen, al loopen sy gelijck dulle honden, ^† de Heere heeft doch haer herten in zijn handt, ^‡ sy en connen ons niet een hayr ghecrencken, sonder den wil van onsen Vader. ^* Die Heere bewaerde doch de drie Jongelinghen in den vyerigen Ouen, ^† Daniel in der Leeuwen Cuyl, Ezechiel in Jerusalem, ^‡ Moyses in Mesopotamia, ^* Elias int geberchte. Jae ^† alle die op den Heere betrouden, en quamen noyt tot schanden, ^‡ want zijn crachtighe hant, seyt de Propheet, en is niet vermindert, ^* Ende al waert dat een Moeder haer eygen kint verliet, so en sal ick v niet verlaten (seyt de Heere) ^† want die v aentast die geraeckt den appel van mijnder oogen. Daerom laten wy onse sielen bereyden tot aenvechtinghen, onse verlossinghe naecket. ^‡ Ende den dach der tribulatien is nv hier, daerom laten wy onsen Heere altijt heyligen, ende groot maecken, op dat wy alle die schoone beloften beeruen mogen, die hy de Christen generacy toegeseyt heeft, ^* op dat wy niet moe oft mat en worden in onsen moet, maer dat wi zijn ^† vyerich in den geest, vrolijc inder hope, verduldich in den druc, ende gestadich int ghebet. ^‡ Doen Israel wt Egypten ginck, waren sy seer blijde, dat sy vanden dienst der slauernien verlost waren, maer doen si quamen in de woestijne, daert den vleysche niet wel en behaechde, doen waren sy seer onlustich, ende murmureerden, ^* alsoo dat sy wederom keeren wilden, daer sy doch geen recht toe en hadden, ^† want sy hadden alle haer ordinge ²⁾ met wtghenomen, op dat sy gheen oorsaecke hebben en souden, wederom te keeren, ^† daerom en zijn // ⁺ sy niet int lant van beloften ghecomen, dan Caleb ende Josua, want dese waren wel gemoet, also dat sy haer vianden vernielden, als een stuck broots. Die Heere was oock met Dauid, ^* dat hy den Ruese Goliath versloech, sy bonden hem een Mes op zijn zijde, om den Ruese daer mede te slaen, maer Dauid en was dat niet gewoon, om dat hy een Schaepherder was, ende hy leyde dat Mes weder af, ende nam zijn slinger, ende werp den Ruese daer mede voor den Cop, dat hy ter aerden viel, doen nam Dauid des Ruesen Mes, ende sneedt

† Mat.27.*. Joan.19.*.

‡ Sapi.2.b.14.

+ Fol. 255 r^o.

1) Vergolden. Dit behoort nog tot de woorden van de tegenstanders.

* 1.Pet.3.d.14.

† Prou.21.a.1.

‡ Mat.10.d.30.

* Dan.3.b.16.

† Dan.14.d.32.

‡ Exo.3.b.12.

* 3.Re.19.a.9.

† Eccl.2.b.11.

‡ Esa.59.a.1.

* Esa.49.b.15.

† Sach.2.a.8.

‡ 4.Es.16.g.75.

* Hebr.12.a.3.

† Rom.12.b.11.

‡ Exod.15.*.

* Nu.14.a.4.

† Exo.10.a.9.

2) De Groote Offerboeken en Van Braght: ‘ordeninge’. Wordt hiermede ‘hun gansche volk en have’ bedoeld? of: ‘al hunne instellingen, al hunne gewijde voorwerpen, alles wat zij in hun godsdienst behoefden’?

† Nu.14.c.22.

+ Fol. 255 v^o.

* 1.Re.17.e.49.

[p. 445]

hem dat hooft af. Daerom mijn wtuercoren Broederen ende Susteren in den Heere, en laet ons niet wijcken, ter rechter oft ter slincker zijden, want wy hebben eenen so grooten Coninck, die ons niet verlaten en sal, ist dat wy hem getrou by blijuen, hy is so getrou diet belooft heeft, dat ick daer aen niet twijfelen en can, ^† want die Stadt is vol alder goeden, daer wy sullen in comen, maer sy leyt int verneren ¹⁾. Wetet lieue Broeder N. ende Suster N. dat ick v geue een Liet ²⁾ tot een ghedenckenisse, ende wil v daer mede den Heere beuelen, tot dat wy comen op den ^‡ berch Syons, ende singen aldaer dat nieuwe Liet, met alle Gods wtuercoren. Ende lieue Broeder ende Suster, doen ick dit Liet maecte, quam my een so grooten quellinghe aen ende tentatie, dat ic seer bedraeyt ³⁾ was, want my dochte dat de Heere my altemael verlaten hadde. Ende ic viel op mijn knyen ende weende seer bitterlijck totten Heere, ende badt om stercheyt ende cracht, ende de Heere verhoorde mijn gebet, ende rechte my weder op, ^* want hy en laet ons niet becoren bouen ons vermogen, daer beneuen geeft hy doch eenen wtganc, also dat wijt connen verdragen. Ende ic // ⁺ creech weder sulcke genade ende vruechde, dat ick van blijschappen dit liet maecte, tot stichtinge van mijnen naesten. Groet my J. de H. seer met den vrede des Heeren, ende ghy N. groet my uwen Meester ooc seer metten vrede des Heeren, ende wilt my v vrouwe oock goeden nacht segghen, ick en can haer den vrede niet geuen: Want daer staet geschreuen: ^† Wee den genen die den mensche troost in ofte op eenen ydelen hope. Weet lieue vrienden, dat ic seer verblijt was, doen ick na die vierschaer ghinck, dat my dochte noyt sulcken vruecht te zijn, dan dat ic soude belijden mijnen Heere mijnen God voor der werelt, ende de Schoutet vraechde, of ick herdoopt was, ende de heylige Geest sprac duer mijnen mont, ende seyde, dat ic gedoopt was ^‡ na Christus leer, ende dat sy herdoopers waren, want sy wederdoopen ⁴⁾ teghen Christum, daer om coemt v den naem toe, daer ghy ons mede noemt, ende ick badt haer dat sy my wilden laten by mijn broeders, want wy doch een gelooue hebben, mer sy en gauen my geen antwoort, dus mijn lieue Vrienden, ^* willen wy v verwachten onder den Altaer.

† 4.Esd.7.a.6.

1) De zelfvernedering.

2) Het lied, dat op den brief volgt. Zie aanteekening 1 op fol. 254 v^o.

‡ 4.Esd.2.c.42. Apo.14.a.1.

3) Ontsteld.

* 1.Cor.10.b.13.

+ Fol. 256 r^o.

† Ezec.13.c.18.

‡ Mat.28.c.19. Mar.16.b.15.

4) Doordat zij den toegedienden nooddoop herhaalden. Eene beschuldiging, die meer voorkomt.

* Apoc.6.a.9.

[p. 446]

§ Een Liedeken, Nae de wijse: Ghy die Christum hebt aen ghedaen.

 

CHristen Broeders weest nv verblijt

 

Nae dien ghy doch geroepen zijt

 

^* Wt seer vele gheslechten

 

Maect v des boosen leuens quijt

 

Ende wilt sonder mijden vechten

 

Als vroom knechten. //

 

^{+ †} Wy hebben gheen strijt int gemeyn

 

Tegen vleysch ende bloet alleyn

 

Maer moeten ons verstercken

 

Tegen die hooch Regenten certeyn

 

En geesten die in de locht wercken

 

So wy mercken.

 

^‡ Die Stadt is seer lustich en goet

 

Maer sy int verneren ¹⁾ leyt, ter spoet

 

Sal ic daer noch in comen

 

Maer daer om gestreden zijn moet

 

Dat heb ick (die niet en wil schromen)

 

Wel vernomen.

 

Al sy ick vast in mueren gheleet

 

Tis om de Waerheyt, ick wel weet

 

Stadts erf sal ick noch wesen

 

Deelachtich, ^* maer tpat is niet breet

 

So wy dat in Esdra ghepresen

 

Claerlijck lesen.

 

Tis maer eens menschen voetbreet wijdt

 

Hier water, vyer op dander zijdt

 

O Heer rechtet mijn ganghen

 

Voor sDuyuels getier my beurijdt

 

^† Na v staet alle mijn verlangen

 

Wilt my ontfangen.

 

^‡ O Jacobs wormken onuersaecht

 

Den strijt doch vromelijcken waecht

 

Met des ^* gheestes sweert schoone

 

Na den ^† berge van Syon iaecht

* Apo.7.a.9.

+ Fol. 256 v^o.

† Eph.6.b.12.

‡ 4.Esd.7.a.6.

1) Zie aanteekening 1 op fol. 255 v^o.

* 4.Esd.7.a.7. Mat.7.b.14.

† Psa.42.a.2. 63.a.2.

‡ Esa.4.b.14.

* Eph.6.b.17.

† 4.Es.2.e.42.

[p. 447]

 

Om daer te ontfangen de ^‡ Croone

 

Van Gods Soone.

 

Oorlof aen Broeders Susters fijn

 

My dunct het moet gescheyden zijn

 

Beueel v God ten tijden

 

Tot dat wy in sVaders rijck deuijn

 

Comen, ^* daer salmen niet meer lijden

 

Maer verblijden.

§ De Heere sy met v, ende wil v verstercken ende becrachtigen ten eynde toe. //

‡ 2.Ti.4.a.8. Apo.2.b.10.

* Esa.49.b.10. Apo.7.b.16.