Het Offer des Heeren

[p. 358]

§ ⁺Een Belijdinge van Hans van der Maes, die hy gheschreuen heeft in der gheuanckenisse liggende tot Waesten, int Jaer. 1559. Ende is aldaer om het woort des Heeren ghedoodet ¹⁾.

ANno. 1559. in October, soo was ick ghehaelt voor den Inquisiteur, om aldaer mijn ghelooue te belijden: De welcke, als ic voor hem quam, vraechde my mijn ouderdom, mijn naem, ende waer ick hadde gheweest. Daer nae vraechde hy my, oft ick herdoopt was. Ick seyde: Ick en kenne maer ^* een doopsel, als daer totten Ephesien staet, dwelcke is het doopsel der gheloouighen, alsoo Mattheus ende Marcus verhalen in haerlieder Euangelie, ⁺ Ende oock als Petrus verhaelt, Actor. 2. tot den volcke diese hoorden: ^‡ Hebt berou van uwe sonden, ende een yeghelijck late hem doopen in den naem des Vaders, des Soons, ende des heylighen Gheests, in vergiffenisse der sonden, die zijn woordt gheerne ontfinghen, die lieten haer dopen. Merckt int selfde Capittel, ende ouerleset wel: ^* Sy braken het broot, haer quam een vreese aen, sy waren al een siele, ende hadden alle dinc gemeyn, het welc een cleyn kint al niet doen en can. Daer nae vraechde hy my, waerom dat ic gheloofde dattet Euangelie waer was. Ic antwoorde: ^† Om dat inden mont van twee oft drie alle woorden staen. Ende nv zijn daer vier Euangelisten, als Mat// ⁺theus, Marcus, Lucas ende Joannes, die alle gelijck van eenen Christo ende Messia getuyghen ende spreken, de welcke ^* Godts Sone is: Ende Godt zijnen Vader, datter

+ Fol. 203 r^o.

1) De verzamelaars van het Groot Offerboek van 1615, op wier berichten wij bij hun vlijtig onderzoek en hunne bekendheid met familiën uit Vlaanderen ons gerust kunnen verlaten, noemen hem Hans Vermeersch of Van der Maes. Van Braght nam dit over. Wij weten verder van dezen martelaar niet het minste. Waestene of Warneton ligt in West-Vlaanderen, ten zuiden van Yperen, op de fransche grens.

* Ephe.4.a.4.

+ Mat.28.c.19. Mar.16.b.15.

‡ Act.2.d.38.

* Act.2.e.42.

† Deu.17.b.11. Mat.18.b.16.

+ Fol. 203 v^o.

* Mat.16.c.16.

[p. 359]

oock eenen ^† Godt is, dats goet te mercken aen de Scheppinghe der werelt, ende de teeckenen ende wonderen die wi dagelijcx sien: Als koren doen groeyen, gras, appelen, kriecken, noten, alsmen sien mach. Voort machmen noch mercken dattet Euangelium waer is: want ick hebbe ghelesen dat Christus seyt: ^‡ Salich zijt ghy, als v de menschen versmaden ende quaet van v seggen om mijns Naems wille, ende daer aen liegen. Ende noch seyt Christus: ^* Om mijns Naems wille sult ghy ghehaet wesen van alle menschen. Doen icket las, ick gheloofdet, ende nv vinde ickt waer in my ende aen andere, ende gelooue dattet Euangelie waer is. Nv mach een yegelijck weten, sien ende verstaen, dattet also is, als Paulus seyt: ^† Alle die Godtsalichlijck willen leuen, die moeten veruolginghe lijden. Dus segge ick: Door alle dese getuygen, die niet lieghen en moghen, machmen wel vry spreken, ende segghen, dattet Euangelium waer is. Elck sie wel toe, daer mede quelden si my seer. Daer na vraechden sy my na de Roomsche Kercke, oft ick niet en gheloofde dattet de rechte Kercke was, de welcke ghefondeert is op den Steen, de ^‡ welcke Christus is. Ick seyde: Neen ick. Doen vraechde hy my, wat kercke ick geloofde dat de rechte was. Ick seyde: ^* De Vergaderinghe der Gheloouigen in Christus name, als Christus seyt tot Petrum: ^† Ghy zijt Petrus, ende op desen Steen sal ick mijn Kercke stichten, dat is te seggen: Die een sulck gelooue hebben als Petrus hadde, gelijckmen wel // ⁺ mercken mach totten Corinthen, daer Paulus seyt: ^* Wat ghemeynschap heeft den Tempel Godts metten Afgoden? Ghy zijt den Tempel des leuenden Godts, ghelijck als Godt spreeckt: Ick sal haer Godt zijn, ende sy sullen mijn volck zijn. Also alle geloouighe, die in ^† Christus Naem vergaderen, zijn de rechte Kercke. Noch vraechden sy my, oft het Sacrament dat de Kercke ghebruyckt, inde Misse, niet vleesch ende bloet is, na dat de Priester gheconsacreert heeft, oft het niet en is het Lichaem Christi in vleesch ende in bloedt. Ick seyde: Hoe soude dat moghelijck zijn, want daer staet int eerste Capittel int Werck der Apostolen, ^† dat hy ten Hemel is gheclommen, ende int seuende Capittel seyt Stephanus: ^‡ Ick sie den Hemel open, ende des menschen Sone ter rechter hant Godts sitten. Ende Petrus inden 1. Brief int 3. Capittel. seyt, ^* dat hy verresen is, ende ter rechterhant Gods inden Hemel geuaren, so en is hy dan daer niet. Doen vraechde hy, oft hy niet wel machtich en is daer te zijn, door zijn Godlijcke cracht. Ick seyde: Hy en vermach niet teghen zijn woort: Hy is almachtich, dat kenne ic, maer tegen zijn woort en doet hy niet. Doen seyden sy noch, als hy zijn ^† Auontmael hielt met zijnen Discipulen, dat hy haer zijn lichaem gaf, als ooc in

† Rom.1.c.20.

‡ Mat.5.a.11. Luce.6.c.22.

* Mat.10.c.22.

† 2.Ti.3.b.12.

‡ Mat.16.c.18.

* Eph.5.c.25.

† Mat.16.c.18.

+ Fol. 204 r^o.

* 2.Cor.6.b.16.

† Mat.18.c.20.

† Act.1.b.10.

‡ Act.7.f.56.

* 1.Pe.3.c.22.

† Mat.26.b.25.

[p. 360]

den text staet, want hy seyde: Neemt, eet, dat is mijn lichaem. Maer daer op seyde ic, dat hy zijn lichaem niet en gaf, maer een brocke Broots, want alsmen mercken mach, het wert daer terstont ^‡ geleuert van Judas, in der Joden handen, ende leet ooc, ende wert aent ^* cruys gehangen, soo en conde hy ymmers niet zijn Lichaem gheuen te eten, ende als hy selue seyt: ^† Van nv voortaen en sal ick // ⁺ niet meer drincken vande vrucht des wijnghaerts, dwelck is Wijn, dat hy te voren zijn bloedt heet. Leest totten Corinthen inden eersten Brief, int 10. ende. 11. Capitt. ⁺ daer moecht ghy breeder verstant crijgen: Soo en ghaf hy niet zijn Lichaem zijnen Apostolen, maer het beteeckende zijn Lichaem. Daer nae vraechde hy my, wat ick hielt vanden Dienst diemen inde Kercke doet. Ick seyde: Voor groote ende grouwelijcke Afgoderije. Doen seyde hy: Ghy houtse dan voor die Hoere van Babylonien? Ick seyde: Ja, als Apocalipsis. 13. ⁺ staet, van de Beeste die haer doet aenbidden, soo wiese niet aenbidden en wil, oft het teecken in zijn hant, oft in zijn voorhooft, &c. Die haer teghen Godt stelt in zijn wtuercoren. Doen seyde hy my, dat wy niet en souden connen betooghen, dat onse Kercke, te weten, vande Herdoopers (alsoo syse noemden) gheweest heeft ouer ¹⁾ veertich Jaren, ende hare Kercke gheduert heeft, &c. Doen seyde ick: Wy en setten onse Kercke in gheen register Boecken, als de Roomsche Kercke doet, men soudese te haest vinden, want elc soecktse te niete te doen oft te dooden, ende sy en heeft (soo de Roomsche Kercke heeft) den Keyser oft den Coninck niet te hulpe, maer de Keyser oft Coninc oft Prince soeckense met neersticheyt te niete te doen. Maer ick sal v wel betooghen, dat sy van duysent vijf hondert ende neghenenvijftich Jaeren is, want Christus is de ^‡ steen des Fondaments, ende ist sint dier tijt dat hy gecruyst is. Doen seyden sy: Jae, de Roomsche kercke, want van Petro is sy inghestelt, het ²⁾ was den eersten, daer nae alle heylige Pausen, alle heylighe Doctoren, als Jeronimus, Augustinus, Ambrosius, Bernardus, // ⁺ de welcke de vier Doctooren zijn vande heylighe Kercke, wilt ghy dese niet gheloouen, daert soo geleerde mannen waren? Ick seyde: Ick gelooue alleene Godts woort. Noch vraechden sy my, oft ick niet en gheloofde in God den Vader, God den Sone, God den heylighen Geest, drie persoonen ende een warachtich God. Ick seyde: Ick en vinde maer een persoone in de Schriftuere ³⁾.

‡ Mt.26.d.46.

* Mt.27.d.34.

† Mat.26.b.28.

+ Fol. 204 v^o.

+ 1.Cor.10.b.16. 11.c.22.

+ Apo.13.a.4.

1) N^o. 1, 1562: ‘bouen’.

‡ Mat.16.c.18. Act.4.a.11. Eph.2.b.19.

2) In alle uitgaven, toch foutief. Het Groot Offerboek van 1615 verbeterde ‘het’ in ‘hij’.

+ Fol. 205 r^o.

3) Deze afkeer van bij de aanduiding van het goddelijk wezen of van de drieeenheid den term ‘persoon’ te bezigen is onder de nederlandsche Doopsgezinden spoedig vrij algemeen geworden. Zij vielen de kerkleer op dit punt niet juist aan; maar 't was wel eene van hunne afwijkingen van deze, die hunne tegenstanders hun gaarne ontlokten en verweten. Hun bezwaar lag niet maar in het onbijbelsche van die uitdrukking; blijkbaar vonden zij, dat men bij persoon naar gewoon spraakgebruik alleen aan een mensch kon denken. Zie Hoekstra, Beginselen der oude Doopsgezinden, 1863, bl. 257.

[p. 361]

Sy vraechden, wie het was. Ick seyde: ^* Christus die heeftmen ghesien ende ghehoort, maer den ^† Vader en heeft noyt yemant ghesien, wie soude connen seggen, wat persoone dattet is, want hy is ^‡ onsienlijck. Den heyligen Geest en heeft oock noyt yemant gesien, dan men heeft wel als een ^* Duyue op Christum sien dalen, maer een Duyue en can geen persoone zijn. Doen seyden sy: Ghy en ghelooft niet datter drie persoonen zijn? Ick seyde: Neen ick, of men betoochtse my met de Schrift, maer ick bekenne dat sy drie int wesen zijn, maer nochtans een ^† warachtich God ¹⁾. De Vader en is de Sone niet, noch de Soone en is de heylighe Gheest niet: Den Vader bekenne ick voor den Vader, Jesus Christus voor zijnen Sone van hem ^‡ wtghegaen, Den heyligen ^* Geest vanden Vader ende den Sone beyde, Maer nochtans onuerscheyden een waerachtich Godt. Doen vraechde hy my, oft Christus zijn vleesch ende bloet van Maria niet aenghenomen en hadde. Ick seyde: Men soudet my moeten betoogen. Sy seyden: Hy is van Dauids Zade. Ick seyde, dat hy wt Dauids Zade geboren is, maer dat hy zijn vleesch ende bloet van Maria aengenomen soude hebben, dat en betuycht de ^† Schrift niet. Leest Lucas int eerste Capittel, daer de Enghel seyde: ^† Ghy sult be// ⁺urucht werden, ende noch daer na, als Maria seyde: Hoe soudet geschieden, nademael dat ick gheenen man bekent en hebbe? De Enghel antwoorde, ende seyde: De heylighe Gheest sal van bouen in v comen, ende de cracht des Alderhoochsten sal v omschijnen, daerom oock dat Heylige dat geboren sal worden, sal Gods Sone geheeten worden. Dese bedencket, hy seyt: Dat Heylige. Noch seyt Paulus, ^* dat den eersten Adam vander Aerden Aertsch is, maar den tweeden de Heere vanden Hemel selue. Leest int 1. Cori. 15. daer muecht ghijt wel mercken. Oock Hebre. 10. daer Paulus seyt: ^† Daer om als hy inde werelt coemt, seyt hy: Offer ende gauen en hebt ghy niet ghewilt, maer een lichaem hebt ghy my bereyt. Noch Joan. 16. daer Christus seyt, ^‡ dat hy van zijnen Vader wtgegaen is, ende inde werelt gecomen, ende noch veel meer ander plaetsen als int 8. 9. ^* Ondersoect de Schrift, ^† Joannes Euangelie ende ^‡ Epistelen. Doen vraechde hy, oft hy gheen substantie van Maria gheno-

* Bar.3.d.38.

† Joan.1.b.18.

‡ 1.Ti.1.b.17.

* Mat.3.b.16.

† Deu.6.a.4. 1.Cor.8.a.6.

1) Zie de Inleiding, bl. 35, 36.

‡ Joan.17.b.8.

* Joan.15.c.26.

† Mat.1.c.18.

† Luc.1.c.30.

+ Fol. 205 v^o.

* 1.Cor.15.e.47.

† Hebr.10.a.5.

‡ Joan.16.d.28.

* Joan.5.d.29.

† Joan.1.b.14.

‡ Joan.1.a.1.

[p. 362]

men en hadde, als suygen ende anders. Ick seyde, dat sy hem ^* gheoffert hadde, als hy ghebaert was, ^† Sy wont hem in doecken, ende leyde hem in een cribbe, voort vintmen dat sy sorge voor hem ghedraghen heeft, ghelijck als hy ^‡ twelf Jaer out zijnde, verloren was, doen sochten sy hem, als sy van Jerusalem quamen, daer staet dat si hem met neersticheyt sochten, ende droeuich waren. Doen vraechde hy, oft hy niet gesoghen en hadde. Ant. Christus sprack, als de vrouwe seyde: ^* Salich zijn de borsten die ghy gesoghen hebt: Ja vrouwe, salich is hy, die mijn woort hoort, ende dat bewaert. Vrage. Wat dunct v? Segt v goetduncken. Ant. Daer ick geen bescheyt inde // ⁺ Schriftuere af en hebbe, daer af en derf ick niet spreken, het goetduncken en gelter niet. Noch vraechde hy my, oft Christus niet van Dauids Zade en was. Ick seyde: Hoe soude hy van Dauids Zade zijn, want Christus seyde selue ( ^* doen de Phariseen vraechden, wiens sone hy was, oft hy Dauids sone niet en was) Hoe coemt dat Dauid hem een Heere noemt? daer hy seyt: ^† De Heere heeft gheseyt tot mijnen Heere, sit tot mijnder rechterhant, tot dat ick uwe Vianden legghe tot een bancke uwer voeten. Dauid noemt hem zijn Heere, hoe soudt dan zijn sone wesen? Sy en wisten ¹⁾ wat segghen. Doen seyde ick: Ick kenne dat hy wt ^‡ Dauids Zade gheboren is, ende niet van Dauids Zade. Doen seyden sy: Daer staet Galat. 4. dat hy ghemaect is van eender vrouwen. Ick seyde: Dat voecht qualijck, dat een vrouwe een kint maken soude, en segghen niet alle ander Schriften: Wt eender vrouwen ghebooren? Hy seyde: Ick soude wel in veertich plaetsen toogen, dat hy van Dauids Zade is. Maer hy en wildet niet betooghen. Doen seyde ick: Heeft sy hem van den ^* Heylighen Gheest ontfanghen, het en can dan van Dauids Zade niet zijn.

Noch vraechde hy my, waer de menschen ghinghen, als sy van deser Werelt scheyden ²⁾. Ick seyde: Sy ontslapen inden Heere, als de Schriftuere betuycht, te weten, de ^† Gheloouighe. Hy vraechde, waer de Sielen ghinghen. Ick seyde: Paulus seyt, ^‡ dat hy wel woude ontslapen zijn nae den vleessche, ende by Christum thuys zijn, alsoo is mijn ghemoet. Doen vraechde hy, waer de ander Sielen ghinghen. Antwoort. De Schriftuere en verhaelter niet af, ick en soude ooc niet connen seggen, // ⁺ waer sy gaen. Vraghe. Wat dunckt v daer af? Sy gaen yewers. Antwoort. Ick latet in Gods desticie [voorsienicheyt.] ³⁾

* Luc.2.d.22.

† Luc.2.a.7.

‡ Luc.2.f.42.

* Luc.11.c.27.

+ Fol. 206 r^o.

* Mat.22.d.40.

† Ps.110.a.1. Act.2.d.35.

1) Zoo alle uitgaven. Eerst het Groot Offerboek van 1615: ‘wisten niet’.

‡ Rom.1.a.3. 9.a.5.

* Luce.1.c.31.

2) Zie de aanteekening op fol. 201 r^o.

† 1.Cor.15.f.51. 1.Tes.4.b.13.

‡ 2.Cor.5.a.8.

+ Fol. 206 v^o.

3) Deze opheldering heeft reeds de uitgever van n^o. 1, 1562 hier bijgeschreven. Blijkbaar had hij het origineel voor zich en wilde hij daarin dit vreemde woord niet veranderen. Zie de aanteekening op fol. 192 r^o en Inleiding, bl. 22.

[p. 363]

Doen vraechde hy, wat ick hielt van die verrijsenisse der dooden. Ick seyde: Alsoo tot den Corint. 15. staet, inden 1. Brief, daer Paulus seyt, ^* dat dit sterffelijcke aendoen sal dat onsterffelijcke, ende dit verganckelijcke dat onuerghanckelijcke, ende dat dit selue lichaem alsoo verrijsen soude. Hy en wiste daer op niet te segghen. Doen vraechde hy my, waer de kinderen gingen, die sonder doopsel storuen. Ick seyde: Daert Godt belieft. Hy vraechde, oft sy salich zijn souden. Antwoort: Christus heeft de kinderen ghebenedijt, ende geseyt: ^‡ Alsulcken behoort dat Rijcke der Hemelen toe. Vrage: Ghy segt dan datse salich zijn? Antwoort: Hebben sy dat Rijcke der Hemelen, sy zijn gheluckich ghenoech. Vrag. Wach ¹⁾, sy zijn verdoemt, dats claer. Antwoort. Men leset totten Rom. 5. daer staet, ^‡ dat als door eens menschen onghehoorsaemheyt de doot coemt, also door eens menschen ghehoorsaemheyt het leuen coemt ouer alle menschen. Noch vraechde hy, oft ick de Ouericheyt niet onderdanich wilde wesen. Antwoort. Jae ick mijn heeren, also verre alst niet tegen Gods ghebodt en is, want Petrus seyt, ^* dat het meer gheoorloft is Godt ghehoorsaem te zijn, dan de menschen. Doen vraechde hy my, oft ick voor de heeren niet sweeren en wilde. Antwoort. Neen ick. Vraghe. Men moet de Ouericheyt onderdaen wesen, Paulus ende Petrus leerent. Antwoort. Christus seyt: ^† Ghy en sult in gheenderley manieren sweeren, noch by v hooft, maer uwe woorden sullen zijn, Jae dat iae is, ende neen dat neen is, al dat daer bouen toe ghe// ⁺daen wort, dat is van den quaden, Ende noch, 2.Cor.1.Jacob.5. ⁺ Daer nae vraechde hy, oft wy niet ghehouden en waren de waerheyt te segghen. Antw. Jae wy wel. Vrage. Segt my uwe medeghesellen. Ant. ^† Onsen naesten te beschuldighen, en is de waerheyt niet, Christus en leert dat niet. ⁺ Doen beswoer hy my by den leuendighen Godts Soone, Jesum Christum, dat ickse segghen soude. Ick seyde: Ick en achte uwe besweeren niet, het is Toouenaers werck. Doen seyde hy, dat wy ghehouden waren te doen teghen Godts ghebodt, om het besweeren wille.

Men quelde my seer, met die den ^* gichtigen brochten ²⁾, seggende, door tgelooue van die hem brochten, dat zijn sonden vergeuen waren, ende also door het gelooue van vader ende moeder, de kinderen oock inden doop. Maer hy en seyt niet: Door haer gelooue van die hem brochten, maer daer staet alleen: ^‡ Siende haer ghelooue aen.

* 1.Cor.15.f.54.

‡ Mt.19.b.14.

1) O wee!

‡ Rom.5.b.18.

* Act.5.d.30.

† Mat.5.d.34.

+ Fol. 207 r^o.

+ 2.Cor.1.b.17. Jaco.5.c.12.

† 1.Joan.3.b.16.

+ Mt.26.f.62.

* Matt.9.a.2.

2) Aanhaling uit het verhaal van den door jicht verlamde (den ‘geraakte’): Jezus, hun geloof ziende, zeide tot hem: uwe zonden zijn u vergeven.

‡ Marc.2.a.5. Luce.5.c.20.

[p. 364]

Wt liefden hebbe ic also vele geschreuen, ist dat ick v niet recht geschreuen en hebbe, nemet my ten besten af, maer ick meyne v na de rechte Schrift geschreuen te hebben, nemet in dancke. Vaert wel. ^‡ Ick doe de Vrienden alomme seer hertelijcken groeten, biddende, ^* dat sy voor my bidden. Weet dat ick goets moets ben, ghelouet sy de Heere. ^† De ghenade des Heeren sy met v lieden allen. AMEN. //

Tyrannich werck spoortmen nv alle weghen
Waer ghy ter werelt wilt keeren oft gaen
Alsulcx versocht ¹⁾ Hans van der Maes ter deghen
Als hy op de pijnbancke was gelaen
Wat grooter smert en pijn ter baen
Heeft hy ontfaen
Sijnde in handen van die wreden
Daer hy die waerheyt vroomlijck heeft beleden.

Vrag.

Waerom hout ghy dEuangely warachtich

Antw.

Hy heeft geantwoort: ^* Om dat alle woort
Staet in den mondt van tween oft drien crachtich
Vier Euangelisten zijnder ghehoort
Mattheus, Marcus, Lucas accoort
Joannes voort
Die al ghetuychenisse gheuen
Van eenen Messia en Christo verheuen.

Sy seggen alle, dat hy is ^† Gods soone

^‡ Een Godt isser, te mercken ist aen dien
Als aen de scheppinge der werelt schoone
Teeckenen en wonderen die geschien
Als coorn, gras, appelen doen groeyen
Soomen mach sien
Noch machment mercken oock by desen
Dat welck ghesproken heeft Christus gepresen.

‡ Ro.16.b.15.

* 2.Tes.5.c.25.

† Ro.16.c.23.

1) Ondervond.

* Deu.17.b.11. Mat.18.b.16.

† Mat.16.c.16.

‡ Rom.1.c.20.

[p. 365]

 

^* Salich zijt ghy, wanneer als v versmaden

 

De menschen, en seggen van v alle quaet //

 

⁺Om mijn Naem, en met luegens v beladen

 

Ghy sult oock worden van allen ghehaet

 

Doen ickt las, geloofde ick soot staet.

 

Beuijn ¹⁾ de daet

 

Aen my en ander waer te zijne

 

En geloof dEuangelium ten fijne.

 

Vrag.

 

Tsacrament datmen gebruyct inde Misse

 

Na dat de Priester heeft geconsacreert

 

Is dat niet tlichaem Christi ghewisse

 

In vleesch en bloedt, sooment ter Kerck vseert?

 

Antw.

 

Hoe sou dat zijn? Lucas gheeert

 

In Actis leert

 

Int eerste met een schoon verclaren

 

^† Als dat Christus ten Hemel is geuaren.

 

Vrag.

 

Wat hout ghy vanden dienste inde kercke

 

Antw.

 

Voor groote grouwelijcke Afgodery

 

Vrag.

 

Houdt ghijt voor die Hoere van Babels wercke?

 

Antw.

 

Jae, ^‡ ghelijck alst staet in Apocalipsy

 

Vrag.

 

Niet connen betoghen sult ghy

 

Dat gheweest sy

 

Bouen veertich Jaren, te weten

 

V lieder Kercke, herdoopers gheheten.

 

Antw.

 

Wy en settense in geen Register boecken

 

Ghelijck als is der Roomscher Kercken aert

 

Want elck om te niet te doen haer soecken

 

Heeft niet te hulp den Keyser hooch verclaert

 

(Als de Roomsche) oft Prins vermaert,

 

Elck haer aenvaert ²⁾

 

Maer sy ist af van Christus tijden

 

^* Den steen des Fondaments wy hem belijden.

 

Vrag.

 

Wilt ghy oock de Ouerheyt obedieren

 

Antw.

 

Ja, alst niet is teghen tghebodt deuijn

 

(Sprack hy) mijn heeren in alle manieren

 

Vrag.

 

Wilt ghy oock sweeren voor de heeren fijn //

 

^{+ †} Want ghy moet onderdanich zijn

 

DOuerheyt dijn

 

Petrus en Paulus bey so leeren

 

Antw.

 

Neen, Christus seyt: ^‡ Ghy en sult gheensins sweeren.

* Mat.5.a.11. Luce.6.c.22.

+ Fol. 208 r^o.

1) Van ‘bevinden’: ‘zie nu hoe dit aan mij en anderen waarachtig blijkt en geloof dus eindelijk het Evangelie, 'twelk dit leert’.

† Acto.1.b.10.

‡ Apo.13.a.4.

2) Te lijf gaan, aantasten.

* Mat.16.c.18. Act.4.a.11.

+ Fol. 208 v^o.

† Rom.13.a.1. 1.Pet.2.b.13.

‡ Mt.5.d.34.

[p. 366]

 

Vrag.

 

En behoort ghy niet de waerheyt te segghen?

 

Antw.

 

Ja wy wel, heeft Hans tot haer geseyt

 

Vrag.

 

Van v meegesellen wilt ons wtleggen

 

Antw.

 

Daer op heeft hy geantwoort met bescheyt

 

Datmen den naesten schult opleyt

 

Dats gheen waerheyt

 

Christus hout ons sulcx niet te voren

 

^* Doen hebben sy hem sterckelijc besworen.

 

Hans sprack: V besweering ick niet en achte

 

Dat selue is der toouenaren werck bloot

 

Daer vielen die fel honden aen onsachte

 

Met pijnen en tormenten swaer en groot

 

Maer zijnde in alsulcken noot

 

Dat Godt gheboot

 

Daer heeft hy niet af willen wenden

 

Maer bleef daer vast by als een Heldt ten enden.

 

O ghy Regenten der stadt van Waesten

 

Wilt opmercken, en siet wat dat ghy doet

 

Betert v leuen doch met grooter haesten

 

^† Want ghy stort dat onnosel Christen bloet

 

^‡ Doet als die van Niniue vroet

 

Oprechte boet ⁺

 

^* Siet, den dach des Heeren sal naken

 

Dan moet ghy reeckening doen van v saecken. ⁺

finis. //

* Mt.26.f.62.

† Jaco.5.a.6.

‡ Jone.3.b.5.

+ Mat.12.d.41.

* Joel.2.a.1.

+ Seph.1.c.14.

+ Fol. 207 v^o.