Logo DBNL
Het Offer des Heeren (1904)

Het Offer des Heeren

(1904)–Anoniem Het Offer des Heeren–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

§ +Dit is de Belijdinge van een vrouwe ghenaemt Claesken, die om tghetuychenisse Jesu Christi haer leuen heeft ghelaten, Anno, 1559. 1)

§ *Vrage ende antwoort tusschen den Commissarius ende Claesken.

 

DE Commissarius vraechde my ten eersten af, na mijnen naem, waer ic van daen was, ende na mijn ouderdom, ende noch meer

ander sulcke dingen. Ten anderen vraechde hy my: Sijt ghy gedoopt? Cla. Ja. Com. Wie heeft v ghedoopt? Clae. Gielis van Aken. Com. Die verleyder, hy selfs is zijn gelooue afgegaen. Hoe dede hy, doen hy v doopte? Cla. Hy * doopte my inden naem des Vaders, des Soons, ende des heyligen Geests. Com. Waer hebt ghy den doop ontfangen? Cla. Tot Worckom int velt. Comm. Wasser al meer volcx by? Clae. Ja. Com. Wat volc wast? Cla. Tis my vergheten. Com. Door wat oorsake quaemt ghy daer? Cla. Het is my vergeten. Dat mocht ick beyde met der waerheyt wel seggen. Com. Sijn v kinderen niet gedoopt? Cla. Mijn twee ionge kinderen niet. Com. Waerom en hebt ghy v kinderen niet laten doopen? Claes. Om dat my daer so wel aen genoechde, sose my de Heere gegeuen heeft. Com. Waerom genoechde v // + aen Abraham ende Sicke so wel, ende aen Douwe niet? ghy hebt Douwe ymmers al laten doopen. Cla. Doen wiste icket niet. Com. Wat en wist ghy doen niet? Cla. Dat ic nu weet. Com. Wat weet ghy nv? Cla. Dat de * Heere my te kennen gegeuen heeft. Com. Wat heeft v de Heere te kennen gegeuen? Cla. Dat ict inde Schriftuere niet verstaen en can, dat sulcx behoort. Com. Hoe lange en hebt ghy niet te kercken geweest? Cla. In negen of tien Jaren niet. Dit zijn de vragen, die hy my af gheuraecht heeft, maer hy heeft veel meer woorden gehadt, ende als ick hem so geringe 1) niet en antwoorde, so seyde hy, dat ick den stommen Duyuel in hadde, de † Duyuel stelde hem in een Engel des lichts in ons, soo waren wy met de Ketters altemael. Doen las hy my de Articulen voor, also ickse beleden hadde, ende seyde my: Het soude voor de heeren comen, begheerde icket, hy woudet noch wel anders schrijuen. Ick seyde: Ghy en derftet niet anders schrijuen.

§ *Vrage ende antwoort tusschen den Kettermeester ende Claesken.

 

KEttermeester. Waerom hebt ghy v laten doopen? Claesken. De Schriftuere ghetuycht van een nieu leuen. ‡ Joannes roept ten eersten van boete, * Christus selfs oock, de † Apostolen na, sy leerden het volc boete ende beteringe te doen, ende dan souden sy haer laten doopen, soo hebbe ick my tot boete ende beteringe begeuen, ende hebbe my laten doopen. Daer en seyde hy niet veel tegen. ket. Waerom en hebt ghy v kinderen niet laten doopen? Clae. Ick en cant inde Schriftuere niet verstaen, dat sulcx be-// +hoort. Ket. Dauid seyt ymmers: * In sonden ben ic geboren, in sonden heeft my mijn moeder ontfangen. Daerom dat de kinderen in erfsonde geboren zijn, moetense gedoopt worden, sullen sy salich worden. Cla. Mach een mensche salich worden door een wtwendich teecken, so is Christus te vergeefs gestoruen. Ket. Daer staet, Joan. 3. Men moet † herboren wesen wt den water ende Geest, daerom moeten de kinderen oock ghedoopt zijn. Cla. Dat spreeckt Christus niet totten kinderen, maer totten verstandighen, daerom heb ick my tot de wedergeboorte begeuen, wy weten dat de kinderen in de handen des Heeren zijn. De Heere seyde: ‡ Laet de kinderen tot my comen, sulcken behoort het rijcke der Hemelen toe. Ket. * Stephanens huysghesin worde ghedoopt, daer mochten ooc by auontueren wel kinderen mede gheweest zijn. Claes. Wy en staen niet op het auontuer, wy hebben wel een sekere vasticheyt. Hy en seyde daer ooc niet veel tegen. Ket. Wat hout ghy van de heylige kercke? Cla. Daer † houde ick veel van. ket. Waerom en gaet ghy dan niet te kercken? Claes. Van uwen kerckganck en houde ick niet. ket. Gelooft ghy wel, dat Godt almachtich is? Cla. Ja, dat gelooue ick wel. ket. Ghelooft ghy dan oock wel, dat Christus hem sacreert, ende coemt int broodt? Paulus seyt: ‡ Dat broot dat wy breecken, is dat niet de gemeynschap des lichaems Christi? Ende de kelck, welcken wy ghebenedijen, is die niet de ghemeynschap des bloets Christi? Cla. Ick weet wel,

hoe Paulus seyt, ende so ghelooue ic wel. ket. Christus seyde: † Neemt, eet, dat is mijn lichaem, ende † Paulus desgelijcke. Clae. Ick weet wel, hoe Christus ende Paulus seggen, ende so ghelooue ick. ket. // + Ghelooft ghy wel, dat Christus hem sacreert, ende coemt int broot? Cla. Christus * sit aende rechterhant zijns Vaders, hy en coemt niet onder der menschen tanden. ket. Blijft ghy by dat ghelooue, soo moet ghy eewich inder Hellen gront varen, so seggen alle de ketters, ende Gielis van Aken heeft v verleyt, hy selfs is zijn ghelooue af ghegaen, om dat hy bekende dat hy ghedwaelt hadde. Cla. Ick en stae niet op Gielis, noch op † geen menschen, dan alleen op Christum, die is onse ‡ Fondament, daer op hebben wy ons ghetimmert, ghelijck ons Christus in het Euangelie leert: * Wie mijn woorden hoort ende doet, die sal ick by een wijs man ghelijcken, die zijn huys op den steen timmerde, al comen daer stormen, ende vallen tegen dat huys aen, so en vallet nochtans niet, Dit zijn nv de stormen, die teghen ons huys aen vallen, maer Christus is onse vasticheyt, die sal ons wel bewaren. kette. Ghy en verstatet niet, daer zijn noch veel ander Schriften, daer ghy niet af en weet. Claesken. Wy en behoeuen anders gheen Schriften, dan dat heylighe Euangelie, dat Christus selfs met zijnen † gebenedijden mont tot ons ghesproken, ende met zijnen bloede bezeghelt heeft, connen wy dat onderhouden, wy sullen wel salich worden. ket. Ghy sout v laten onderwijsen, de heylige vaders hebben ouer duysent vijf hondert Jaer den kerckganck ingheset. Claes. De heylighe vaders hebben sulcke heylicheyt niet gehadt, dat zijn ‡ menschen geboden ende insettingen, de Apostolen en hebben oock sulcke heylicheyt niet ghebruyct, ick en heb daer niet van ghelesen. ket. Wilt ghy wijser wesen dan de heylighe kercke? Cla. Ic en begeere tegen de * heylige kercke // + niet te doen, ick hebbe my onder de gehoorsaemheyt vande heylighe kercke begheuen. ket. Ghy sout dencken: Wil ic nv beter weten, dan de heylighe Vaders ouer duysent vijf hondert Jaer? Ghy sout dencken, dat ghy simpel zijt. Cla. Al ben ick simpel voor de menschen, ick en ben niet simpel inde kennisse des Heeren, weet ghy niet dat de Heere zijnen Vader danckte, † dat hy dat voor de wijse ende verstandighe verborgen hadde, ende haddet den simpelen ende onnooselen te kennen ghegheuen?

§ Eens waren daer ooc twee Monicken by hem, die souden my ooc onderwijsen, die en wisten niet veel te seggen, dan dat wy menschen waren ‡ van ghebroken sinnen, onbequaem totten ghelooue, * wy leerden altijt, ende en conden nemmermeer tot de kennisse der waerheyt comen. Ic seyde: Als de dach des Heeren coemt, so sult ghy wel anders beuinden. Siet voor v, dat ghy de

ghene dan niet en zijt, die seggen sullen: † Dit zijnse die wij in spot ghehadt hebben, siet, hoe zijn sy nv onder de kinderen Gods gerekent, ende haer deel is onder de Heyligen. Doen seyden sy: Siet, sy verordeelt ons. Ick seyde: Ic en verordeele v niet, maer ick segge: Ghy sult voor v sien. ‡ Nv wort ons leuen voor raserie geacht, ende ons eynde sonder eere, maer als de dach des Heeren coemt, soo salt wel anders beuonden worden. Het begin ende het eynde was dat ick den * Duyuel in hadde, ende dat ick verleyt was. Ic seyde: Is Christus dan een verleyder? Hy seyde: Neen, Christus en is geen verleyder. Ick seyde: So en ben ick oock niet verleyt, ick en soecke noch begeere niet anders, dan den * Heere van ganscher herten te vreesen, niet een tittel wetens van zijn geboden ouer te treden. Als hy my // + dan noch langer te voren ghecalt 1) hadde, so seyde hy dan: Ick en can nv niet anders seggen, ghy muecht v bedencken. Ic seyde: Ic en derf my niet anders bedencken, ic weet wel, dat ick de waerheyt voorhanden hebbe.

§ Als ic dan weder voor hem quam, so seyde hy: Jae Claesken, hoe hebt ghy v bedacht? Cla. Ick heb my bedacht, dat ick begheere daer by te blyuen, daer my de Heere toe geroepen heeft. Ket. De Duyuel heeft v gheroepen, die stelt hem in een Enghel des lichts in v lieden.

§ De sestemael doen hy my verhoorde, vraechde hy my af: Doen Christus zijn Auontmael met zijnen Apostolen hielt, gaf hy haer doe zijn vleesch niet te eten, ende zijn bloet te drincken? Cla. Hi gaf haer broot ende wijn, + ende hy gaf haer zijn lichaem tot verlossinge. Kette. Christus seyt ymmers claerlijcken: Neemt, eet, dat is mijn vleesch, daer en muecht ghy ymmers niet tegen seggen. Cla. Paulus seyt: Ick hebt vanden Heere ontfanghen, dat ick v ghegheuen hebbe: ‡ De Heere Jesus in der nacht doen hy verraden wert, nam hy dat broot, ende dancte, ende brackt, ende gaft zijnen Apostolen, ende sprack: Neemt, eet, dat is mijn lichaem, dat voor v gebroken wort, dat doet tot mijnder ghedachtenisse. Ende na den Auontmael nam hy den Kelck desghelijcken, seggende: Desen Kelck is een nieuwe Testament in mijnen bloede, Soo dickmael als ghy dien drinct, so doetet tot mijnder gedachtenisse, ende so dickmael als ghy van desen broode eet, ende van desen kelcke drinckt, soo sult ghy des Heeren doot vercondigentot dat hy coemt. Dus heeft Christus zijn Auontmael ons achter ghelaten, dat wy zijn doot daer by sullen * ghedencken, dat hy zijn lic// +haem voor ons ghegheuen heeft, ende zijn bloet voor ons wt,

ghestort heeft. Sulcken Auontmael begheere ick wel met Godts volc te houden, ende anders geen. Hy bleef by zijnen teem 1). Christus vleesch moestmen eten, ende zijn bloet moestmen drincken, Christus woorden ende Paulus woorden brochtent so claerlijcken mede. Claes. Om dat de woorden so claerlijcken staen, daerom can icse wel verstaen, mer het is als Paulus seyt, dat die hem niet tot den Heere en bekeert, die hebben een † decksel voor haer herten, maer wie hem tot den Heere bekeert, die ist decsel van haer herte afgedaen. ‡ Wy hebben ons tot den Heere begeuen, daerom en is ons niet verborgen. Ket. Joan. int. 6. daer seyt Christus ooc claerlijc, datmen zijn vleesch eten ende zijn bloet drincken moet. Cla. Daer staet ooc doen de Joden murmureerden, ende seyden: * Hoe can ons dese zijn vleesch te eten geuen? Doen seyde Christus: Ten sy dat ghy eet het vleesch des menschen Soons, so en hebdy geen leuen in v. Wederom seyt hy: Wie mijn vleesch eet ende mijn bloet drinct, die heeft dat eewige leuen. Hy seyde: † Vleesch ende bloet en is niet nut, de woorden die ic spreke, die zijn geest ende leuen, Wie in God gelooft, ende in alle gerechticheyt wandelt, dat zijn ‡ tempelen Gods, daer wil Godt in woonen ende wandelen, als Paulus getuycht.

§ De seuendemael, doen hy my vraechde, seyde hij: Ghelooft ghy niet, dat de Apostolen Christus vleesch aten? Claes. Christus * nam dat broot, ende danckte, ende brackt, ende gaft zijnen Discipelen, ende zijn lichaem gaf hy haer tot verlossinghe. kett. Gelooft ghy niet anders? Cla. Ick en gelooue niet anders dan Christus gesproken heeft. ket. So ghetuyghe ick ouer v, dat ick reyn ben // + van uwen bloede, v bloet come op v eygen hooft. Cla. Daer ben ic wel mede te vreden. Ket. Hier mede geue ick v de heeren ouer.

§ Doen verhoorde hy my noch eens, ende vraechde my: Ghelooft ghy noch niet, dat de Apostolen Christus vleesch aten? Clae. Ick hebt v gheseyt. ket. Segghet nv. Clae. Ick en segget v nv niet meer. Ketter. Blijft ghy noch alleleens 2) inden Doop? Clae. Ghy wetet ymmers wel, datmen de † boetueerdighe behoort te doopen. ket. Dat is al waer, alsser een Jode coemt, die nog niet ghedoopt en is. Blijft ghy noch alleleens inde kinderdoop? Cla. Ja ick. ket. Gelooft ghy dan niet anders? Clae. Ick en gelooue niet anders dan Christus beuolen heeft. ketter. So ghetuyghe ick ouer v, dat ghy eewich inder Hellen gront moet ghequelt worden. Claes. Hoe dorst ghy my so grouwelijcken verordeelen, daer doch het ordeel den

Heere alleen toe coemt, ick en ben daer niet van verschrict, ic weet wel beter, als des Heeren dach coemt, soo salt wel anders beuonden worden. Doen vraechde ick hem: Wat seyt mijn Man? kette. V Man blijft oock noch alleleens, de Heere moet v verlichten. Clae. Wy zijn al ‡ verlicht, de Heere sy ghelooft. Van mijnen Doop en maeckte hy niet veel woorden, noch vande kinderdoop, dan al zijn callen was, datmen Christus vleesch eten ende zijn bloet drincken moeste, ende vande Insettinge ouer duysent vijfhondert Jaer, ende dat ic simpel was, ende dat ic het Testament nau eens doorlesen en hadde. Ic seyde: Wat meynt ghy, dat wy opt * onseker aenloopen? het is ons niet verborghen wat int nieuwe Testament staet. † Wy verlaten ons lieue kinderen, die ic om de geheele werelt niet verlaten en woude, ende wy settent // + daer al by op, wat wy hebben, souden wy noch opt onseker aenloopen, wy en soecken anders niet dan onse salicheyt, ghy en mueghet ons ymmers met de heylighe Schrift niet bewijsen, dat wy een tittel teghen des Heeren woort gebruycken ende geloouen. Het was al met hem, dat wijt al vanden ‡ Duyuel hadden, ende dat wy de hooueerdige duyuel in hadden. Ick seyde: Wy weten dat de * hooueerdige vanden stoel gestooten zijn. Hy hadde so lange reden, dat hem somtijts als 1) dochte, oft ic na hem hooren woude, so moeste ic somtijts spreken, om dat ic niet hebben en woude dat hem dat duncken soude, + Ic en mochtet van hem niet hooren, so grouwelijck als hy teghen de waerheyt sprack.

 

§ *Hier nae volcht eenen Brief vande voorgaende Claesken, aen hare Vrienden nae den vleesche ende oock nae den geeste, wt der gheuanckenisse gheschreuen, int Jaer 1559. den 14. Martij, Ende is op de selfde tijt oft daer ontrent, met haren lieuen man, ende haren broe der Jacques, om tghetuychenisse Jesu ghedoodet.

 

DIe Heere door zijn groote ghenade ende barmherticheyt gunne

allen den ghenen die hongeren ende dorsten na die gherechticheyt, dat sy moegen versaedt worden.

§ Mijn hertgrontlijcke vrienden N. mijn hartgrontlijcke bede ende begeerte is noch eens tot v, dat ghy doch die ‡ Schriftuere (die heylich is) wel doorsiet ende doorgrondet, ende leert den Heere doch van herten vre// +sen, want * die vreese des Heeren ist beginsel der wijsheyt, die dwase verachten die wijsheyt ende onderwijsinghe der wijsheyt. † Die wijsheyt preect 1), buyten op die straten laet sy haer stemme hooren, aen dat hooft der straten roept sy, inde dueren der Stadtpoorten brengt sy haer woorden voort, seggende: Hoe lange sullen de lieden die kintsheyt beminnen? ende hoe lange sullen die dwase hem seluen schandelijcke dingen begheeren, ende die wijsheyt ende die wetenheyt haten? keert v tot mijnder straffinge, siet ic sal v mijnen geest voortbrengen, ende ick sal v mijn woorden thoonen, * Want ick hebbe gheroepen, ende ghy hebbet geweyghert, ick hebbe mijn hant wt ghestrect, ende daer en was niemant die daer op sach, Ghy hebbet alle mijnen raet versmaet ende mijn straffinge hebt ghy niet geacht, † dus sal ic v ooc in v verderffenisse belachen, ende v bespotten, als v ouer comen sal een onuersienighe catiuicheyt, ende dat die verderffenisse v oueruallen sal, als een storm ende wint, als ouer v lieden comen sal die verdrucktheyt ende die verderffenisse ofte benautheyt, * Dan sullen sy my aenroepen ende ick en salse niet verhooren, des morgens vroech sullen si op staen, ende my niet vinden, om dat sy mijn leeringhe gehaet hebben, ende de vreese des Heeren niet hebben ontfanghen, noch niet na gheuolcht, ende hebben mijnen raet ghelastert, ende alle mijne straffinghe verachtet. Hierom sullen sy die vruchten haers weechs eten, ende van haren raet sullen si versaet worden, Maer die my hoort, sal sonder benautheyt rusten, ende oueruloedicheyt gebruycken, als alle vreese des quaets sal wech ghenomen worden.

Siet mijn lieue vrienden, neemt doch dit // + ter herten, dat de ‡ Heere niet verhooren en wil, den ghenen die hem nv niet en vresen, * ende hoe costelijck dat de vreese des Heeren is, die se aennemen wil, want sy is by gheenen dinghen te ghelijcken, † De vrese des Heeren is glorie ende blijschap, sy is de croone des verhueghens, De vreese des Heeren brengt ghenoechte int herte, ende si sal gheuen blijschap ende vruechde in lancheyt der daghen, ende die den Heere vreesen salt wel zijn inden wtersten, ende inden dach zijns steruens sal hy ghebenedijt worden, De Liefde Godts is

eerlijck 1), Den welcken de Wijsheyt openbaert 2) int ghesichte die beminnen haer doort ghesichte, ende in de kennisse van haer goetdadicheden, Dat † beghinsel der Wijsheyt is die Vreese Gods, ende die vreese des Heeren is een Goduruchticheyt, de kennisse der Godturuchticheyt sal dat herte bewaren, ende rechtueerdich maecken, blijschap ende vruecht sal sy gheuen, Den Godtureesenden salt wel zijn in den dach des Leuens, ende in zijn wterste sal hy ghebenedijt worden, Die volcomenheyt der Wijsheyt is de vreese Godts, De vreese Gods is een Croone der Wijshet, veruullende den wille ende vrucht der Salicheyt, Die Wortel der Wijsheyt is die vreese Godts, maer den sondaers is de Wijsheyt een veruloeckinghe, De vreese des Heeren drijft de sonde wt, want die sonder vreese is, die en mach niet gherechtueerdicht worden, ‡ Weest niet ongheloouich, want de Wijsheyt en sal niet comen in een † quaetwillighe siele, noch in een lichaem dat die sonden onderdanich is.

Mijn hertelijcke lieue Vrienden, nemet doch ter herten, * hoe groote onderscheyt datter is, tusschen den ghenen die God vre// +sen ende niet en vresen. * Doorgrondet doch die schriftuere wel, op dat ghi die steden niet gelijc en zijt daer Christus af seyt inden * Euangelie, om datse zijn crachtige daden niet ter herten en namen, die in haer tegenwoordicheyt geschieden, so tuychde Christus ouer haer, dattet die van Sodoma ende Gomorra inden dach des ordeels verdrachlijcker soude zijn, dan sulcke Steden. Hierom lieue vrienden die Heere toont v nv oock noch al sulcke crachtige daden door ons voor uwen oogen, latet v doch een stercheyt wesen, als Paulus seyt: † dat veel Broeders een betrouwen totten Heere genomen hebben, door zijn banden, ende stouter geworden zijn, dat woort sonder vreese te spreken.

Mijn lieue Vrienden, mercket doch wel aen, als die Heere zijn crachtighe daden dede, so en dede hyse niet om een mensche wille alleen, als wy lesen in Joanne, † doen hy Lazarum vander doot verwecte, maer om dattet volck zijn crachtige daden sien soude, ende in hem gheloouen, hoe wel daer maer sommighe in hem geloofden, ende die sommighe haer in hem verergerden, ende seyden: Heeft hy den blinden siende ghemaeckt, en mochte hy dan niet doen, dat dese niet gestoruen en waer? Dus gaetet huydens daechs ooc toe, metten genen die niet en geloouen, want al sien zijt wel, hoe sterck ende crachtich dat die Heere met ons is, soo ist haer

nochtans een ergernisse, ende segghen, dat wy dat doen van hertneckicheyt, Ende als wy dan seggen, dat de † gherechtige veruolcht moeten worden, so seggen si, dat wy om die wederdoop veruolcht worden. * Aldus ist haer tot een ergernisse, maer den genen die God geloouen, ist wel bekent, dat wi om die † gerechticheyt lijden moeten, desen salt (hoop // + ick) wel een stercheyt wesen, ende ons een * beproeuinghe, ende tot een eewighe salicheyt, door die ghenade Gods.

Mijn lieue vrienden, nemet doch ter herten, * hoe groote Heerlijcheyt dat den ghenen belooft is, die den Heere van gantscher herten vreesen, ende hoe groote benautheyt datter coemen sal ouer alle sielen der menschen, + die dat Euangelie niet ghehoorsaem gheweest en zijn, dese sullen pijne lijden, dat eewighe verderuen, van dat aensicht des Heeren. * Hierom begheeft v doch tot ghehoorsaemheyt der waerheyt, ende ‡ verandert uwe sinnen, op dat ghy proeuen moecht welcke daer sy de ghoede welbehaghende ende volcomen Gods wille. * Ende hebt v ghepeyns dach ende nacht in die Wet des Heeren, ende wort ‡ oock doch niet belet om ghestadelijck te bidden, gelijck ons die Schriftuere in menigherley plaetsen aenwijst: * Wie bidt die vercrijcht, wie clopt dien wort open ghedaen. Daerom mijn lieue vrienden, begheeft v herten tot veranderinghe, soo salt die Heere v wel eer gheuen dan ghy hem bidt, want salich zijn sy die van ‡ goeden wille zijn. * Salich zijn sy die hongeren ende dorsten nae die gerechticheyt, want sy sullen versaedt worden.

* Hierom hebt doch met droefheydt een verlanghen na den Heere, ende segghet: † O Heere wijset my uwe weghen, ende leert my uwe paden, leydet my in uwe waerheyt, ende leert my, want ghy zijt Godt, die my helpt, dagelijcx verwachte ick v, ghedenckt Heere aen v ghoetheyt, ende aen v bermherticheyt, die van 1) der werelt aen gheweest is, ghedenckt niet die sonden mijnder ioncheyt, ende mijnder ouertredinghe, maer gedenckt mijns om uwer grooter ghenaeden // + ende barmherticheyts wille, ‡ Die Heere is ghoet ende oprecht, daeromme onderwijst hy den sondaren opten weghe, hy leyt den ellendighen recht, ende leert den ellendigen zijnen wech. Aldus mijn hertelijcke lieue vrienden, † doet doch oprechte boete, ende * bekent doch uwe sonden voor den Heere wt gheheelder herten, Die Heere wort gheuonden vanden ghenen † die een ghebroocken herte hebben, ende een verslaghen

ghemoet. * Hieromme vernedert v onder die crachtighe handt Godts, dat ghy inder eewicheyt moecht verheuen worden. Hiermede wil ick v den Heere beuelen, die wil v in alle waerheyt leyden.

Mijn hertgrontlijcke lieue Vrienden, nemet doch ter herten, want wt hertelijcke vyerighe liefde wortet ghedaen, die ick tot uwe sielen hebbe, Om dat ick so gewis ende verseeckert ben, datter geen ander wech en is, daermen salich door worden mach, Daeromme waerschuwe ick v wt reynder herten, het sal oock inder eewicheydt niet anders beuonden worden. Daerom al ist dat sommige veel hebben te praten oft te callen, dat doen sy daerom † dat si dat cruyce Christi niet op haer willen nemen, ende daermede veruolcht worden, gelijc Paulus daer van spreect, maer neemt ghy tot een exempel, dat ghy ‡ Christus voetstappen sult nauolgen, ende dat ons de gantsche schriftuer dwinget, dat wy ons tot * lijden sullen begeuen ende bereyden, dwelck ook Paulus seyt: † Ist dat wy mede lijden, so sullen wy mede verblijden, ‡ gelijc als des lijdens Christi veel ouer ons coemt, also coemt ons veel troost door Jesum Christum, * Ende als wy lesen dat alle heylighe mannen Godts door veel drucx ende lijdens beproeft zijn, ende hoe blijde-// +lijc dat si dat lijden wouden ontfangen: † Ja sy verblijden haer so hoochlijk dat sy weerdich waren om den Name Gods te lijden. Maer die gene die den Heere niet te recht lief en hebben, die willen dat lijden al ontslagen wesen, ende hebben dit tijttelijcke leuen lieuer dan sy haren Heere ende God hebben, hoewel dat Christus seyt: † Die zijn leuen soeckt te behouden, die salt verliesen, maer wie zijn leuen verliest om mijnen Naem ende om des Euangelijs wille, die salt inder eewicheyt behouden. ‡ Niet datmen altemael steruen moet om het woort des Heeren 1), maer het gemoet moet also staen, dat wy lieuer souden steruen, dan dat wy eens wetens ende willens ouertreden souden een van des Heeren geboden. Daerom seyt Christus: * Wie yet lieuer heeft dan my, die en is mijns niet weerdich.

Daerom mijn hertgrontlijcke Vrienden, die ic wt geheelder herten beminne, acht doch op geen menscen seggen, mer siet alleen op * Christum Jesum, hoe hy ons in druck ende lijden is voor gegaen. ‡ Hebt doch uwen Heere uwen God van gantscher herten lief, ende wt alle uwe crachten ende vermogen. Ja al stonde dan ende stormde die geheele werelt tegen v op, so en mach v nie-

mant deeren, als ghy God tot een Vader hebt, ende als ghy een oprechte liefde tot God hebt, ende zijnen heyligen, Want de ‡ liefde ver macht al, ende waer geen oprechte liefde en is, daer salt 1) wel haest in stucken wesen, als daer * veruolch ende benautheyt coemt, Maer die hem den Heere gaet beuelen, ende die de liefde heeft, dien en is gheen dinck swaer. Had icket selfs niet beuonden, soo en waert my niet moeghelijck te weten, dattet so licht waer. Daerom seyt Christus: * Mijn iock is soet, ende mijn last is licht. // + Jae lieue vrienden, soo staet noch mijn gemoet, ende so lief heb ic mijnen Heere ende mijnen God, al waert dat ic door een gedachte mijn leuen behouden mochte, ende ick wiste dattet den Heere niet en beliefde, soo woude ick noch lieuer steruen, dan die ghedachte dencken, * Niet dat ick my beroeme, de Heere weet wel, hoe snoode dat ick my voor hem bekent hebbe, † maer door de groote genade ende bermherticheyt, ende liefde die aen ons betoont is, dat wy tot zijn hemelsche Rijck vercooren zijn, * Nv beuoele ick eerst in my die onwtsprekelijcke ghenade ende barmherticheyt Gods, ende de liefde, ende hoe wy hem daeromme weder behooren lief te hebben, Jae so hooch ende groot is my de genade ende die liefde voor oogen, dat mijn droeffenisse in blijschap verkeert is.

Ick moet v voorts van mijn droefenisse verhalen, die ick hadde eer ick gheuanghen worde: Nv mercke ick op des Apostels woorden, dat ick * Godtlijcke druck hebbe ghehadt, ende dat die Godlijcke rouwe tot salicheyt werckt. Jae sulcke droeffenisse hadde ick somtijts, dat ick niet wiste waer henen, dat ick somtijts riep met luyder stemmen totten Heere, ende seyde: * O Heere vermorselt my doch dat oude herte, ende geeft my een nieu herte, ende gemoet, dat ick oprecht voor uwen oogen beuonden mach worden. Ick seyde tot mijn lieue Man: Als ick mijn leuen by de scriftuere mete, so ist oft ic te gronde ghaen sal. Ick mach met Dauid wel segghen: * Mijn sonden zijn ouer mijn hooft gheuaren, ghelijck een sware last zijnse my te swaer gheworden. Ick seyde: Mijn lieue Man, bidt doch den Heere voor my, Ick worde soo bestreden, hoe dat ick mijn ghedachten meer nae den Hee// +re sette, hoe dat die tenteerder my meer met ander ghedachten aencoemt. + Ende soo riep ick dan totten Heere, ende seyde: O Heere ghy weet ymmers wel, dat ick anders niet begheere, dan v te vreesen. Mijn Man vertrooste my dan somtijts, hem dochte, ick en dede niet, ofte het mochte voor den Heere wel bestaan. Ick seyde: * Ick en hebbe mijn eerste liefde niet, daerom bedroeue ick my

dat ick niet slapen en can? Daer is geen hoope om die sonden te steruen 1), Ick sorghe lange te leuen, Al sette ick my noch soo veel nae beteringe, ick blijf al euen snoode, ‡ Ick ellendich mensche, waer sal ick henen?

Ick soude v wat meer gheschreuen hebben, maer doen quam my de bode, dat wy reysen souden 2). Mijn hertgrondelijcke lieue vrienden, soo blijden sentencie hebben mijn Man ende ick, ende onse broeder ghehoort, wy bewesen elck den anderen een alsulcken liefde, ende hadden alsulcken blijden ghemoedt, Ick danckte den Heere soo grootelijck, dattet alle die heeren hoorden, Sy susten my, maer ick sprac al euen vrijmoedich. Ende doen wy onse sentencie gehoordt hadden, doen spraken wy alle drie, ende seyden, dat sy dat rechtueerdige bloet veroordeelt hadden, met meer ander woorden. Mijn lieue man sprack so vriendelijck, ende seyde soo veel, Jae wy danckten den Heere met eenen blijden aensichte, dattet al tvolck aensach. ‡ Hier mede wil ick v den Heere beuelen, Haest v, dat ghi by ons moecht comen, ende dat wy met malcanderen in der eewicheyt mogen leuen. //

 

§ + *Dit is noch eenen brief ofte Belijdinge van de selfde Claesken, nv op nieu hier by geset 3).

 

DOen wy voor de ghantsche volle Raet waren, doen worden wy aengesproken van des Raets Procureur Generael, die hieldet de Heeren int generael voor, wat wi voor de Commissarius beleden hadden, ende maeckte een lange reden, hoe lange wy niet te Kercken geweest hadden, ende dat wy onse kinderen niet hadden laten doopen, ende dat wy herdoopers waren, ende seyde: na het plac-

caet so hadden wy onse leuen verbuert, ende onse goeden waren veruallen in des Conincks handen. Also eyschte hy ons voor die Heeren, ende sprack ons aen op lijf ende goet, ende als hijt haer al vertelt hadde, hoe ende waer wi onse doop ontfangen hadden, doen vraechde hy ons, oft wy by onse doop blijuen wouden. Wy spraecken vrymoedich, ende onuersaecht, met eenen blijden ghemoet, dat wy een Doop † na des Heeren beuel ontfanghen hadden, onse * Broeder seyde: Sooment hem met die Schrift des Heeren anders bewijsen conde, hy begheerde niet teghen des Heeren woort te doen, ende mijn Man seyde, hy begheerde by zijnen Doop te blijuen, ende ick seyde ghelijck onse broeder ghesproocken hadde, dat wy onse Doop nae des Heeren Woordt ontfanghen hadden, soo seyde hy dan elcken tijdt, nae v duncken. Doen vraechde hy ons, oft wy gheen Aduocaet 1) begheerden. Onse Broeder seyde: * De Heere is onse Aduocaet, daer mede ginghen wy wech. Wy † gingen vro// +lijck ende blijde van den Raet, al hoe wel dattet onse leuen soude costen. Sint die tijt hebben mijn Man, ende ons Broeder eens voor die Pastoor van oude Hoef 2) geweest, ende des Sondaechs in de vasten waren wy alle drie voor die Kettermeyster, onse Broeder ten eersten, die hadde een langhe reden met hem, ende beweest hem met die Schriftuere, dat hy daer niet wist tegen te seggen, anders dan dattet vanden Duyuel was, want in die Helle warender veele, ende onse soude in die quaetste 3), doen was mijn Man voor hem, ende doe worde ick ghehaelt. Doen ick voor hem quam, begost hy van den kinderdoop, ende van mijn Doop ende van datmen Christus vleys eten moest, ende veel ander. Ick seyde: Ghy derft geen ophael beghinnen, het is my niet ghe-

geuen met v te disputeren. Ick segghe v plat wt, ick begheere daer by te blijuen, daer in de Heere my gheroepen heeft. Hy seyde: De Duyuel hadde my gheroepen. Ick seyde: Is die Duyuel nv soo van aert, dat hy dat quade afstaet, ende dat goet doet? het gaet met ons, als die Propheet seyt: ‡ Wie hem vant quaet afkeert, die moet allemans roof wesen, soo ist met ons gheghaen van den eersten dach af, dat wy onse ydele boose leuen af lieten, doen worden wy van alle man gehaet, gelijc als Christus seyt, * ghy sult van alle menschen om mijns Naems wille ghehaet worden. Hy seyt, † vreest niet die ghene die dat Lichaem doodden, ende gheen macht hebben, dat sy meer moghen doen, maer vreest de ghene, die Siel ende Lichaem in die Helle verdoemen mach. Jae die vreesen wy alleen. Hy woudet al hebben, ick soude hem segghen van die Kinderdoop, ende van Christus vleysch te eten. // + Ick seyde: Het en is niet weerdich, dat ick v antwoort gheue op v vraghen, so onnut vraecht ghy, Ick hebbet v ghenoech gheseyt, ick segghe v gheen meer, Wy hebben daer genoech van gehadt. Ick seyde: Waecket op ende mercket, ghi sietet ymmers wel dattet in gheenen menschen doen is, dat de Heere ons gheeft te doen, dat wy onse lieue kinderen moghen verlaten. Jae onse leuen soo blijdelijck willen verlaten, om den prijs Godts. Ick seyde: Siet toe wat ghy doet, wy zijn Gods heylighe volck, Gods wtuercoren, al quamen al uwe Gheleerden ouer een, die inde gheheele werelt zijn, so en moghen zijt met dat woort des Heeren ons niet bewijsen, dat wy teghen dat woort des Heeren gheloouen ofte doen. Hy seyde, wy en gheloofdent ymmers niet, dat de Apostolen Christus vleysch aten, ende zijn bloet droncken, ende Christus seyde: Neemt, eet, het is mijn lichaem. + Ick seyde: Christus nam dat broot, ende dancte, ende bract, ende ghaft zijnen Apostolen, + doen hy dat broodt nam, ende brackt, ende ghaft haer, broot en was ymmers gheen vleysch, hy en gaf haer ymmers zijn leuende lichaem niet te eten, daer hy leuendich by haer stont, mer hy gaf haer zijn lichaem tot verlossinghe, haer niet alleen, maer allen den ghenen die in hem gheloofden. Hem mochtmen soo veel niet seggen, hy hielt zijn oude veers 1). Onse broeder haddet hem van allen dinghen soo claer bewesen met de Schriftuer, dat hy daer niet een tittel wiste teghen te seggen, Onse broeder sprack so luyde, op dat die daer van buyten aen die Cancelrye stonden, dat zijt hooren souden, hoe recht dat hijt hem bewees. Ende ick sprac oock so luyde, als ick mocht, met een blijde ghemoet, wat my de Heere in // + den sin gaf, dat sprack ick sonder schromen, dat al

te lanc soude vallen om te verhalen. Sijn spraecke was altijt, van dat wy den Duyuel in hadden, ende hoe hem de Duyuel in een Enghel des lichts stelde in ons, ende hoe wy den houeerdighen Duyuel in hadden, ende hoe wy eewich in der Hellen gront moesten, dat dede hy so menichmael, telcken als wy voor hem waren. Ick seyde: Soo licht als ghy ons inder Hellen gront verstoot, soo hooghe zijn wy by den Heere verheuen.

Van de kinderdoop en wiste hy anders niet te seggen, dan Christus seyt: + Ghi moet herboren wesen wten water ende geest. Ick seyde: De kinderen en connen de nieuwe geboorte niet verstaen, dat sprack Christus totten verstandigen, daerom hebben wi onse oude leuen af gheleyt, ende hebben een nieu leuen aengedaen, + Wy weten wel, ‡ dat onse kinderen * salich 1) zijn voor den Heere, Dan quam hy met Dauid voort, hoe dat hy in † sonden gheboren was, ende onse broeder haddet hem so claer bediet, maer hy bleef al euen onuerstandich, Ende als wy onse reden gheeyndicht hadden, doen vraechde ick hem, wat mijn man seyde. Hy seyde, mijn man bleef ooc alleleens. Ic seyde: Wat wilt ghy doch met mijn arme man doen, die doch niet een letter lesen en can 2)? Doen seyde hy: Ghy sult noch meerder verdoemenisse hebben dan v man, om dat ghy lesen cont, ende hem verleyt hebt, Daermede scheyde ick van hem. //

+Een Liedeken van Claesken, Na de wijse: Een Liedeken met vruechden ghoet.
 
EEn Liedeken met vruechden goet
 
Verhalen wy met sangen
 
Van die vroom vrouwe Claesken soet
 
De welcke in voortijden lach geuangen
 
Te Leeuwerden ter stadt
 
* Sy quam voor die Sophisten
 
Daer dInquisiteur sat
 
Die na haren gront visten
 
Maer sy beleedt de waarheyt plat
 
Liet haer niet vangen met bedroch of listen.
 
Na haren doop heeft hy getaelt
 
Sy heeft sonder te buygen
 
De schrift vrymoedelijc verhaelt
 
Dat van een nieu leuen en boete tuygen
 
Johannes en Christus claer
 
† Boet eerst den volck aenwesen
 
Ooc dApostelsche schaer
 
En dan † den doop gepresen
 
Souden sy ontfangen daer naer
 
Dus had sy gedaen na de leer van desen.
 
Kett.
 
Gelooft ghy oock dat Christus Godts Soon
 
Int broot coemt doort sacreren
 
Claes.
 
Neen, * want hy sidt in sVaders troon
 
In tanden om verteren
 
En coemt hy nemmermeer
 
Kett.
 
Blijft ghy also geloouen
 
Ghy moet ter hellen neer
 
Eewich van Godt verschouen
 
En dit is aller ketters leer
 
Ghy zijt verleyt, voort sprac hi daer en bouen.
 
Als Christus met dApostlen at
 
Lieflijck zijn Auontmaele
 
Sijn vleysch gaf hy haer niet teten dat
 
En zijn bloet te drincken int generale?
 
Claes.
 
* Hy gafse broot en wijn // +
 
Maer tlichaem tot beuryen
 
Heeft dus d'Auontmael fijn
 
Hier ghelaten ons lyen 1)
 
Dat wy sullen ghedachtich zijn
 
Sijnen bitteren doot tot elcken tyen.
 
Claesken creech de mare subijt
 
Dat sy van aerdt soud scheyden
 
Doen was sy also seer verblijt
 
Dat sy die groote blijschap moest verbreyden
 
Want sy by haer alleyn
 
Alsulcx niet mocht behouwen
 
Maer gaft te kennen pleyn
 
Met schrift wt goeder trouwen
 
Haer vrienden van beyde ghemeyn
 
Naden vleysch, en die geestelijcken bouwen 1).
 
Sy danckte so grootlijck den Heer
 
Dat al die heeren hoorden
 
Sy susten haer, maer euen seer
 
Riep sy, en sprack vrymoedich met claer woorden
 
† Ouer trechtueerdich bloet
 
Hebt ghy oordeel ghegheuen
 
Haer man sprack oock seer soet
 
En Jacques daer beneuen
 
Al was bereyt die wateruloet
 
Men sach aen allen gheen schromen noch beuen.
 
Inden vijftienhondertsten Jaer
 
Daer toe vijftich en negen
 
Sijn dees lieue Schapen eenpaer
 
Te Leeuwerden een Stadt in Vrieslandt gheleghen
 
Inden water verdrenct
 
En schandelijck versteecken
 
Maer Godt zijn volck ghedenct
 
‡ Die op zijn tijt sal wreecken
 
Sijn wtuercoren hier ghecrenct
 
O menschen * vreest God, hout op van ghebreecken. //

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

plaatsen


datums


lied