Noord en Zuid. Jaargang 12

[p. 509]

Slotwoord.

Ten einde aan den wensch der Redactie te voldoen, een kort ‘wederwoord’.

Het verwondert mij, dat de Heer Vinckers zooveel bezwaar tegen werf = kade, heeft. Kiliaen, i.v. zegt:

Werf. Acta, aegialus, crepido litoris, ripa, moles, agger. ‘werf inquit Joan. Bec. in fluminibus et mari dicitur id quod ultra nativum ripae litorisve ductum in aquas ab hominibus est projectum, ne naves vadi brevitate appellere prohibeantar: aut ut eo vis fluminum coerceatur.’

Hieruit blijkt overtuigend, dat werf in Huygens' tijd de beteekenis van dijk, kade heeft. Wat meer is, Huygens bezigt het woord precies in dezelfde beteekenis: Voorhout, vs. 97, 95:

Sai ick 't eyntelicke strijcken
Schelde-diepten An u werff.

De twee bezwaren, welke de Hr. Den Hertog nog heeft tegen mijne verklaring van: Sy deinsen blindeling, geloof ik wel te kunnen opheffen.

Siet scherper in den wind moet, evenals de geheele passage, ironisch opgevat worden, omdat:

1^o. anders aan die met de hielen schermt en op den rug laat waaien eene beteekenis zou moeten toegekend worden, die deze uitdrukkingen onmogelijk hebben kunnen;

2^o. Huygens, door toe te geven, dat er verstandige of, zooals de Hr. den Hertog wil, zich beterende, bloodaards zijn, zijn betoog dat de lafhartigen blinden zijn, aanmerkelijk zou verzwakken.

Vandaar kan hier zeer goed de samentrekking zijn van daarheen, van waar. 't Is overbekend, dat in de 17de eeuw, en vooral bij Huygens, de correlativa vervangen worden door de demonstrativa. Zeggen wij dus: Ga of keer terug, van waar gij gekomen zijt, dan luidt dat bij Huygens regelmatig: Ga of keer, van daar gij, enz.

Tael van alle tael. De hier door den Hr. Den Hertog gedane vondst, in de Voorrede van Huygens' vertalingen van Donne, acht ik hoogst belangrijk. Zij heldert op, hoe H. deze uitdrukking hier wil verstaan hebben en neemt, bij mij althans, alle bezwaar weg, om tael van alle tael als bijstelling van het Engelsch quett'ren te beschouwen. Ja, ik opper zelfs de gissing, zoo nauw schijnt mij

[p. 510]

deze voorrede met onze passage samen te hangen, dat het eenige regels lager volgende:

Of in besaeit papier met letteren en noten
Van over zee gebracht; of in mijn vorm gegoten.

hetwelk nu ook niet langer van de muziek kan verstaan worden, insgelijks op Engelsche, met aanteekeningen voorziene, werken betrekking heeft, want hij gewaagt er: ‘van sooveel overzeesche kostelickheden, alc ick met schrick ende eerbiedigheit ongeroert gelaten hebbe, daer deze weinige (zijne vertalingen) met lust en yver uytgepickt zijn geweest.’

De Heer Den Hertog vergist zich echter, wanneer hij meent, dat H. het Engelsch als eene veredeling van het Latijn zou beschouwen; hij heeft blijkbaar de uitdrukking plat Engelsch misverstaan. Plat staat hier, gelijk het Latijnsche plane, voor eenvoudig, niets dan. Ik geloof, hem Huygens' bedoeling het best duidelijk te kunnen maken, door het laatste gedeelte van den zin in het fransch te vertalen: et si cela leur plaît, le Grec et le Latin sont tout simplement (of tout bonnement) de l'Anglais; d.i. de Engelschen bedienen zich in hunne taal van Grieksche en Latijnsche woorden, alsof het Engelsche waren.

Wat de overige aanteekeningen en bedenkingen betreft, meen ik bij mijne opinie te moeten volharden, zonder die aan anderen te willen opdringen. Wanneer trouwens hier en daar niet tweederlei opvatting mogelijk was, welk recht zouden wij hebben, Huygens dubbelzinnig te noemen?

H.J. Eymael.