Noord en Zuid. Jaargang 3

[p. 178]

Land van Cuijk.

Baol, beteekent hol, doch wordt alleen gezegd van ijs waaronder het water weggevallen is, b.v. Op die graaf (sloot) leit baol ies. Overigens gebruikt men haol, als: 'n haolen boëm (boom).

Beshuuten, (de u u vlug niet gerekt uitgesproken) beteekent prijzen, b.v. De maister hed-em erg bestuut.

Bevert of Bèjvert, bedevaart.

Beteien, voornemens zijn, bedoelen. Men zegt: 'k hàï beteid te kommen. Zoo hè-'k et nie beteid.

Bus en Busch, meerv. van bos en bosch. Twee bus holt. Ze gingen naar de bosschen om wilgenklossen. Ze gonken naor de bus um weënklös.

But, meerv. v. bot, b.v. 'n hoëp but.

Daël, plaats achter de koeien en paarden. De plaats, waar gedorscht wordt, heet schuurdaël.

Dreèg, ondiep.

Doën, doen en: zich ergens heen begeven, zich metterwoon vestigen. Hij gaat naar Haps. Hij duut naor Hops. Ze gaan naar Escharen wonen. Ze duun naor Esteren. Hij zong, heet: hij dee zingen.

Druuveviger, druivenstruik, druivenstok.

Engsle, eindelijk.

Effel, evenwel, toch, echter.

Efkes, eventjes. De deur stèh efkes op, zet ze mar waogewied op.

Geliek, allen. Ze zien der geliek. Ze zijn er allen. Van geliek, na een overtreffenden trap, duidt zoowel den betr. als den volstr. superlatief aan. Zij leest zeer schoon. Ze leèst 't schonst van geliek. Hij loopt het gauwst. Hij lupt 't gauwst van geliek.

Gillen, Da gil 'k nie. Daarmee neem ik geen genoegen of dat geldt niet (bij het spel).

Geul, meter. Wie is de meter van dat meisje? Wie is de geul van da màtje?

Huttekel, hutbewoner.

Hommelen, donderen.

Hommis, (o = in kom) hoogmis; vroegmis, vrommis.

Hippik, hik, b.v. Da kiend het den hippik.

Heerd of Hird, keuken, de plaats waar men huist. Het vertrek waar men vreemden ontvangt, de zaal, heet: kamer. b.v. Het bord ligt midden in de keuken. Den telder leit midden ien den heerd. Den eigenlijken haard noemt men vuurheerd.

Jurrig, jarig.

[p. 179]

Kaoken, aan den Peelkant haken, d.i. koken.

Köter, Kötersmins, landman, die maar een koe heeft. Wie tevens een paard heeft, heet boer.^1)

Kèken, kijven, hard schreeuwen.

Màtje, meisje beneden 12 à 14 jaar. Oudere meisjes noemt men gewoonlijk derkes en een dienstmeid màët of maot.

Mins, de vrouw spreekt van: rre mins. Ook vraagt men: wie komt er aon, 'nne mins of 'n vrommus? (o = in tot).

Meèk of Mäëk, mier. Men zegt ook: zeèkmeèk.^2)

Mok, mist. Het is mistig weer van morgen. 't Is mok, of 't is gemokt van märege.

Mommer, voogd. (Momboir).

Maondag, Goensdag, Mert, Maandag, Woensdag, Maart.

Nussik, halsdoek, omslagdoek. Een zakdoek is 'nne zaknussik.

Naober, nabuur. Het werkw. naoberen beteekent: tot de buurt behooren, b.v. Hij naobert met ons.

Onduggend, wordt vóór bijv. nw. geplaatst en heeft dan de beteekenis van buitengewoon, b.v. Hij is onduggend geleèrd, onduggend narrig (kwaad).

Ous of Aus, de verkeerde kant. Mot 'k da kleed aus opvauwen?

Plakken, vooruitkomen met zijn werk. Misschien errebeier plakt goed. Da gift gin plakwerk.

Pannelepper, vlinder.

Pèssen, passen. Da pèst nie.

Suup, dunne pap, b.v. bieresuup.

Schraop, schraal. Ze heeft schrale handen. Ze het schraope hèënd.

Schortel, voorschoot.

Stik, stikskes, dadelijk. Nog nie stik. Zoo stikskes.

Troep, klokhen.

Tellen, achten, wordt in den zin zelden zonder kunnen gebruikt, b.v. Ik acht het weinig, heet: ik kan 't weinig tellen.

Tellen, gelooven, meenen. Dat denk ik wel. Da tel'k.

Tes, zak in een kleedingstuk; boksetes.

Tuieren, het vee aan een touw om een paal laten weiden. Misschien even als vertuieren, de paal verslaan, afgeleid van tui (scheepsterm; Fransch: câble d'affourche) en tuien (fr. arrêter).

Uutroëp, boelhuis, erfhuis.

Vesper, wesp.

WILLEM VAN CUUK.

1) Vgl. Overijselsch katerstede = woning met land voor eigen gebruik en gewoonlijk voor éene koe.

2) Vgl. Eng. mire en pismire.