Noord en Zuid. Jaargang 3

Eenige vragen omtrent het Middelnederlandsch.
door T.v.L. te 's H.

In den Roman van Torec, op nieuw uitgegeven door Jan Te Winkel, lees ik naar aanleiding van vers 612, de aanteekening: ‘dat mi, lees: dat gi mi.’ Is die verandering in den tekst noodig? Het pers. vnw. 3e nv. u gaat toch vooraf, en volgens den Middelned. regel behoeft dan het vnw. in den 1^en nv. niet herhaald te worden. De bedoelde plaats luidt, vs. 610 vlgg.:

Doe bat Bruant daer genaden
Ende seide: ‘Torec, gi moget u scaden;
Eest dat mi dat leven nemt,
Soe werd u leven hier gehent (geëindigd),
Want gevenijnt sijn u wonden
Van minen swerde;

In Vs. 3114, vlg. lees ik:

‘Ic riede wel dat menne (men hem) u gave,
Wilde hi dan nemen daernaer.’

Aan den voet der bladzijde staat: ‘Vs. 3115, hi dan, J(onck-

[p. 21]

bloet) hi u dan.’ Moet om de straksgenoemde reden hi hier niet wegvallen en niet veeleer gelezen worden; ‘Wilde u dan nemen daernaer?’

Als voorbeeld van dergelijke constructies haal ik aan: Torec 3444, vlgg.:

Des balch hem harde sere Grevoen,

Ende liet sijn ors lopen doen (toen),

Ende op Torecke daer do stac,

Dat sijn spere te stukken brac.

Een ander voorbeeld vind ik in Reinaert 4501 (uitgave Willems):

Ende at van den wormen so veel,

Dat si haer spleten uter keel,

Ende starf.

Terecht staat hier ‘Ende starf’ in plaats van ‘ende si starf’, want haer, 3e nv. van si gaat hier vooraf.

Naar aanleiding van dien regel dienen ook in den Reinaert, 2^e boek, enkele plaatsen gewijzigd te worden, bijv.:

Sijn ogen barnden als een vier

Ende hi briesscede als een stier.

Lees: ‘ende briesscede.’

Doe vlooch hi henen ende liet
Mi staen. Ic en conde niet (niets) van hem weten.

Lees: ‘En conde.’

Ic hoorden criten ende hulen seer;

Maer hi en vermat hem geenre weer;

Lees: ‘maer en vermat.’

In den Ferguut (uitgave Visscher) vs. 1409, vlgg, lezen wij:

Morgen vroe, alst sal graken,

Sal hi hem betide wech maken,

Hier en blijft niet; sine scoenheit

Soe sal mi sijn ongereit.

Dr. Verwijs heeft in zijne bloemlezing: ‘hier en blijft [hi] niet’. Behoeft hi hier wel ingevoegd te worden? Of moet, in overeenstemming met het Fransch, gelezen worden:

[p. 22]

 

‘hier en blijft niet sine scoenheit;

 

soe sal mi sijn ongereit.’

Het Fransch heeft: ‘Demain quant de si partira Sa biautés ne remanra mie;’

In vs. 1416 van denzelfden Roman staat:

‘Nenic, bi der goeder nacht!’

Komt deze spreekwijze meer voor, of moet soms gelezen worden:

‘Nenic, bi der goden macht!’?

De Fransche tekst heeft ‘S. Climent’

In vs. 1385, vlg. is stellig de lezing bedorven. Er staat:

Seggict hem niet, hine weet nommer,
Wi seggict hem, ic segge mi commer.

De fransche tekst luidt:

Jà ne l' saura, se jou ne l' di.

Je l' die! or a ge dit outrage:

Zou het te gewaagd zijn, in overeenstemming met het oorspronkelijke te lezen:

‘Seggict hem niet, hine weet nemmere.
Ai, seggiet hem! ic segge mi onnere.!

In vs. 2370 is terecht door prof. de Vries het woord paert in ers veranderd. De afschrijver dacht, dat er ors stond en veranderde dit in paard. Wat beteekent echter het volgende:

Ic wane u leerde Barlebaen
Eens jaers te ridene te sinen spele?

Wat is de zin van dit ‘eens jaars’? Zou hier geene dergelijke fout in schuilen? Bedoelt Ferguut niet: ‘ik geloof dat de duivel u voor zijn pleizier leerde op uw achterste te rijden’? En moet dan dit jaers wellicht niet in ers veranderd worden?