Noord en Zuid. Jaargang 2

IJ. IJkema, Handleiding bij het Onderwijs in de Nederlandsche taal op de volksscholen. 's-Gravenhage 1878. (1e Cursus 3e druk f 0.30; 2e cursus 3e druk f 0.40; 3e Cursus 2e dr. f 0.40).

De schr. gaat in deze Handl. van het zeer gezonde beginsel uit, dat de onderwijzer bij zijn taalonderwijs de leerlingen moet leeren spreken en dat hij hen moet leeren, de taalregels, die ze kennen moeten, zelf te vinden. Daartoe geeft hij eene spraakkunst in voorbeelden ter bespreking, waaraan als overzicht bij elke groep is toegevoegd, eene opgaaf van de taalregels, die uit deze voorbeelden moeten getrokken worden, d.i. getrokken zijn op 't oogenblik, dat de leerlingen ze te lezen krijgen. Deze voorbeelden zijn nl. bestemd om op het bord geschreven en dan besproken te worden. Bij elke afdeeling zijn taaloefeningen te bewerken gegeven, zoo mede stof voor dicté's. Deze laatste bevallen me het minst. Als de onderwijzer hier duidelijk leest en de leerling goed hoort, zal er al zeer weinig stof zijn ter bespreking onder het dicteeren.

De opklimming is zeer verstandig gekozen nl. naar de samenstelling der volzinnen (zie over dat onderwerp boven, op bl. 17) zoodat de 1e cursus begint met zinnen bestaande uit onderwerp en gezegde en de 3e curs. eindigt met ge-

[p. 57]

heele perioden. Met dit werkje is er ook geen vrees, dat aan een ingewikkeld stelsel van ontleden zooveel tijd zal gegeven worden, dat er geen tijd overblijft voor taalregels, maar vooral voor lectuur. Om wat meer belangstelling te wekken, had de schr. wel eens wat meer kunnen geven, zinnen waarin eene gedachte, eene mededeeling van historischen of anderen aard voorkwam.

Het voorbeeld moet in de eerste plaats geschikt zijn voor het taalonderwijs, maar vasthoudende aan het denkbeeld, dat de leerling altijd zinnen moet zien, waarbij wat te denken is, kan men het ver brengen in 't vermijden van onbeduidende zinnen. In plaats van te zeggen: ‘Jan speelde in den tuin’ kan men bijv. ook zeggen: ‘Napoleon stierf op St. Helena’ en er is dan meer kans, dat de aandacht geboeid blijft, dat er minder ‘verveling door eentonigheid’ ontstaat.