Nieuwe Spiegel der jeught of Fransche tyrannye

[p. 3]

Eerwaerde, Achtbare, Wijse, Voorsienige Heeren,
Regenten van Gods-huysen, Opsienders van Schoolen, en Leermeesteren binnen de machtige stadt Amsterdam, benevens alle andere Lief-hebbers van de welstandt des Vaderlants.

Daer is geen geringer nog deerlijcker saeck voor een Landt, dan dat groote voorvallen, sware ontmoetingen, en rampspoedige geschiedenissen, dat selve overgekomen in de Vergetingh begraven worden: Want gelijck d'Ervarenheydt en Ondervindingh voor den mensch hare bysondere nuttigheydt hebben, om sich t'alle tijdt voorsichtigh, wijsselijck, en geluckigh te bestieren; soo moeten die voornamentlijck van 't geheugen der voorgaende tijden hare kracht en werckingh bekomen. Hier uyt leeren de nakomelingen, sonder ophouden aendachtigh op hare welvaert waken, op dat geene ongelucken haer onvoorsiens souden konnen overvallen; en wanneer sy door eenige tegenspoeden besprongen en gedruckt worden, sich manhaftig en dapper daer tegen kanten, om de selve kloeckelijck af te keeren, en te boven te komen. Het streckt een Volck oock tot vreughde, en dient haer tot glory, wanneer sy de werelt konnen doen sien, hoe groote rampen en sware slagen sy noch geluckigh ontworstelt hebben. Hoe machtiger Vyanden tegen ons opgestaen zijn, en hoe ellendiger swarigheden wy uytgestaen hebben, hoe heerlicker het gerekent moet worden, die kloeckmoedig te hebben wederstaen, en ten laetsten overwonnen. Onse kinderen moeten nimmer vergeten, wat wy tegenwoordig in ons Landt door het woeden der Fransche wapenen geleden hebben, en wat onmenschelijke wreetheden, grouwelijcke moorderyen, schrickelijcke schendingen en verwoestingen sy hier en elders, geduerende desen verderffelijcken Oorlog hebben bedreven; hoe wonderlijck d'Almachtige hant Godts ons tot noch toe heeft staende gehouden, en nu van 't gewelt der vyanden beginnen te verlossen, soodat sy met schan-

[p. 4]

de weder te rugh zijn geweken: gelijck wy vorder hopen en bidden, dat die selve genadige Godt onse wapenen meer en meer sal gelieven te zegenen en voorspoedig te maken. Tot desen eynde heb ick kortelijck dit Boeckjen laten beschrijven en het selve gedienstig aen Uwe Ew. Achtbaerheden willen op-dragen, vertrouwende, gelijk uwe wijse bestieringen gestaeg besich zijn over het seer nuttigh bevorderen van de op-voeding onser jeugt, dat het Uwe E. A. niet sal on-aengenaem wesen 't selve in de handen uwer Leerlingen te sien. Want of wy wel in ons lant noyt mogen vergeten, wat bloedige vervolgingen, ende tyrannische wreetheden onse Voor-ouderen, onder het woeden van den grouwelijcken Duc d'Alba, om de vryheyt van gewisse, den dierbaren schat der Gereformeerde Religie, en onses lieve Vaderlants al-oude wetten en privilegien te houden, hebben geleden, so sullen sy evenwel desen Nieuwen Spiegel der Jeught nu dienen te gebruyken, om ten minsten niet onwetende te blijven van d'ellendige tijden die wy door desen Fransen Oorlogh hebben moeten beleven, daer vele van onse Landen gebrandt, vernielt, verwoest, menichte duysenden van onse Vrienden, Bondtgenoten, en Mede burgeren, verarmt, uyt-geput, en bedorven; en wy alle in 't gemeen deerlijk ontroert en beswaert zijn geworden. Dese dingen behoort men van der jeugt aen haer in te prenten, op dat sy, die geheel haer leven gedenckende, uyt onse schaden haer voordeel mogen trecken, en sich verhoeden in diergelijcke rampen noyt te vervallen. Indien dit mijn werck by Uwe E. A. gunstigh wort aengenomen, soo sal ick van tijdt tot tijdt geen vlijt noch kosten sparen, om het selve te verbeteren en te vermeerderen; ende hier mede my seer gedienstigh in uwe gunsten gebiedende, wil ick blijven,

Eerwaerde, Achtbare, Wijse Voorsienige Heeren,

Uyt mijn Druckerye

Uwen toe-genegen Dienaer

Jacobus Bouman.

Amsterdam, den

16 October 1676.