Nieuwe Testament (Zuidnederlandse vertaling)

Hier beghint sente Jans canonica epistole

I

Dleven es geoppenbaert van den woerde des levens, dat van beginne was, dwelke dat wi gehoert hebben ende bescouwet met onsen oegen ende dwelke dat wi getracteert of gehandelt hebben met onsen handen ende wi hebbent gesien ende wi getugent ende wi boetscapen u dat eewege leven, dwelke was bi den vader ende dat

hem ons oppenbaerde. Wi condegen u dat wi gesien ende gehoert hebben, op dat gi met ons geselscap hebdt ende op dat onse geselscap si metten vader ende met Ihesu Christi sinen sone. Ende wi scriven u dese dinge, op dat gi verblijdt ende dat uwe vroude vol si.

Ende dit es de boetscap, die wi van hem gehoert hebben ende die wi u condegen, want God es een licht ende in hem en sijn negeen donkernessen. Eest dat wi seggen, dat wi met hem geselscap hebben ende wandelen wi in donkernessen, so liegen wi ende en werken of en doen niet waerheit. Maer eest dat wi wandelen in den

[fol. 162r]

lichte, also als hi in den lichte es, so hebben wi onderlinge geselscap, ende dbloet Ihesu Christi, sijns soens, suvert ons van alre sunden. Want eest dat wi seggen, dat wi negeene sunde en hebben, so bedriegen wi ons selven ende de waerheit en es in ons niet. God es getrouwe ende gerecht ende sal ons onse sunden vergeven ende sal ons suveren van al onser quaetheit, eest dat wi onse sunden belyen, want eest dat wi seggen, dat wi niet gesundecht en hebben, soe maken wi hem logenere ende sijn woert en es in ons niet.

II

Alderliefste, dit scrivic u, op dat gi niet en sundecht. Maer eest dat yemen gesundecht heeft, so hebben wi enen voersprekere bi den vader, dats Ihesus Christus de gerechtege, ende hi es ene genedecheit vor onse sunden ende niet vor donse allene, maer oec vor alle der werelt. Ende in dien weten wi, dat wine kinnen, eest dat wi sine gebode houden. So wie seget, dat hi Gode kint, ende sine gebode niet en houdt, dat es een logenere, ende in desen en es de waerheit niet. Maer so wie sijn woert houdt, in dien es de minne Gods volcomen, want in dat weten wi, dat wi in hem sijn, eest dat wi in hem vernuwet werden. Ende die seget

[fol. 162v]

, dat hi in hem woent, die es sculdech te wandelne also hi gewandelt heeft.

Alderliefste, ic en scrive u negeen nuwe gebod, maer doude gebod, dat gi hadt van beginne. Een out gebod es dat woert, dat gi gehoert hebdt. Anderwerven scrivic u een nuwe gebod, dat es waer in hem selven ende in u, want de demsternessen sijn overleden ende tgewarege licht scijnt stappans overmids Ihesum Christum, onsen Here. So wie seget, dat hi in den lichte es ende sinen brueder haet, hi es tot noch in demsternessen. Die sinen brueder mint, hi woent of blijft volcomelec in den lichte ende confuse en es in hem niet, maer so wie sinen brueder haet, die es in demsternessen ende hi wandelt in demsternessen ende en weet niet, werwert hi wandelt of geet, want de demsternessen hebben sine oegen verblendt.

Ic scrive u, soenkene, want uwe sunden werden u verlaten overmids sinen name. Ic scrive u, vadere, want gi hebdt hem bekint, die van beginne es. Ic scrive u, jongelinge, want gi hebbet tquade verwonnen. Ic scrive u, kinderen, want gi hebdt den vader bekint. Ic scrive u, jonge, want gi sijt sterc ende dwoert Gods woent in u ende gi hebbet tquade ver\wonnen.

[fol. 163r]

Alderliefste, en wilt niet minnen de werelt noch die dinge, die in de werelt sijn. So wie de werelt mint, de caritate des vaders en es in hem niet, want aldat in de werelt es, dat es begerlecheit des vleeschs ende begerlecheit der oegen ende hoeverdecheit des levens, die niet en es uten vader, maer uter werelt. Maer de werelt sal overliden of vergaen ende hare begerlecheit, maer die den wille Gods doet, die blijft in ewecheit.

Soenkene [Filioli, nouissima hora est: et sicut audistis quia Antichristus uenit, nunc Antichristi multi facti sunt; unde scimus, quia nouissima hora est], de leste ure es, want also gi gehoert hebdt, so comt Antkerst of es comen, maer nu sijn vele antkerste worden, waeromme dat wi weten, want de leste ure es. Si gingen uut ons, maer si en waren uut ons niet, want haddense uut ons geweest, si waren sonder twivel met ons bleven, maer si sijn oppenbaer, want si en sijn alle uut ons niet. Maer ghi hebdt de salvinge van hem, die heilech es, ende ghi hebdt bekint alle dinge. Wi en hebben u niet gescreven alse ochte gi niet en bekinnet de waerheit, maer als ocht ghise bekinnet, ende seker een yegelijc gebod en es [negheen loghenne en es verbetering corr.; vertaler las "mandatum" i.p.v. "mendacium"] niet uut waerheiden. Wie es logenachtech dan die loechent dat Ihesus Christus niet en es? De gene es antkerst, die loechent, dat de vader ende de sone es. Ende een yegewelc so wie loechent, dat de sone es, die en

[fol. 163v]

heeft den vader niet, maer so wie den sone belijt, die heeft den vader. Maer dat gi gehoert hebdt van beginne moet met u bliven. Ende eest dat dat met u blijft, dat ghi van beginne gehoert hebdt, so seldi bliven in den sone ende in den vader ende in de gelofte, die hi u gelooft heeft, dat es deewege leven.

Dese dinge hebbic u gescreven van hen die u verleiden, op dat die salvinge die gi van hem ontfaen hebdt, in u blive. Ende gi en hebdt niet noet dat u yemen leere, maer also sine salvinge u leert van allen dingen, ende het es waer ende en es niet logene, ende also hi u geleert heeft, blijft in hem, op dat wi betrouwen in hem hebben, als hi oppenbaren sal, ende dat wi niet geconfondeert en werden van hem in sijnre toecomst. Wi weten dat hi gerecht es, ende gi selt weten want so wie gerechtecheit doet, hi es uut hem geboren.

III

Siet hoegedane caritate God de vader ons gegeven heeft, om dat wi sonen Gods genoemt souden werden ende sijn souden. Daeromme en heeft ons de werelt niet bekint, want si hem niet bekint en heeft. Alderliefste, nu sijn wi sonen Gods ende noch en heeft niet

[fol. 164r]

oppenbaer geweest wat wi sijn selen, want wi weten, alse hi hem oppenbaren sal, dan selen wi hem ghelijc sijn ende selenne sien also hi es. Ende een yegewelc, die desen hope in hem heeft, die heilecht hem selven also hi oec heilech es. Ende yegelijc, die sunde doet, die doet quaet, want sunde es quaetheit of scalcheit. Ende gi wet, want hi oppenbaerde hem, op dat hi wech dade onse sunden ende sunde en es in hem niet. Ende yegelijc, die in hem blijft, die en sundecht niet. Ende so wie sundecht, die en sietene niet noch en bekintene niet. Soenkene, niemen en moet u verleiden. So wie gerechtecheit doet, die es gerecht also als hi gerecht es. De sunde die es uten duvel, want de duvel sundechde van beginne. Daer in heeft hem geoppenbaert de sone Gods, op dat hi te breke de werke des duvels. En yegelijc, die uut Gode geboren es, die en werct geene sunde, want sijn saet blijft in hem ende en mach niet sundegen, want hi uut Gode geboren es. In desen sijn bekint de sonen Gods ende de sonen des duvels. So wie die niet gerecht en es, die en es uut Gode niet, ende die sinen brueder niet en mint,

[fol. 164v]

want dat es de bruederscap die gi gehoert hebdt van beginne, dat gi deen den anderen mint, niet also als Chaym die uut arge was ende sinen brueder doodde, ende hi dooddene daeromme, want sine werke quaet waren, ende sijns brueder waren gerecht.

Bruedere, en wilt niet verwonderen al eest dat u de werelt haet. Wi weten, dat wi overcomen of overgevoert sijn vander doot toten levene, want wi de bruedere minnen. Want die niet en mint, die woent in de doot. Soe wie sinen brueder haet, die es manslachtech, ende ghi wet, dat negeen manslachtege dat ewege leven en heeft in hem blivende. In dien hebben wi bekint de minne Gods, want hi sine siele voer ons heeft geset, ende wi selen onse sielen setten vore onse bruedere. So wie heeft tgoet der werelt ende siet sinen brueder noet hebben ende besluut sine binnenste vore hem, hoe woent de minne Gods in hem? Mine soenkene, wi en selen niet minnen met den woerden noch metter tongen, maer metten werken ende in der waerheit. Want in desen bekinnen wi, dat wi uter waerheit sijn ende in sinen anscouwene selen wi geraden of bewisen onse herten. Want eest dat

[fol. 165r]

ons onse herte berespt, God es meerre dan onse herte ende bekint alle dinc. Alderliefste, eest dat ons onse herte niet en berespt, so hebben wi betrouwen te Gode ende so wat dinge dat wi bidden, dat selen wi van hem ontfaen, want wi hueden sine gebode ende wi doen de dinge, die vore hem behaechlec sijn. Ende dat es sijn gebod, dat wi geloeven souden in den name sijns soens Ihesu Christi ende dat deen den anderen minnen soude alsoe God gebod gegeven heeft. Ende so wie sine gebode houdt, die woent in heme ende hi in hem. Ende in desen weten wi, dat hi in ons woent, want van sinen geeste heeft hi ons gegeven.

IV

Alderliefste, en wilt niet geloeven enen yegeliken geeste, maer prueft de geeste ochte si uut Gode sijn, want vele valscher propheten sijn uut gegaen in de werelt. In desen werdt Gods geest bekint: so wat geeste, die belijt dat Ihesus Christus comen es in den vleessce, die es uut Gode, ende so wat geeste, die Ihesum Christum wederseit [soluit], die en es uut Gode niet. Ende dese es antkerst, vanden welken gi gehoert hebdt, want hi es comen ende es nu te hans inde werelt. Soenkene, gi sijt uut Gode ende

[fol. 165v]

hebtene verwonnen, want hi es meerre, die in u es dan die in de werelt es. Si sijn vander werelt. Daeromme sprekense vander werelt ende de werelt hoertse. Wi sijn uut Gode. So wie Gode bekint heeft, die hoert ons, ende so wie uut Gode niet en es, die en hoert ons niet. In desen bekinnen wi den geest der waerheit ende den geest der dolingen.

Alderliefste, minnen wi onderlinge, want minne of caritate es uut Gode, ende so wie sinen brueder mint, die es uut Gode geboren ende hi bekint Gode. Die niet en mint, hi en heeft Gode niet bekint, want God es caritate of minne. In desen es de minne Gods geoppenbaert in ons, want God heeft sinen eengeboernen sone gesonden in de werelt, opdat wi leven overmids hem. In desen es de minne, niet als ocht wi Gode gemint hadden, maer want hi ons ierst minde ende sant sinen sone ene genedecheit vor onse sonden. Alderliefste, also ons God gemint heeft, so selen wi oec ons onder minnen. Noyt en sach yemen Gode. Eest dat wi onderlinge minnen, so woent God in ons, ende sine minne es volcomen in ons. In desen verstaen wi, dat wi in hem woenen ende hi in

[fol. 166r]

ons, want van sinen geeste heeft hi ons gegeven. Ende wi hebbenne gesien ende wi getugen, dat de vader gesendt heeft sinen sone enen behoudere der werelt. So wie belijt dat Ihesus es Gods sone, in dien woent God ende hi in Gode. Ende nu hebben wi bekint ende wi geloeven der minnen, die God heeft in ons. God es minne ende die woent inder minnen, hi woent in Gode ende God in hem. In dien es de minne Gods volcomen in ons, op dat wi betrouwen hebben in den dage des ordeels, want also als hi es, also sijn wi oec in dese werelt. Vreese en es niet inder minnen, maer volcomenne minne werpt uut de vrese, want vrese heeft pine ende die vreest, en es niet volcomen in minnen. Wi selen dan Gode minnen, want hi heeft ons tierst gemint. Eest dat yemen seegt: Ic minne Gode, ende haet hi sinen brueder, hi es logenachtech, want die niet en mint sinen brueder, dien hi siet, hoe sal hi Gode geminnen, dien hi niet en siet? Ende dat gebod hebben wi van Gode, dat so wie Gode mint, hi minne oec sinen brueder.

V

En yegelijc die geloeft, dat Ihesus es Christus, hi es uut Gode geboren, ende en yegelijc die den genen mint, die gebaert, hi mint

[fol. 166v]

oec den genen die uut hem geboren es. In dien bekinnen wi dat wi de sonen Gods minnen, alse wi Gode minnen ende wi sine gebode doen. Want dese [dit] es de minne Gods, dat wi sine gebode hueden, ende sine gebode en sijn niet swaer, want alle dat geboren es uut Gode, verwint de werelt, ende dese es de verwinninge die de werelt verwint: onse geloeve. Maer wie es de gene die de werelt verwint, dan de gene die geloeft, dat Ihesus Christus es Gods sone? Dese es de gene die comen es biden watere ende den bloede, Christus Ihesus, niet allene in den watere, maer in den watere ende in bloede. Ende de geest es die getuget, dat Christus es de waerheit. Want III sijn die getuge geven in den hemel: de vader, dwoert ende de heilege geest, ende dese III sijn een. Ende III sijn die getuge geven in der erden: de geest, dwater ende dbloet, dese III sijn een. Ocht wi getugenesse der menscen nemen, so es tgetugenesse Gods meerre, want dit es tgetugenesse Gods, dat meerre es, want hi heeft getuget van sinen sone. Die geloeft in den sone Gods, die heeft Gods getugenesse in hem. Die in den sone Gods niet en geloeft, die maectene loge\nare,

[fol. 167r]

want hi en geloeft niet in tgetugenesse dat God betuget heeft van sinen sone. Ende dit es tgetugenesse: want God heeft ons gegeven dat ewege leven ende dit leven es in sinen sone. Die den sone heeft, die hevet dleven, ende die den sone Gods niet en heeft, die en hevet dleven niet.

Dese dinge hebbic u gescreven om dat gi weten soudt, dat gi eewech leven hebdt, gi, die geloeft in den name des Gods soens. Ende dit es dat betrouwen, dat wi hebben te Gode, want hi hoert ons, so wat wi bidden na sinen wille ende wi weten, dat hi ons hoert, so wat wi bidden, wi weten, dat wi hebben de eyschingen, die wi van hem eyscen. Die weet, dat sijn brueder sundecht ene sunde niet toter doot, hi bidde vore hem, ende al sundegende niet toter doot sal hem dleven gegeven werden. Es de sunde toter doot, ic en segge niet, dat daer vore yemen bidde. Een yegelike scalcheit of ongerechtecheit es sunde, ende het es sunde toter doot.

Wi weten dat en yegelijc, die uut Gode geboren es, niet en sundecht, maer de geboerte Gods verhoutene of verhoettene ende de quade en gerijntene niet. Wi weten want wi uut Gode sijn, ende alle de werelt es

[fol. 167v]

geset in quade of in arge. Ende wi weten dat de sone Gods comen es, ende hi heeft ons gegeven sin, op dat wi souden bekinnen den gewaregen God ende dat wi souden sijn in Ihesu Christo, sinen gewaregen sone. Dese es gewarech God ende eewech leven. Soenkene, hueddu van afgoden.

Hier es Sente Fans ierste epistele ute.

Een argument op Sente Fans andere epistole.

In also velen of in alsoe groeter werdecheit scrijft hi tot desen heilegen wive, dat hise niet en twivelt vrouwe te noemene in sinen letteren, ende hi geeft oec getuge haren sonen, dat si wandelen in waerheiden.

Hier es dargument uut.