Nieuwe Testament (Zuidnederlandse vertaling)

Hier beghint sente Pauwels epistole ad philippenses

I

Pauwels ende Tymotheeus, knechte Ihesu Christi, wi ontbieden allen heilegen in Christo Ihesu, die sijn te Philippis, met allen den besscop\pen

[fol. 94r]

ende dyakonen, dat u si gracie ende vrede van Gode, onsen vader, ende van onsen Here Ihesu Christo.

Ic danke minen Gode in alre gedinkinnessen uwes altoes in allen minen gebeeden, voer u allen met vrouden gebet doende, over uwe gemeinsamheit in den ewangelio Christi, vanden iersten dage tote nu, getrouwende des selfs, want die in u tgoede werc begonnen heeft, dat hijt volbringen sal tote in den dage Ihesu Christi. Also mi recht es dat te gevoelne voer u allen, om dat ic u hebbe in mijn herte, ende in minen banden ende in bescermenessen ende in vestingen des ewangeliums u allen te sine gesellen mijnre vrouden. Want God es mijn getuge, hoe ic u allen begere in den binnensten Ihesu Christi. Ende dat bidde ic, dat uwe minne meer ende meer overvloeye in alre cunst ende in allen sinne, dat gi prueft de betere dinge ende dat gi suver sijt ende sonder letsel in den dage Ihesu Christi, vervult metter vrocht der gerechtecheit overmids Ihesum Christum in glorien ende in love Gods.

Maer bruedere, ic wille dat gi wet, want die dinge, die bi mi sijn, die sijn meer comen te profite des ewangeliums, also dat mine bande oppenbaer worden in Christo Ihesu in yegewelker dingbanc ende in allen den anderen also dat vele vanden bruederen, ge\loevende

[fol. 94v]

in den Here, coene waren in minen banden te sprekene overvloedechlekere sonder vrese dwoert Gods. Want selke predeken Christum overmids nidecheit, selke oec overmids goeden wille, ende selke uut caritaten, wetende dat ic geset ben in bescermenessen des ewangeliums, maer selke boetscapen Christum, niet puerleke wanende, datse bedruckenesse verwecken souden minen banden. Want wat eest alse Christus gheboetscaept werdt in alre wijs ocht bi ocsuunne ocht bi der waerheit? Ende daer in verblide ic ende sal verbliden. Want ic weet, dat mi dat sal vorderen te salecheiden overmids uwe bedinge ende die onderdieninge of ondergevinge des geests Ihesu Christi na de verbeidinge ende minen hope, want in negeenen dingen en werdic confuus, maer in alre betrouwenessen sal Christus nu gegroet werden in minen lichame alsoe hi altoes geweest heeft, weder bi den levene ocht bi der doot. Want Christus es mijn leven ende sterven es mijn gewen. Maer eest dat mi de vrocht des wercs orborlec es te levene in den vleessce, so en weetic wat ic kiesen sal, maer ic werde gedrongen van II dingen: ic hebbe begerte ontbonden te werdene ende te sine met Christo ende dat es vele beter, maer te blivene in den vleessce, dat es noot om u, ende dat betrouwic, want ic weet, dat ic bliven sal ende vol\bliven

[fol. 95r]

met u allen te uwen profite ende ter blisscap des geloefs, op dat uwe vroude overvloeye in Christo ende in mi bi mijnre toecomst echter tote u. Allene wandelt werdechleke in den ewangelio Christi, op dat weder ic come ende u sie ocht weder ic van u ben ende hore van u, dat gi staet eenmoedelec in enen geeste, te gadere werkende in den geloeve des ewangeliums Christi, ende in negeenen dingen en werdt vervaert van uwen adversarisen [wedersaken], dwelke hen es ene sake der verliesingen, maer u ene sake der salecheit ende dat van Gode, want u es gegeven omme Christo, niet allene dat gi in hem geloeft, maer dat gi oec om hem liden soudt, dat es strijt hebbende alselken als gi gesien hebdt in mi ende nu gehoerdt hebdt van mi.

II

Eest dat enege troestinge es in Christo ocht enech solaes der caritaten ocht enege geselscap des geests ocht enege adere der ontfermhertecheit, vervult mine blisscap ende smaect dat selve, hebbende de selve caritate eenmoedeleke, dat selve gevoelende, niets niet bi sceldingen noch bi ydelre glorien, maer de overste selen hen selven achten underlinge in oetmoedecheiden, niet merkende elc die dinge, die sine sijn, maer die der andere sijn. Ghevoelt

[fol. 95v]

dat in u, dat gi gevoelt in Christo Ihesu, die alse hi was in der formen Gods, en [en es hijt niet achtende een roef] es hi niet achtende des roefs, hem te sine gelijc Gode, maer hi heeft hem selven verydelt [vermendert], ene forme des knechts aennemende, in gelikenessen der menscen gemaect, ende es vonden in habite alse een mensce. Hi heeft hem selven veroetmoedecht ende hi wart onderdanech toter doot, ja toter doot des crucen. Daeromme heeftene God verheven ende heeft hem gegeven den name, die boven allen namen es, dat in den name Ihesus alle knie geboecht soude werden, der hemelscere, der erdsscere ende der helscere, ende dat alle tonge belien soude, want [dat] onse Here Ihesus Christus es in der glorien Gods des vaders.

Ende alsus, mine alre liefste, also gi hem altoes onderhoerech hebdt geweest, niet allene in mijnre jegenwerdecheit, maer vele meer nu alsic van u ben, met anxte ende met vresen werct uwe salecheit, want God es de geene, die in u werct den wille ende tvolbringen voer den goeden wille. Doet alle dinge sonder murmureringen ende sonder twivelingen, so dat gi sijt sonder beclagen ende sempel alse sonen

[fol. 96r]

Gods, ende sonder berespinge in de middelt des quaden ende verkeerden geslechten, onder de welke gi licht of scijnt alse lichte inde werelt, onthoudende dat woert des levens te mijnre glorien in den dage Christi, want icken hebbe niet ydelec geloepen noch te vergeefs gearbeidt. Maer eest dat ic geoffert werde op de sacrificie ende den dienst uwes geloeves, ic verblide ende vervroude mi in u allen, maer verblijdt gi oec in dat selve ende vervroudt met mi.

Ic hope in onsen Here Ihesu Christo, dat ic saen Thimotheeuse tot u senden sal, op dat ic met goeden moede bekinnen mach de dinge, die bi u sijn, want icken hebbe niemene alsoe eendrechtech van moede, die sorfhertech si vor u met puerre begerten of onvermingder affectien, want alle soekense thare ende niet die dinge, die Ihesu Christi sijn. Bekint sine experiment of ondersuekinge, want hi heeft met mi gedient inden ewangelio alse de sone metten vader. Desen hopic tot u te sendene te hans nadien dat ic sie die dinge, die omtrent mi sijn. Ende ic betrouwe inden Here, dat ic selve saen tot u comen sal. Mi dochte dat noot was, dat ic brueder Apafroditum, minen

[fol. 96v]

mede werkere ende minen mede riddere ende uwen apostel ende knecht mijnre noot tot u soude senden, want seker hi begerde u allen ende hi was droeve om dat gi hoeret, dat hi siec was. Want hi was siec toter doot, maer God ontfermde sijns, ende niet allene sijns, maer oec mijns, op dat ic niet en hadde droefheit boven droefheit. Daeromme sandickene u haestelekere, op dat gi weder verblidet als gine saget, ende op dat ic ware sonder droefheit. Ontfatene <also> met alre blisscap in den Here ende hebdtene met alsusteneger eren, want overmids dwerc Christi ginc hi toe toter doot, leverende sine siele, op dat hi vervulde tot minen dienste dat dat u gebrac.

III

Voertmeer, mine bruedere, verblijdt in den Here. Dese dinge u te scrivene en es mi niet trage ende u ees noot. Besiet de honde, besiet de quaet werkers, besiet de scoringe. Want wi sijn de besnidenesse, die Gode gedient hebben in den geeste, ende wi glorieren in Christo Ihesu, niet in den vleessce betrouwenesse hebbende, al [quanquam et ego habeam confidentiam in carne. Si quis alius uidetur confidere in carnem] waert oec dat sake, dat ic betrouwenesse hadde in den vleessce. So wie anders werdt gesien betrouwende in den vleessce, ic ben meer betrouwende, besneden ten achtenden dage uut Israels geslechte van Benyamins

[fol. 97r]

geboerte, Ebreeusch uten Ebreeuscen, na der wet Phariseus, nader emulatien [emulacie, dats na der minnen of na volgingen of hate, maer hier scijnt dat steet voer na volgingen] persequerende de kerke Gods, ende ic wandelde sonder beclagen nader gerechtecheit, die inde wet es. Maer die dinge, die mi gewin waren, hebbic argernesse geacht omme Christum. Want ic achte alle dinc argernesse sijnde om de overscinende of voernemende cunst Ihesu Christi mijns Heren, om wien ic alle dinc gemaect hebbe gebrec ende achte alse mes, op dat ic Christum gewonne ende op dat ic van hem vonden worde, niet hebbende mine gerechtecheit, die uter wet es, maer de gerechtecheit, die es uten geloeve Ihesu Christi, welke gerechtecheit uut Gode es in geloeve hem te bekinnene ende de cracht sijnre opverstenessen ende de geselscap sijnre passien. Ic be <geconfigureert> [gelijct of getekent] sijnre doot, op dat ic in eneger manieren te gemoete come der opverstennessen, die uten doden es. Niet dat ic dat thans ontfaen hebbe, ochte dat ic thans volcomen ben, maer ic volge na, opdat ic in eneger manieren begripe alsoe alsic begrepen ben van Ihesu Christo. Bruedere, icken achte niet dat ict selve noch begrepen hebbe, maer

[fol. 97v]

een es: ic ben vergetende alle dier dinge die achter sijn, ende [ad ea uero quae sunt priora, extendens me, ad destinatum persequor, ad brauium superne uocationis Dei in Christo Ihesu] ben mi selven uutreckende tot dien dingen die vore sijn, maer ic volge volcomelec toten gepredestineerden loene der overster roepingen Gods in Christo Ihesu. Hieromme wi, die volmaect sijn, gevoelen dat, ende eest dat gi yet anders gesmaect, dat moet u God oppenbaren. Nochtan sijn wi daer toe comen, opdat wi datselve smaken souden ende opdat wi bliven souden inder selver regulen.

Bruedere, sijt mine navolgeren, ende wacht de gene die alsoe wandelen also gi onse forme hebdt. Want vele wandeltere, die ic u dicwile geseit hebbe, maer nu seggict u weenende, de viande des cruce Christi, der welker inde es verderfenesse, der welker god hare buc es, ende hare glorie werdt in hare confuse of scande, die erdsce dinge smaken. Maer onse wandelinge es in den hemel, danen wi oec verbeiden den behoudere, onsen Here Ihesum Christum, die wederformen sal den lichame onser oetmoedecheit, geconfigureert [gelijct] den lichame sijnre claerheit, na der werkingen sijnre cracht, metter welkere dat hi oec mach alle dinge hem onder werpen.

IV

Aldus, mine alre liefste bruedere ende mine

[fol. 98r]

alre begerlecste, mine vroude ende mine crone, staet alsus in den Here, mine alre liefste.

Ic bidde Euchodiame ende Cynthicemme biddic, dat selve te smakene in den Here. O alre gemindste Germein, die mi gelijc sijt, ic biddu oec: hulpt de gene die met mi gearbeidt hebben inden ewangelio, met Clemente ende met minen anderen hulperen, der welker namen gescreven sijn in den boeke des levens.

Bruedere, verblijdt u in den Here altoes! Anderwerf seggic: verblijdt u! Uwe gemaniertheit si bekint allen menscen. De Here es bi. En sijt niets niet sorchsam, maer uwe eyschingen selen bekint sijn vore Gode in alre bedingen ende bemaningen met danckingen. Ende de vrede Gods, die alle sin overgeet, behuede uwe herten ende uwe verstennessen in Christo Ihesu onsen Here.

Voertmeer, bruedere, peyst so welke dinge waer sijn, so welke reine [pudica scemel] sijn, so welke gerecht sijn, so welke heilech sijn, de welke minlec sijn, so welke van goeder famen sijn, es enege doget, es enech lof der disciplinen, dese dinge gedinct, de welke gi oec geleert hebdt ende gehoert ende gesien

[fol. 98v]

in mi, doet dese dinge ende God des vreden sal met u sijn.

Maer ic ben alte seer verblijdt in den Here, want gi ten lesten in someger tijt weder gebloyt hebdt vore mi te gevoelne, also gi plaecht te gevoelne, maer gi waert becommert. Icken spreke niet alse om armoede, want ic hebbe geleert in dien, daer ic in ben, genoechsam te sine. Ic can veroetmoedecht werden ende ic can overvloyen, ic ben over al geset in allen dingen, ende gesaedt te werdene ende honger te hebbene, ende te overvloyene ende armoede te lidene. Ic vermach alle dinc in hem, die mi gesterct. Nochtan daeddi wale, dat gi u gemeine maket in mijnre tribulatien, maer gi, bruedere van Philippis, gi wet, dat ic in den beginne des ewangeliums, doe ic quam van Macedonien, dat negeene kerke hare met mi en gemeinde in de maniere van gevene ende van ontfane dan gi allene. Want te Tessalonien sonddi eenwerf ende II werf in mijnre behoeften. Niet dat ic sueke de gichte, maer de vrocht, overvloyende in uwen gewenne. Ic hebbe alle dinc ende ic overvloeye, ic ben vervult van ontfenckeleken gaven van Epafroditusse, den welken gi mi gesendt hebdt in enen roke der suetecheit,

[fol. 99r]

ene ontfenckeleke offerande, Gode behagende. Mijn God moet vervullen alle uwe begerte na sijnre rijcheit in de ewege glorie in Christo Ihesu. Maer Gode ende onsen vader si glorie van eeuwen teeuwen. Amen.

Gruet mi enen yegewelken heilegen in Christo Ihesu. De bruedere, die met mi sijn, grueten u. Alle de heilegen grueten u, maer alre meest de gene, die van skeysers huse sijn.

De gracie ons Heren Ihesu Christi si met uwen geeste. Amen.

Hier es ute Sente Pauwels epistele tot dien van Philippis.

Argument op depistole ad Colosenses.

De Colocensen sijn Asiani also alse oec die van Laodicien, ende si waren voercomen van valscen apostelen, ende dapostel en ginc te hen niet, maer hi corriseerese bi epistelen. Want si hadden dwoert gehoert van Archippusse, die oec den dienst onder hen ontfinc. Ende daeromme dapostel, die gebonden was, screef hen van Rome overmids Tytichusse den dyaken ende Onesiusse den acolijt.

Hier es dargument ute.