Logo DBNL
Nieuwe Testament (Zuidnederlandse vertaling) (1971)

Nieuwe Testament (Zuidnederlandse vertaling)

(1971)–Anoniem Nieuwe testament (Zuidnederlandse vertaling)–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Hier beghint sente Pauwels epistole ad galathas

I

Pauwels, apostel, niet vanden menscen, noch overmids den mensce, maer bi Ihesum Christum ende bi Gode, den vader, diene verwect heeft vanden dooden, ende alle de bruedere, die met mi sijn, ontbieden, dat gracie ende vrede moet sijn den kerken van Galacien van Gode den vader ende van Ihesu Christo, die hem selven gegeven heeft vore onse sunden, op dat hi ons verloesten soude van deser jegewerdeger scalker werelt naden wille Gods ende ons vaders, den welken glorie es van eewen teewen. Amen.

Mi wondert dat gi so saen verwandelt of overgedragen werdt van hem die u geroe\pen

heeft in de gracie Ihesu Christi in een ander ewangelie, dwelke dat niet een ander en es, het en si dat enege menscen sijn, die u conturberen of verstoren willen ende willen omme keren dewangelium Christi. Maer al waert dat sake dat wi ochte een ingel vanden hemele u ewangeliseerde een ander ewangelium dan dat, dat wi u gheewangeliseert hebben, dat si verbannen of verwaten. Alsoe wi u voerseit hebben ende also ic u echter voersegge, so wie u yet anders ewangeliseert dan dat gi ontfaen hebdt, die si te banne. Want radic nu den menscen ocht Gode? Ochte suekic nu den menscen te behagene? Behachdic noch den menscen, soe en waric Christi knecht niet.

Bruedere, ic doe u cont dat ewangelium, dat geewangeliseert es van mi, want het en es niet na den mensce, noch icken hebs vanden mensce niet ontfaen noch geleert, maer bi reveleringen Ihesu Christi. Want gi hebdt gehoert mine wandelinge in de joodscap <selke> wile, want ic persequeerde boven mate de kerke Gods ende aenvachtse inder joodscap boven vele miere mede ouders in minen geslechte ende ic was overvloedechlekere

een na volgere of minnere miere vaderlekere settingen. Maer alst hem behaechde, die mi sciet vanden buke miere moeder ende riep bi siere gracien, dat hi reveleren soude in mi sinen sone, dat ickene <ewangeliseeren> soude in den heidenen, te hans so en consenteerdic niet den vleessce ende den bloede noch icken quam te Iherusalem niet te minen brueders ten apostelen, maer ic ginc wech in Arabien ende daer na quamic weder te Damascum.

Daer na over III jaer quamic te Iherusalem Petere sien ende bleef met hem XV dage, maer der andere apostelen en vandic negeenen sonder Jacoppe, sHeren brueder. Dese dinge, die ic u scrive, siet, orcondic voer Gode, dat ic niet en liege. Daer na quamic in de deele van Syrien ende van Cylicien. Maer ic was onbekint in den anscine den kerken der joodscap, de welke waren in Christo. Maer allene haddense van mi gehoert, want de gene, die ons bi wilen persequeerde, die ewangeliseert nu tgeloeve, dat ic selken tijt aenvacht, ende nu hebbense Gode in mi glorificeert.

II

<Daer na> na XIV jaer ghingic echter op te Iherusalem met Barbabas

se ende daer toe namic Tytusse, maer ic ginc op nader revelacien ende vertrac met hen dat ewangelium, dat ic predeke in den heidenen, maer achter geset den genen, die yet scenen sijnde, op dat ic bi avonturen niet te vergeefs loepen en soude ocht geloepen en hadde. Ende Tytus, die met mi was, nochtan dat hi heiden was, en was hi niet bedwongen besneden te werdene om de valsce van onder in geleidde bruedere, die van onder in quamen te besuekene onse vriheit, de welke wi hebben in Christo Ihesu, op datse ons weder onder daden in dienste, den welken wi niet gewijct en hebben te onderworpenheiden enege ure, op dat de waerheit des ewangeliums bi ons blive. Maer van den genen, die yet scenen sijnde - alsoedenech als si bi wilen waren, daer en behoert mi niet af te sprekene, want God [non accipit - en ontfeet niet of nemt niet ute] en nemt niet ute den persoen des menscen - de gene, die yet scenen sijnde, die en hebben mi niet gegeven. Maer in contrarien, doe si hoerden dat, dat mi bevolen es dat ewangelium der onbesnedenheit also alse Petere der besnidenessen, want die Petere gewracht heeft of geholpen in dapostelscap der besnidenessen, die heeft mi gewracht onder de heidene, maer doe

Peter ende Jacob ende Jan, die colummen scenen sijnde der kerken, bekinden de gracie Gods, die mi gegeven es, doe gavense mi ende Barnabasse de rechte hande der geselscap, op dat wi souden sijn onder de heidene ende si inder besnidenessen, allene op dat wi souden herdachtech sijn der armere, ende dat selve wasic oec sorfhertech te doene.

Maer doe Peter quam te Anthiochen, doe wederstondickene in daensichte, want hi was te begripene. Want eer selke quamen van Jacoppe, so at hi met den heidenen, maer doese quamen, trac hi hem ave ende sciet, vresende de gene, die waren uter besnidenessen, ende dandere Joden consenteerden sijnre geveinstheit, also dat Barnabas van hen gheleidt werdt in dier simulacien of geveinstheit. Maer doe ic sach, datse niet rechtelec en wandelden toter waerheit des ewangeliums, soe seidic Cephasse voer hen allen: Eest dat gi, die Joden sijt, heidelec leeft ende niet jodelec, hoe dwingdi dan de heidene te joodscene? Wi sijn Joden van naturen, niet sunderen uten heidenen. Wi sijn oec wetende, dat de mensce niet gerecht gemaect en werdt uten werken der wet, het en si biden geloeve Ihesu Christi, ende wi geloeven in Ihesu Christo, op dat wi gerecht gemaect werden uten geloeve Ihesu Christi ende niet uten werken der wet. Daeromme en sal

yegewelc vleesch niet gerecht gemaect werden voer heme uten werken der wet. Ende

[Quod si quaerentes iustificari in Christo, inuenti sumus et ipsi peccatores - Eest dat wi suekende sijn in Christo gheheilecht te werdene, soe werden wi selve oec zunderen vonden (corr.)] wi selve sijn sunderen vonden, niet suekende gerecht gemaect te werdene in Christo. En es Christus niet een dienere der sunden? Dat moet verre sijn. Want eest dat ic weder herstichte die dinge die ic gedestrueert hebbe, so makic mi selven enen overgangere. Ic ben overmids de wet der wet gestorven, op dat ic Gode leve. Ic ben met Christo gecruust ten cruce, maer ic leve te hans, niet ic, maer Christus leeft in mi, maer dat ic nu leve in den vleessce, dat levic in den geloeve des Gods soens, die mi gemint heeft ende hem selven gelevert heeft vore mi. Icken werpe niet ewech de gracie Gods, want es de gherechtecheit overmids de wet, so es dan Christus te vergeefs gestorven.

III

O ghi verwoedde of ontsinde [sotte ofte onwise (vervanging corr.)] van Galacien, wie heeft u smeekelec bedrogen of betoevert, niet te geloevene [niet onderhorech te sine (vervanging corr.)] der waerheit, vore [ante [quorum] oculos Ihesus Christus praescriptus est, et in uobis crucifixus? Hoc solum uolo a uobis discere] der welkere ogen Ihesus Christus uut gebannen [vorbescreven es ende] es in u gecruust? Dat willic allene van u leren: weder hebdi den geest ontfaen uten werken der wet ocht uten hoerne des geloeves? Aldus sidi sotte, dat gi als gi in den geeste begonst, selt nu volbracht werden in den vleessce. Ghi hebdt alsus vele gedoeget sonder sake? Eest nochtan sonder sake! Daeromme, die u den

geest gegeven heeft ende die de doegede in u werct, weder heeft hijt gedaen uten werken der wet ochte uten hoerne des geloefs? Alsoe gescreven es: Abraham geloevede Gode ende het es hem geacht te gerechtecheiden. Hieromme bekint, want de gene, die uut den geloeve sijn, die sijn Abrahams sonen. De screfture es voersienech, want God maect de heidene gerecht uten geloeve ende hi voerboetscaepte Abrahamme: Want in di selen gebenedijt werden alle volke. Hieromme die uten geloeve sijn, selen gebenedijt werden metten geloevegen Abrahamme. Maer so wie uten werken der wet sijn, die sijn onder der vermaledijtheit, want het es gescreven: Vermaledijt si yegewelc, die niet bleven en es in allen dien dingen, die gescreven sijn in den boeke deser wet, op dat hi die doe. Want dan in der wet niemen gerecht gemaect en werdt bi Gode, so es oppenbaer, dat de gerechte leeft uten geloeve. Maer de wet en es niet uten geloeve, maer diese doet, hi leeft in hen [hare (corr.)]. Christus heeft ons verloest van der maledixien der wet ende es voer ons worden maledixie, want het es gescreven: Vermaledijt si een yegelijc, die hanget in den houte, op dat de benedixie Abrahams worde in den heidenen in Christo Ihesu, op

dat wi souden gecrigen belofte des geests bi den geloeve.

Bruedere, ic segge na den mensce: nochtan en heeft niemen dat besteedechde testament of getugenesse des menscen versmeedt ocht geordineert. Abrahamme sijn toe gesproken de geloften ende sinen sade. Hi en sprect niet: den saden, alse in velen, maer als in enen: ende dinen sade, dat es Christus. Maer dit seggic: een getuuchnesse [testamentum confirmatum a Deo belofte (corr.)], dat van Gode gevest es, die wet die na [over (corr.)] IVc jaren ende XXX worden es, en werct niet crankelec te verydelne de gelofte. Want ware die erfenesse uter wet, so en waerse niet uter geloften; maer God heeft Abrahamme gegeven overmids gelofte. Wat es dan de wet? Si es geset om de overgange of mesdade tote dien male dat dat saet quam, dien derve geloeft was, geordent overmids die ingele in de hant des middeleren. Maer hi en es niet een middelere eens, maer God es een. Es dan de wet jegen de gelofte Gods? Dat si verre. Want ware de wet gegeven, dat si levende maken mochte, so ware de gerechtecheit uter wet, maer nu besluut de screfture alle dinge onder de sunde, op dat de gelofte uten geloeve Ihesu Christi gegeven worde den geloevegen.

Maer eer tgeloeve quam, so worden wi gehuedt onder de wet, besloten in die wet die te oppenbaerne was. Aldus was de wet onse behuedere of leidere in Christo Ihesu, op dat wi souden werden gerecht gemaect uten geloeve, maer na dien dat tgeloeve quam, so en sijn wi thant niet onder den behuedere. Want gi sijt alle sonen Gods overmids tgeloeve, dat es in Christo Ihesu. Want so wie van u gedoept sijt, gi hebdt Christum aengedaen. Ende hi en es noch Jode, no Griec, no heiden, no knecht, no vri, no man, no wijf, want gi sijt alle een lichame in Christo Ihesu. Maer eest dat gi Christum toe behoert, soe volcht daer na, dat gi Abrahams saet sijt ende erflinge nader geloften.

IV

Maer ic segge: also langen tijt als de erflinc cleine es, so en heeft hi negeen ondersceet vanden knecht, al es hi here alre dinge, maer hi es onder de voochde ende makeren toten voergeordenden tide vanden vader. Alsoe waest met ons, doe wi cleine waren, doe waren wi onder delemente der werelt dienende, maer doe de volheit der tijt quam, doe sandt God sinen sone, gemaect [geboren (corr.)] vanden wive, gemaect onder de wet om dat hi die, die onder de wet waren, verloesten soude, op dat wi ontfaen souden toewensceninge der sonen. Maer want

gi sijt de sonen Gods, so heeft God gesendt den geest sijns soens in onser herten, roepende: Abt, vader. Ende alsoe en es hi nu niet knecht, maer sone; die dan es sone, die es erflinc met Gode.

Maer doen, doe gi Gode niet en bekinnet, dienedi den genen, die niet gode en sijn van naturen. Maer nu hebdi Gode bekint ende sijt seker van Gode bekint. Hoe, keerdi echter weder toten cranken ende behoevenden elementen, den welken gi weder dienen wilt? De dage verwachti ende de maende ende de tide ende jare. Ic vrese, dat ic bi avonturen te vergeefs in u gearbeidt hebbe.

Sijt also als ic ben, want ic ben also als ghi. Maer, bruedere, ic biddu: gi en hebdt mi niet gequetst, want gi wet, dat ic u thant eer geewangeliseert hebbe bi crancheiden des vleeschs, ende gi en versmadet niet noch en woerpt niet uwe becoringe in minen vleessce, maer gi ontfingt mi alse den ingel Gods ende alse Ihesum Christum. Hieromme, waer es uwe salecheit? Seker ic geve u getuge, want hadt mogen gescien, gi hadt uwe ogen uut gesteken ende hadtse mi gegeven. Benic dan u viant worden, alsic u de waerheit segge? Si en minnen u niet wel, maer si willen u ute sluten op dat gi hen na volcht. Maer volcht altoes tgoede na int goede ende niet allene

alsic bi u jegenwerdech ben. O mine soenkene, de welke ic weder gedinke te baerne tote dat Christus in u gereformeert werde, ic woude nu, dat ic bi u ware ende mochte mine stemme verwandelen, want ic betrouwe [confundor (corr.)] in u.

Segt mi, ghi, die onder de wet wilt sijn: en hebdi de wet niet gelesen? Want het es gescreven, dat Abraham II sonen hadde, enen vander diernen ende enen vander vriere. Maer die vander diernen es, die es na den vleessce geboren, maer die van der vriere es, die es geboren overmids de gelofte. Dese dinge sijn gesproken bi gelikenessen, want dat sijn II testamente: deen, dat in den berch Syna gegeven es, in dieningen gebarende, die daer es Agar, want Syna es een berch in Arabien, die toe gevoecht es dien, die nu es Iherusalem, ende dient met haren kinderen. Maer die Iherusalem, die hier boven es, die es vri, die onse moeder es. Want het es gescreven: Vroudt u, ondrachtege, die niet en gebaers; brec ute ende roep du, onbarechtege, want der sonen der gelatendere es vele meer dan der geenre, die man heeft. Maer, bruedere, wi sijn na Ysaacke sonen

der geloften. Maer also de gene, die na den vleessce geboren was, aenvacht den genen, die na den geeste geboren was, alsoe eest nu. Maer wat sprect de screft? Werpt uut de dierne ende haren sone, want der diernen sone en sal niet erfgenoet sijn met den sone der vriere. Ende also, bruedere, so en sijn wi niet sonen der diernen, maer der vriere, met welker vriheit Christus ons verloest heeft.

V

Staet ende en wilt echter niet werden gehouden van den yocke des diensts.

Siet, ic Pauwels, seggu: want eest dat gi besneden werdt, so en vordert u Christus niet. Want ic getuge anderwerven elken mensce, die hem besniden doet, want [dat] hi es sculdech te volbringene alle de wet. Gi sijt gedeilt [geydelt] van Christo, gi sijt ute gevallen vander gracien, gi, die gerechtech gemaect werdt in der wet. Maer wi verbeiden in den geeste den hope der gerechtecheit uten geloeve. Want in Christo Ihesu daer en doech negene besnidenesse noch onbesnidenesse, maer geloeve, dwelke werct bi caritaten. Gi liept wel. Wie heeft u belettet niet onderhoerech te sine der waerheit? Gi en hebdt niemene geconsenteert. De geradenesse en es niet uten ge\nen,

die u roept. Want allettel heefs corrumpeert alden hoep des deechs. Maer, bruedere, ic betrouwe van u in onsen Here, dat gi anders niet en smaect, maer die u bedroeft, hi sal dragen doerdeel, so wie hi es. Maer ic, bruedere, ochtic noch de besnidenesse predeke, waertoe lidic dan noch persecucie? Daeromme es verydelt de scande des crucen Christi. Vergave God, datse af gesneden worden, die u bedroeven.

Want, bruedere, gi sijt geroepen in vriheiden, allene dat gi niet en geeft de vriheit in ocsuune des vleeschs, maer dient underlinge bi caritaten des geests, want alle de wet werdt vervult in enen sermone, dats te wetene in desen: Ghi selt minnen dinen naesten alse di selven. Maer eest dat ghi underlinge cnaecht ende et, so siet, dat gi deen vanden anderen niet verteert en werdt.

Maer ic segge: Wandelt in den geeste ende en volbringt niet de begerten des vleeschs, want tfleesch begert jegen den geest ende de geest jegent tfleesch, want dese II sijn underlinge contrarie, op dat gi niet doen en soudt al dat gi wilt. Want werddi van [in (corr.)] den geeste geleidt, so en sidi onder de wet niet. Maer de werke des vleeschs sijn oppenbaer, de welke sijn: keevsdoeme, overspele, onreinecheit, onscemelheit, oncuuscheit, gierecheit [vrecheit], de welke es dienst der af gode, goekelie,

viantscape, sceldingen, nide, toerne, tweste, stridingen, secten, nide, dootslage, dronkenheide, werscape ende die desen gelijc sijn, die ic u predeke alsic u vore geseit hebbe, want die alselke dinge doen, die en selen niet vervolgen trike Gods. Maer de vrocht des geests, dat es caritate, vroude, vrede, geduldecheit, lancmoedecheit, goetheit, goedertierenheit, saechtmoedecheit, geloeve, ghematecheit, reine onthoudenesse, suverheit. Jegen alsustenege en es negeen wet. Maer die Christo toe behoeren, die hebben hare vleesch gecruust metten gebreken ende met den begerlecheiden.

Eest dat wi leven naden geeste, so selen wi oec wandelen in den geeste. Ende wi en selen niet werden begerende de ydele glorie, underlinge deen dander vergramende, underlinge nidende.

VI

Bruedere, eest dat een mensce becommert wert in enege mesdaet, gi die geestelec sijt, selt alsoedenege instrueren [leren] in den geeste der saechtmoedecheit, merkende u selven, dat gi oec niet becoert en werdt. Draecht deen des anders bordene ende alsoe seldi de wet Christi vervullen. Want so wie waent, dat hi yet si, alse hi niet en es, hi bedrieget hem selven. Maer yegewelc sal sijn werc prueven ende alsoe sal hi in hem selven allene glorie hebben ende niet

in enen anderen. Maer yegelijc sal sine bordene dragen.

Die geleert werdt inden woerde, sal hem gemeinsamen dien, diene leert in allen goede. En wilt niet dolen: God en werdt niet bespot. Want die dinc, die de mensce saeyt, die sal hi oec sniden, want die in sijn vleesch sayt, die sal oec vanden vleessce sniden verrottenesse, maer die in den geeste sayt, die sal vanden geeste sniden dat ewege leven. Wi en selen niet aflaten of ophouden goet te doene, want wi selent sniden te sijnre tijt, niet af latende. Daeromme al die wile, dat wi den tijt hebben, so selen wi goet werken tallen menscen, maer alre meest ten huusgenoeten des geloefs.

Siet in welken letteren ic u gescreven hebbe met mijnre hant. Want so wie den vleessce behagen willen, die dwingen u besneden te werdene allene om dat si niet liden en souden de persecucie des crucen Christi. Want die besneden werden, en houden de wet niet, maer si willen u besneden hebben op datse glorieren in uwen vleessche. Maer mi si verre te glorierene en si in tcruce ons Heren Ihesu Christi, overmids wien mi de werelt gecruust es ende ic der werelt. Want in Christo en doech niet besnidenes\se

noch onbesnidenesse, maer de nuwe creature mids tgeloeve Ihesu Christi. Ende soe wie dat na volgen selen dese regele, op hen moet sijn vrede ende ontfermhertecheit ende op Gods Israel.

Voertmeer en si mi niemen swaer, want ic drage in minen lichame de teekene van den wonden Ihesu Christi.

Bruedere, de gracie ons Heren Ihesu Christi si met uwen geeste. Amen.

Hier es ute Sente Pauwels epistole tot dien van Galacien.

Een argument op de epistole ad Ephesios.

Die van Ephesen sijn Asiani. Dese, als si dwoert der waerheit ontfaen hadden, volstondense in tgeloeve. Dese prijst dapostel ende scrijft hen vander stat van Roeme vanden kerkere bi Tytichum den dyaken. Het es te wetene, dat dese epistele, die wi hebben gescreven te dien van Ephesen, die hebben dongeloevege ende alre meest die, die de Marcioniste hieten, getytelt: te dien van Laodicien.

Hier es uut dargement.


Vorige Volgende