Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 111

ANV-Visser-Neerlandiaprijs voor het Gaston Feremansfonds
Marc Cels

1907. In dat jaar werd Gaston Feremans geboren, een van de veelzijdigste postromantische componisten van Vlaanderen. Hij overleed in 1964. Wie in Vlaamsgezinde kringen vertoefd heeft, kent minstens één lied waarvoor hij de muziek schreef: het Gebed voor het Vaderland, een smeekpsalm voor het ‘Prinsenvolk der oude Nederlanden’ op tekst van Remi Pirijns, een overleden bestuurslid van het ANV.

Deskundigen beschrijven de Mechelaar Gaston Feremans als een muzikaal multitalent: zanger, pianist, organist, dirigent van koor en orkest, én componist. Hij beheerste het metier als geen ander. In de sporen van Paul Gilson, August De Boeck, Staf Nees, Jef Van Hoof, Flor Peeters, de Nederbelg Marinus de Jong en anderen heeft hij een laatromantisch oeuvre nagelaten, dat plaats geeft aan kracht en fijnzinnigheid, dat bekoren kan door zijn harmonische lijn en zijn aanvoelbare beeldkracht. De waardering voor het volkslied sluit hierbij naadloos aan.

Michaël Scheck, oud-directeur van het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen, spreekt de laudatio uit

Jan Feremans, zoon van de componist, ontvangt de oorkonde en de cheque, behorend bij de ANV-Visser-Neerlandiaprijs, uit handen van de algemeen voorzitter van het ANV, Bert van der Stoel, en de penningmeester Vlaanderen, Annemie Jongbloet-Stoop

De katholieke geloofstraditie, zo typisch voor de zuidelijke Nederlanden, is in zijn werk inspirerend aanwezig. Nu de laaglandse muziekcomposities van de romantische en postromantische school het bijzonder moeilijk hebben om uitvoerders en gehoor te vinden, hebben in Vlaanderen enkele mensen het heft in eigen handen genomen. Zo iemand was de in 2006 omgebrachte pianist Philibert Mees (Neerlandia 2006, 3). Een vereniging die dat ook wil is het Gaston Feremansfonds. Deze tienjarige vereniging staat helemaal in het teken van het bewaren en bevorderen van het muzikale erfgoed dat de toondichter nagelaten heeft. Het fonds is beheerder van de auteursrechten. Een grote ambitie van het fonds bestaat erin de toondichter door uitvoeringen en de ‘geluidsdragers’ ervan weer een publiek te geven. In het verleden heeft dit fonds daarbij veel hulp gekregen van de Mechelse Mar-

[p. 10]

nixring

Het koor van de Christus Koningkerk staat klaar voor de uitvoering van het oratorium

Gaston Feremans, vaak in samenwerking met andere plaatselijke organisaties, zoals het ANV. Zo organiseerde deze ring tijdens de voorbije maand twee concerten met werk van Gaston Feremans: op 12 oktober liep de Mechelse Sint-Romboutskathedraal vol. Daags nadien werd de Christus Koningkerk in de Antwerpse tentoonstellingswijk massaal bezocht.

Deze beide concerten stonden in het teken van de uitvoering van Feremans' oratorium Het Bronzen Hart. Daarin verklankt de componist in acht muzikale landschappen wat de Sint-Romboutstoren voor hem oproept: steen voor steen rijst de toren naar zijn gestalte, wordt hij de trouwe wachter die de vroomheid van zijn bezoekers uitbeiert, waaromheen het stadsleven zich afspeelt, zowel de kermis als de Mariadevotie: de toren als geloofsgetuige van de levenscyclus van geboorte, dood en verrijzen, van oorlog en uiteindelijke vrede. Het oratorium besluit met een hulde aan beiaardier Staf Nees. Daarbij komt de beiaard de ode samen met de koren en het orkest kracht bijzetten. Groots, zoals de hele muzikale ondersteuning. De korte psalm 150 is de finale: ook daarin vertolken muziekinstrumenten het loven van God. Dirigent Rik Ghesquière heeft dit oratorium en het samenspel van de solisten, het orkest en de vijf koren uitstekend gediend.

Gelauwerd

Tijdens het tweede van deze concerten, op 13 oktober, werd het Gaston Feremansfonds gelauwerd met de toekenning van de ANV-Visser-Neerlandiaprijs. Secretaris Rik Nauwelaerts lichtte toe wat het ANV was, wie de stichter H. Meert wel was en stond vervolgens stil bij de figuur van mr. Herman Visser, in wiens naam sinds 1955 prijzen uitgereikt worden. Ook noemde hij de uitdagingen van vandaag: de toenemende afstand tussen het Nederlands in Nederland en het Nederlands in Vlaanderen, het statuut van het Nederlands in de EU en de opkomst van het Engels.

Michaël Scheck, oud-directeur van het Koninklijk Conservatorium van Antwerpen, hield de laudatio. Hij belichtte de verdiensten van Feremans als musicus en prees degenen die zich onverpoosd inzetten voor dit erfgoed. Penningmeester Annemie Jongbloet-Stoop wees op de grote inspanning die het fonds de voorbije tien jaren geleverd heeft en wenste alle betrokken organisaties een zeer gemeend proficiat toe. Ze vroeg aan de voorzitter van het ANV, Bert van der Stoel, om de bijzonder grote cheque van 7500 euro en de oorkonde te overhandigen aan de voorzitter van het fonds, Jan Feremans, zoon van de componist. In een bondig dankwoord zette deze de plannen van het fonds uiteen en sprak hij de dank van zijn organisatie uit. Het concert, dat op puike wijze gepresenteerd werd door Joanna Van der Heyden, werd besloten met een staande ovatie, een bloemenhulde en het Gebed voor het Vaderland.

De uitvoering van Feremans' oratorium Het Bronzen Hart in de Antwerpse Christus Koningkerk.
Rik Ghesquière dirigeert deze ode aan de Mechelse Sint-Romboutstoren, uitgevoerd door honderden musici en koorleden