Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 111

kort genoteerd

Vlamingen zijn beleefd omdat ze u zeggen

Op de Nederlandse nieuwssite www.nu.nl verscheen op 8 april een column over Temptation Island (http://www.nu.nl/news/1036024/1200/Goesting%21.html). De column gaat over de taalverschillen tussen de Nederlandse en Vlaamse deelnemers. Natuurlijk duikt weer het woord goesting op, dat afhankelijk van de context met Nederlands trek, zin of lust overeenkomt. En op het einde van de column krijgen we te horen dat Vlamingen altijd beleefd blijven, ook als ze elkaar uitschelden: ‘Al heeft hun partner op het andere eiland eindeloos goesting getoond voor een ander [...], dan roepen ze tijdens het uitschelden nog steeds ‘u’ tegen elkaar. Daar kunnen Nederlanders nog een hoop van leren.’ Ik kan alle Nederlanders geruststellen. Dat gebruik van het voornaamwoord u heeft helemaal niets met beleefdheid te maken. De meerderheid van de Vlamingen gebruikt in de omgangstaal namelijk niet het Nederlandse voornaamwoordelijke systeem met nu eens jij-vormen (voor communicatie met iemand die je gewoonlijk met de voornaam aanspreekt) en dan weer u-vormen (voor communicatie met iemand die je gewoonlijk niet met de voornaam aanspreekt). De meeste Vlamingen gebruiken het gij-systeem, dat in Nederland nu alleen nog maar in de liturgie of in heel plechtige redevoeringen gangbaar is. En in dat gijsysteem is u alleen maar lijdend voorwerp of meewerkend voorwerp, nooit onderwerp. Met beleefdheid heeft het dus niets te maken. (PD)

[p. 44]

Vlaamse leraren moeten Standaardnederlands spreken

Frank Vandenbroucke, de Vlaamse minister van Onderwijs, verlangt van alle leraren (kleuteronderwijzers, onderwijzers en leraren middelbaar onderwijs) dat ze correct Nederlands spreken. Niet alleen de leraar Nederlands moet correct Nederlands spreken, maar ook bijvoorbeeld de leraar wiskunde of houtbewerking. Het vernieuwde beroepsprofiel van de leraar bepaalt dat de leraar het leer- en ontwikkelingsproces moet kunnen begeleiden in het Standaardnederlands. De vernieuwde basiscompetenties bepalen dat een beginnend kleuteronderwijzer, onderwijzer of leraar middelbaar onderwijs het leer- en ontwikkelingsproces adequaat moet kunnen begeleiden in Standaardnederlands, in Standaardnederlands of naar gelang van de context in een ander passend register adequaat in interactie moet kunnen treden met ouders en verzorgers, in Standaardnederlands adequaat in interactie moet kunnen treden met alle leden van het schoolteam, met medewerkers van onderwijsbetrokken initiatieven en van stage- of tewerkstellingsplaatsen. De Vlaamse overheid verlangt dus van alle leraren dat ze op school altijd, overal en met iedereen Standaardnederlands spreken, geen dialect dus, geen tussentaal en geen vreemde taal. Alleen voor contacten met ouders of verzorgers is het gebruik van een ‘ander passend register’ mogelijk. Wat zou daarmee bedoeld zijn? Frans, Turks, Arabisch en andere in Vlaanderen voorkomende vreemde talen? Een Vlaams, Brabants of Limburgs dialect? Of gewoon Belgisch-Nederlandse tussentaal? Zie ook http://www.ond.vlaanderen.be/nieuws/2007p/0420-basiscompetenties.htm. (PD)

Ironieteken

In maart haalde een stunt in verband met een nieuw leesteken de pers, zowel in Nederland als in Vlaanderen. Een ironieteken zou ironische passages in teksten moeten kunnen verduidelijken. Het leesteken is er gekomen op initiatief van de Nederlandse Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). Het teken werd gelanceerd bij het begin van de Nederlandse Boekenweek. Op allerlei websites reageerden bekende en onbekende Nederlanders en Vlamingen op de introductie van het nieuwe leesteken. De duidelijkste reactie is de taalwerkelijkheid zelf. Hebt u het leesteken ondertussen al in levenden lijve in een tekst zien opduiken? Ik niet. Dat zegt genoeg. (PD)