Kroniek-kort
Voor wie haar soms geweld aandoet...
Marc Galle (1930-2007)
Marc Cels
Voor wie haar soms geweld aandoet... was de veelbetekenende titel van taalwenken van Marc Galle op de BRT-radio (thans de VRT).Ga naar eind1 Het programma paste bij de beleidskeuze aan te geven hoe het hoort, een waardenkeuze en volksverheffing. Tussen 1965 en 1977 hoorde heel Vlaanderen (en omgeving) de stem van Marc Galle voor het eerst. Met een feilloze precisie zei de Couperusspecialist ‘hoe’ je ‘wat’ zeggen moest en wat fout Nederlands was. Hij werd hiermee een van onze eerste bekende mediafiguren. Tijdens dezelfde periode zetelde hij in de Nederlandstalige afdeling van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht en in de Raad voor Taaladvies van het ministerie van Cultuur.
Na zijn studie in Gent en zijn promotie aan de ULB (thans VUB)Ga naar eind2 werd de socialistische intellectueel actief in Brusselse afdelingen van de toen nog unitaire socialistische partij, de BSP, thans de sp.a.Ga naar eind3 Hij genoot de steun van de socialistische voorman en latere ANV-voorzitter H. Fayat. Galle werd woordvoerder van de Vlaamse vleugel en kwam op voor een bijzondere positie van de Brusselse Vlamingen in de Brusselse BSP-federatie. In 1968 was hij medeverantwoordelijk voor de zelfstandige partijmanifestatie van die groep onder de naam ‘Rode Leeuwen’. We danken die woordcombinatie aan hem.
In het Brusselse stelde hij zich al verkiesbaar, maar het was in Aalst in 1977 dat hij werd gekozen tot volksvertegenwoordiger. Hij volgde er Bert van Hoorick op. Zo was hij erbij toen de eerste stappen gezet werden op weg naar een Vlaamse autonomie die verder ging dan een cultuurautonomie. Hij werd lid van de eerste Vlaamse gewestregering
v.l.n.r. Dr. Marc Galle, Jef Burm, Raoul Servais genomen tijdens de 80ste verjaardag van Marc Neels op 30 december 2002.
Fotografie: © Dirk Vermeirre
en werd vervolgens Vlaams gemeenschapsminister (tot 1985). Van hem kwam in 1988 het wetsvoorstel dat de verplichte kennis van de streektaal regelde voor de uitoefening van bepaalde mandaten in ondergeschikte besturen, lees bijvoorbeeld in de Voerstreek (Happart). Dit voorstel, ingediend in de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, werd na negatief advies van de Raad van State verworpen. Samen met gelijkgezinden uit andere Vlaamse partijen heeft hij het ontluikende politieke Vlaanderen met klasse op de kaart gezet. Veel zorg ging daarbij naar milieukwesties, naar taal en letteren. Nadien werd Marc Galle een geêngageerd Europees parlementslid. Tijdens die periode heeft hij ook de Turkse kwestie van nabij moeten volgen.
De betekenis van Marc Galle kan moeilijk overschat worden. Hij past in de reeks van belangrijke persoonlijkheden die de aflossing van een strak unitair Belgisch socialisme, dat op Vlaams vlak meer dan terughoudend was, door een Vlaams socialisme mogelijk gemaakt en gerealiseerd hebben: van L. Craeybeckx via H. Fayat tot en met N. De Batselier en K. Van Miert. Het was ondogmatisch en allesbehalve vanzelfsprekend. Hij behoort tot de eerste en merkwaardige generatie gedreven beleidsverantwoordelijken van de Vlaamse deelstaat in wording.
Hij zal ons blijven aanspreken met zijn boodschap ‘voor wie haar soms geweld aandoet’ - de huidige idee van waardenvrijheid van de televisie, waarbij de tv-makers blind lijken voor de eigen beïnvloedingstechnieken en meer ruimte dan ooit geven aan tussentaal en min of meer gekuist Midden-Brabants, staat dan ook haaks op Marc Galles boodschap. Politici en mediamensen die dat niet zien, breken de toekomst van de Nederlandse taal en cultuur bij ons af. Niet Marc Galle (11 september 1930-13 april 2007).