Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 111

Kroniek-kort

Nieuwe voorzitter OVV

Het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen, een platform van Vlaamse cultuur- en actieverenigingen waarin ook het ANV vertegenwoordigd is, heeft een nieuwe voorzitter. Boudewijn Bouckaert is teruggetreden: hij steunt nu de Vlaams-liberale lijst van Jean-Marie Dedecker bij de federale verkiezingen.

Renaat Roels is de nieuwe voorzitter. Hij was haast dertig jaar voorzitter van de Lodewijk de Raetstichting, een belangrijk pluralistisch vormingscentrum voor volwassenen. Hij zat ook voor in de vzw De Wakkere Burger. Aan de VUB was deze sociale wetenschapper hoogleraar en directeur van het Centrum voor Andragogisch Onderzoek. Wij wensen hem alle succes toe om dit platform meer stem te geven en nog pluralistischer te maken, zodat de Vlaamse Beweging hierin nog meer een spreekbuis vindt. In een van de jongste persmededelingen van het OVV wordt de Waalse minister-president en socialistische voorman Elio di Rupo de les gelezen. Deze politicus-methet-strikje is wellicht de machtigste Waalse politicus. De voorbije maanden is hij een voorstander van tweetalig onderwijs. Het lijkt wel eerder politieke dan pedagogische voeten in de aarde te hebben. Vandaar dat het Overlegcentrum dit voorstel afwijst. Bij taalzwakkere leerlingen zou er zerotaligheid in plaats van meertaligheid kunnen ontstaan. Vlaams minister van onderwijs Frank Vandenbroucke is deze mening ook toegedaan. Meertaligheid kan beter anders worden aangebracht. Bovendien zou dit in het taalgrensgebied als vrijgeleide kunnen werken om de streektaal in het gedrang te brengen. (MC)

[p. 22]

Kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde

In ‘Van verkiezing tot verkiezing’ wordt aangegeven dat deze taalgemengde kieskring, die als enige niet op provinciale basis samengesteld is, voor velen een symboolbetekenis heeft gekregen. Enkele tienduizenden kiezers maken van het bestaan van deze laatste unitair ‘Belgische’ kieskring misbruik om het Nederlandstalige karakter van het het Vlaamse Halle-Vilvoorde op de helling te krijgen.

Het hoogste institutionele geschillencollege, het Arbitragehof, had namelijk het federale bestuur indertijd tot het einde van haar termijn de gelegenheid gegeven om de onjuistheden bij de samenstelling van die kieskring weg te werken. In Vlaanderen werd het begrepen als een aanwijzing om het tweetalige Brussel en het Nederlandstalige gebied rond Halle en Vilvoorde (ongeveer de helft van de provincie Vlaams-Brabant) als kieskring op te splitsen - reeds meer dan dertig jaar een eis van de Vlaamse Beweging.¹ Omdat de huidige paarse regering en haar meerderheid hierin niet geslaagd zijn, is de verkiezingsdatum (10 juni) vlak voor het einde van de regeerperiode gepland. Je zou het een Belgenmop kunnen noemen, als het niet de politieke werkelijkheid was. Het is overigens mogelijk dat ook die datum slecht gekozen is en nog wat vroeger had moeten vallen. Een halsstarrige en kapitaalkrachtige belanghebbende lezer kan die datum dus juridisch betwisten. Het is maar een hint.

De burgemeesters van Halle-Vilvoorde hebben alle Vlaamse gemeenten in deze omstandigheid opgeroepen om hen te steunen in de eis tot splitsing. Zelf willen veruit de meeste gemeenten uit het arondissement er geen vinger naar uitsteken om de verkiezingen in hun gemeente alsnog voor 10 juni te gaan organiseren. Federaal minister Dewael (Open VLD) zal dus moeten ingrijpen. Vlaams minister Keulen (Open VLD) heeft reeds gezegd



niet tot sancties tegenover de ongehoorzame burgemeesters en gemeentebesturen te zullen overgaan.

Intussen is er helaas nog meer aan de hand. Net als in de Voerstreek gebeurt het ook in de Vlaamse rand rond Brussel bij herhaling dat opgeroepen hulpdiensten geen gehoor willen geven aan de oproepers en de lijdende mens naar een ziekenhuis vervoeren waar Nederlandstalige hulp in gebreke blijft, terwijl er andere mogelijkheden voorhanden zijn.

Ook zeggen we de lezer volledigheidshalve dat de vermelding van Brussel als tweetalige stad alleen het wettelijke taalstatuut aangeeft, niet te verwarren met de werkelijkheid. In werkelijkheid is Brussel een veeltalenstad en wordt het tweetalige statuut vaak omzeild of zonder meer genegeerd. Overigens is het ook Brussels minister Brigitte Grouwels opgevallen dat allerlei belgicistische groepjes, zoals B-plus, haar feliciteren met haar actie voor Brussel als verbindingsteken tussen de gemeenschappen, maar er niet aan denken de Brusselse scheve taaltoestanden aan de kaak te stellen. Dergelijke groepjes - en Brusselse burgemeesters als Maingain - die sporen van segregatie en racisme graag bij de anderen zien, moeten wellicht eens in hun eigen hart kijken. (MC)

1 In Servaas Lindemans' Het probleem Brussel-Halle-Vilvoorde. Analyse van een staatsrechtelijke doos van Pandora, een paper door prof. dr. A. Alen, wordt de staatsrechtelijke kant van de kwestie bekeken, inclusief alle voorstellen tot oplossing (van Bourgeois, Bonte, De Crem en anderen). De lezer ontkomt niet aan de indruk dat de oplossing bij de wetgeving alleen te maken heeft met de strategische omgang met de politieke macht.

Vlaamse kunstenaar Koen Vanmechelen in Utrecht:

The crossbreeding as the metaphorical quintessence of the dynamic, fertile and creative life and of the peaceful living together of different species and races.

Het Utrechtse Centraal Museum heeft een kleine Vinexwijk voor kippen opgebouwd: een lange ren met precies dezelfde appartementen voor telkens één haan en twee kippen, die daarmee een soort rijtjeshok bewonen. Die kippen wonen dus net zoals wij, zegt de Vlaamse kunstenaar Koen Vanmechelen, van wie dit een langlopend project is.

Heet het daarom The Cosmopolitan Chicken Project? De verslaggever van Trouw (140407), waarin wij dit lazen, vroeg zich dit ook af. De kunstenaar had allerlei kippenrassen gekruist, zodat hier sprake kon zijn van een gemondialiseerd kippenniveau. Ter verduidelijking van de bedoeling van dit project heeft de Vlaamse kunstenaar voor zijn taalgenoten een toelichting geschreven die in de persmap te vinden is: It is a worldwide breeding project to which the crossbreeding of different national chicken races is central and crucial.

The crossbreeding as the metaphorical quintessence of the dynamic, fertile and creative life and of the peaceful living together of different species and races.

En zo is het maar net. Helemaal mee eens!

Het is opvallend dat Vlaamse kunstenaars zich vaker met behulp van het Engels tot de Nederlanderse bezoekers wenden. Zo zijn vrijwel alle Vlaamse kunsttentoonstellingen in Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond in Amsterdam van een Engelse titel voorzien. Wij zullen het er wel naar gemaakt hebben ... (ER)

[p. 23]

Vijftig jaar Ons Erfdeel

In het vorige nummer van Neerlandia (blz. 28) werd al aandacht besteed aan het ‘Het jubeljaar van Ons Erfdeel’. In augustus 1957 verscheen het eerste nummer van ‘Ons Erfdeel - Notre Patrimoine’, als tijdschrift voor en over Frans-Vlaanderen, op 20 bladzijden en een oplage van 250 exemplaren. Daartoe aangemoedigd door André Demedts heeft Jozef Deleu met West-Vlaams doorzettingsvermogen van 1957 tot 2002 van Ons Erfdeel gemaakt wat het nu is. Dat vatte zijn opvolger, hoofdredacteur Luc Devoldere, als volgt samen: ‘Al een halve eeuw lang is Ons Erfdeel een baken in het culturele landschap van Nederland en Vlaanderen. Dat baken wil het anno 2007 meer dan ooit blijven.’ Op 14 februari 2007 presenteerde hij in het Vlaams-Nederlands Huis de Buren in Brussel het eerste gouden nummer, in een nieuwe vormgeving van Koen Bruyneel uit Kortrijk, die de redactie ‘sobere chic’ noemde. Het verschijnt nu vier keer per jaar in plaats van vijf keer, maar met evenveel pagina's, vanaf nu dus tweehonderd per nummer.

In het eerste nummer schrijven Tom Naegels en Bart Dirks van De Standaard en De Volkskrant respectievelijk over Nederland en Vlaanderen. Het zijn vlotte verhalen, maar niet zo nieuw en verhelderend. In elk nummer wordt ook uit de brede culturele wereld een zelfportret gepubliceerd van een figuur die in 2007 eveneens 50 wordt. De Nederlandse zelfportrettenschilder Philip Akkerman, die woont en werkt in Den Haag, kwam het eerst aan de beurt. Nu wordt ook jaarlijks een dubbelinterview gepubliceerd, een gesprek met een Vlaming en een Nederlander. Het eerste verschijnt in het najaar, nl. met de Vlaamse neurofysioloog en dichter Jan Lauwereyns, die in Nieuw-Zeeland verblijft, en met de Nederlandse bioloog en dichter Leo Vroman, die al zestig jaar in de Verenigde Staten woont.

Een ander project is een publicatie in september: ‘Overeind in Babel. Talen in Europa’. Daaraan is een symposium



gekoppeld over meertaligheid in ons continent. Zestien Europese schrijvers komen aan het woord in essays over hun verhouding met hun moedertaal en over de taalsituatie waarin zij leven.

Naast de webstek www.onserfdeel.be en www.onserfdeel.nl zijn sinds begin 2007 nieuw: de Ons Erfdeel-blog: onserfdeel.blogspot.com en de e-nieuwsbrief, die u ontvangt als u een e-postbericht stuurt naar [e-mail]. (Herman Gevaert)

Red de Nederlandse namen in Zuid-Afrika!!

Al enkele jaren terug hebben wij alarm geslagen voor de teloorgang van de Nederlandse/Afrikaanse geografische namen in Zuid-Afrika. Het gaat nu snel, heel snel, laat Hans Ester (Radboud Universiteit Nijmegen) in een noodkreet weten in NRC Handelsblad (31 maart 2007). De Zuid-Afrikaanse plaats- en straatnamen zijn voor een goed deel Nederlands dan wel Afrikaans. En net zoals in Amerika hebben de Nederlandse emigranten hun nieuwe woonplaatsen genoemd naar waar zijzelf vandaan kwamen. Wandelen in Kaapstad langs de Herengracht geeft de Nederlandstaligen toch een heel speciaal gevoel. Maar dat dreigt verleden tijd te worden. De huidige omdoping van plaats- en straatnamen in ‘oorspronkelijke’ namen is ongekend in de wereld van cultureel erfgoed en cultuurgeschiedenis. Transvaal heet nu Lompopo en de stad Pietersburg is alleen te vinden onder de naam Polokwane. Potchefstroom, Lydenburg, Port-Elizabeth, Oost-Londen: ze staan op de nominatie te verdwijnen.

De Federasie van Afrikaanse Kultuurverenigingen probeert de stroom veranderingen in te dammen. Maar helpt het nog? Of, anders geformuleerd, kunnen de Lage Landen iets doen om Middelburg, Ermelo, Danielskuil en al die andere namen te redden? (ER)