Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 111

Kroniek-kort

Het liegend konijn

Op 25 januari, gedichtendag, stelde Jozef Deleu in het Vlaams-Nederlands huis deBuren het eerste nummer voor van de vijfde jaargang van het Nederlandstalig poëzietijdschrift Het Liegend Konijn. Deleu begon ermee nadat hij het hoofdredacteurschap van Ons Erfdeel overgedragen had aan Luc Devoldere.

Deleus bevlogenheid voor het Nederlandstalige gedicht was zeer velen reeds langer bekend. Zijn voortdurend herdrukte en bijgewerkte Groot Verzenboek staat in meer dan vijftigduizend huisbibliotheken. Toch zal het niet weinigen verbaasd hebben dat dit poëzietijdschrift de mijlpaal van de vijfde jaargang gehaald heeft. Wie immers leest een poëzietijdschrift?

Directeur Dorian van der Brempt introduceerde de redacteur van Het Liegend Konijn. In zijn stem klonk verwondering en grote appreciatie voor Deleu, die het gehaald had en er zelfs twee uitgevers voor gevonden had: Van Halewyck uit Leuven en Meulenhoff uit Amsterdam.

[p. 28]

Gegeven de afwezigheid van Vlaams minister van Cultuur, Bert Anciaux, in het Vlaams Parlement weerhouden vanwege dringende vragen, stelde de maker zijn lustrumnummer zelf voor. Dit eerste nummer van jaargang 2007 geeft aan vijfentachtig dichters uit de Lage Landen, van Anker tot Zuiderent, een stem rond het motief ‘Veranderlijk’.

Bij poëzie gaat het over de dingen waar wij geen woorden voor hebben, zei de redacteur. Ook de taal, waarmee de dichter werkt, evolueert voortdurend onder druk van de omstandigheden en de behoeften. Om de lagen van het werkelijke bloot te leggen of om gelaagdheid te scheppen, halen dichters de taal en de beelden vaak uit elkaar. Het vraagt om aandachtig lezen of luisteren. Poëtische taal is geen informatieve taal. Ze is ervaring en wijsheid, die in het mysterie van het bestaan graaft. Deleu citeerde Ducal in diens gedicht voor het jarige ‘Konijn’, omdat hij zijn liegebeest er goed in terugvond: ‘omdat het liegt en dus kan veranderen’ is het eerste vers, en aan het einde ‘omdat het gestroopt en verhandeld nog nooit is gevat’.

Het lustrumnummer biedt de lezer op meer dan 400 bladzijden een staalkaart van het dichten vandaag, gerijmd en ongerijmd, over de dooie mus in de dominotent, over de boom, de ansjovis, over het meisje, het woord, de pen, maar altijd over de afstand en de toevallige ontmoeting van woord en bestaan. ‘(...) Mijn verstand/gaat kopje onder/in het gistende moeras/van het handjevol verwanten/dat ik was’. (S. van Duijnhoven, ^o1970)

Tijdens de voorstelling van dit feestnummer las actrice Sara De Roo enkele gedichten voor. De gedichtendag rond het jarige tijdschrift eindigde die avond in het Vlaams parlement. (MC)

Het jubeljaar van Ons Erfdeel

In 1980 gaf de stichting Ons Erfdeel met de steun van het Prins Bernhardfonds een bibliografie uit over wat het tijdschrift Ons Erfdeel publiceerde vanaf het ontstaan in 1957 tot en met de jaargang 1977. Het boek telt 413 bladzijden, de ruimte voor persoonlijke aantekeningen niet meegerekend. Vandaag zou een dergelijke bibliografie het drievoud moeiteloos overtreffen.

Het begon onder hoofdredacteur Jozef Deleu met drie nummers van samen 84 bladzijden, opgesteld door jongeren: B. Masson, A. Geldof, A. Claessens, F. Niessen, J. van Alphen, H. Priem, R.en J. Declercq, G. van Ryckeghem en H. Vanassche. Zij wilden alle Vlamingen, Fransen, Belgen of Nederlanders ervan bewust maken dat eenzelfde cultuur hun een identiteit geeft.

De twintigste jaargang telt vijf nummers, samen 832 bladzijden. De jongste jaargang, de negenenveertigste, heeft dezelfde orde van grootte bewaard. Intussen is werk gemaakt van de hoeveelheid en de kwaliteit van de auteurs, en van de diversiteit van het aangereikte leesvoer. Schrijven in Ons Erfdeel, of erin staan, draagt bij tot prestige. Het was tijdens de eerste twintig jaar reeds te zien dat dit tijdschrift even weinig pleinvrees had als zijn stichter-hoofdredacteur. In de ereredactie van de eerste tien jaren (de latere raad van advies) vinden we Pieter Geyl, P.C. Paardekooper, Adriaan Roland Holst, Anton van Duinkerken, Garmt Stuiveling voor Nederland, André Demedts, Karel Jonckheere, Stijn Streuvels, Willem Pée, Herman Teirlinck, Albert Westerlinck voor Vlaanderen, A. Coetzee, W.A. de Klerk, D.J. Opperman voor Zuid-Afrika, J.E. Vanden Driessche, Robert Victoor en Emmanuel Looten voor Frans-Vlaanderen.

Ook de titel onderging wijzigingen, die op een ambitieuze bijstelling van de doelstellingen wijst. Eerst stond er Ons Erfdeel-Notre Patrimoine. De ondertitel ‘Kultureel tijdschrift voor Zuidvlaamse werking in Vlaams-Nederlands-Suidafrikaanse samenwerking’ volgt. Het wordt heel scherp gesteld vanaf de vijfde jaargang: ‘kultureel tijdschrift voor het behoud van de Nederlandse kultuur op plaatsen waar deze bedreigd wordt, speciaal in Frans-Vlaanderen; voor de meest uitgebreide samenwerking van alle Nederlands- en Afrikaanssprekenden op kultureel gebied’. Sindsdien heeft dit strijdende karakter plaats gemaakt voor de complexloze aanduiding ‘Vlaams-Nederlands cultureel tijdschrift’. Jozef Deleu droeg het hoofdredacteurschap in 2002 over aan een jonge garde. Luc Devoldere uit Erembodegem zet het succesverhaal voort: de uitgave van een algemeen-Nederlands cultureel tijdschrift dat het hele erfgoed in onze gebieden een plaats geeft en naar de toekomst peilt. Daarbij zorgt hij grensoverschrijdend voor medewerkers en voor lezers die niet schrikken van een uitvoerig artikel.

In 1970 kreeg Jozef Deleu de ANV-Visser-Neerlandiaprijs ‘voor zijn werk ter bevordering van de geestelijke volkskracht’. Intussen is er een heel gamma van Nederlandstalige en anderstalige geschriften en tijdschriften in de vzw Ons Erfdeel tot stand gekomen. Onverminderd wordt de culturele samenwerking tussen de Nederlandssprekenden bevorderd en wordt onze cultuur in haar veelkleurigheid bekend gemaakt in het buitenland. Daarbij nodigt Ons Erfdeel alle erfgenoten uit niet toe te geven aan een onbegrensde zelfvoldaanheid en onbesuisd navelstaren.

Ons Erfdeel verschijnt in 2007 viermaal op een wat groter formaat. De webstek is www.onserfdeel.be of www.onserfdeel.nl (MC)