Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 108

Geslaagde Staten-Generaal van het OVV
Helga De Baets

Het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen (OVV) organiseerde op 6 december 2003 in de gebouwen van het Vlaams Parlement een Staten-Generaal met als thema ‘Vlaamse staatsvorming: Vlaanderen, Europa, Wereld’.

Deze Staten-Generaal was in velerlei opzicht zeer belangrijk. Er was een massale opkomst: meer dan 500 aanwezigen. Dit bewijst dat - in tegenstelling tot wat een aantal opiniemakers doelbewust als boodschap verkondigt - de Vlaamse Beweging nog wel kan mobiliseren en dat de Vlamingen nog wel begaan zijn met de institutionele toekomst van Vlaanderen. Voorts waren de toespraken en de discussie achteraf zakelijk, concreet en doelgericht. Er was een opvallende, partijpolitieke grenzen overschrijdende mobilisatie voor een belangrijk concreet actiepunt: de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde en het gerechtelijk arrondissement Brussel vóór de Europese verkiezingen en die van de deelstaat op 13 juni 2004.

Deze succesvolle Staten-Generaal vormde een mooi en waardig afscheid voor de aftredende OVV-voorzitter Eric Ponette, die een staande ovatie kreeg voor zijn inzet voor het OVV en voor de Vlaams belangen.

Toespraken

In zijn inleidende toespraak stelde Eric Ponette dat de Staten-Generaal een dubbel doel had. Allereerst wilde men de OVV-visie op de Vlaamse staatsvorming bekendmaken op het gebied van binnenlands bestuur, Vlaanderen in Europa en Vlaanderen in de wereld. Brussel werd even buiten beschouwing gelaten omdat een OVV-werkgroep daarover een specifieke actie plant. Het tweede doel was alle Vlaamse politici op te roepen een front te vormen om de federale recuperatie van Vlaamse bevoegdheden een halt toe te roepen en de OVV-eisen voor een Vlaamse staatsvorming op de politieke agenda te plaatsen en te realiseren.

Volgens Jan Jambon (secretaris OVV en VVB), die over ‘binnenlands bestuur’ sprak (Vlaanderen in België), hebben de Vlamingen begrepen dat de problemen die ze als prioritair beschouwen en die van sociaal-economische aard zijn - werkgelegenheid, economie, sociale zekerheid, gezondheidszorg - communautair zijn en slechts kunnen worden opgelost door aan Vlaanderen en Wallonië volle autonomie te geven. Hij wees op de grote verschillen in werkloosheid en werkgelegenheid tussen Vlaanderen en Wallonië, en de daaruit voortvloeiende noodzaak om de bevoegdheid voor het totale arbeidsmarktbeleid naar deze twee deelstaten over te

[p. 22]

hevelen. De volledige overheveling van de sociale zekerheid naar Vlaanderen en Wallonië is nodig om eigen beleidsaccenten te leggen: een efficiënter beleid en indijking van de geldstromen van Vlaanderen naar Wallonië. ‘De Vlaamse Beweging moet haar schroom afwerpen en dit argument van de geldtransfers weer volwaardig uitspelen. De omvang van deze transfers is zo enorm, de impact op het inkomen van de gemiddelde Vlaming is zo significant, dat het bijna misdadig is om hierover te zwijgen’, aldus Jan Jambon.

Oud-ambassadeur Theo Lansloot behandelde het aspect ‘Vlaanderen in Europa’. Vlaanderen zou zelf rechtstreeks aan de Europese besluitvorming moet kunnen deelnemen en een staat in Europa moeten worden. Dit is nodig voor de toekomst van Vlaanderen. Hij wees er daarbij op dat een hele reeks lidstaten en toekomstige lidstaten van de Europese Unie op het gebied van bevolking kleiner zijn dan Vlaanderen: Cyprus (0,7 miljoen inwoners), Denemarken (5,3), Estland (1,5), Finland (5,2), Ierland (3,7), Letland (2,4), Litouwen (3,7), Luxemburg (0,4), Malta (0,36), Slovakije (5,4) en Slovenië (2,3). Hij was overigens eerder sceptisch over de macht en de betekenis van de regio's binnen de Europese Unie.

Volgens de oud-ambassadeur is het een dwingende en dringende opdracht om Vlaanderen internationaal op de kaart te zetten. Sinds de staatshervorming van 1993 heeft Vlaanderen belangrijke bevoegdheden op het gebied van internationale betrekkingen. ‘Ook op dit vlak is er sedert enige tijd een “contrareformatie” op gang gekomen, die tracht zoveel mogelijk bevoegdheden naar de federale schaapsstal terug te voeren’, aldus Theo Lansloot. Volgens hem moet juist het tegenoverstelde gebeuren: het Vlaams buitenlands beleid moet zijn invloed doen gelden op heel de Belgische buitenlandse politiek en vooral op het belangrijkste deel daarvan, d.i. het Europese. Met name de Europese Unie grijpt immers meer en meer in ons dagelijks leven in.

Volgens Annick Schramme (hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen) geeft de uitbouw van het Vlaamse buitenlands beleid aan in welke mate Vlaanderen een volwassen natie is geworden. Zij wees er daarbij op dat door de mondialisering de multilaterale besluitvorming steeds belangrijker wordt. Vlaanderen moet zich volgens haar bewust richten op de beïnvloeding van de besluitvorming en op een aanwezigheidspolitiek door het aanstellen van permanente vertegenwoordigers bij de multilaterale organisaties. Ten slotte pleitte ze ook voor een volwaardig Vlaams beleid inzake ontwikkelingssamenwerking.

Vlaanderen-Nederland

Tijdens de discussie met het publiek werd terecht aandacht gevraagd voor de samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland. Veel aandacht ging naar de vraag of Vlaanderen in plaats van naar een bondgenootschap met de andere regio's, niet eerder moet streven naar een bondgenootschap met de kleine(ere) staten van Europa. Ook werden vragen gesteld over de toekomst van de Benelux. Het zijn stuk voor stuk belangrijke vragen en aandachtspunten, waarop wegens tijdgebrek niet verder kon worden ingegaan, maar die ongetwijfeld om verdere bespreking vragen.

Tijdens de Staten-Generaal werd ook steun verleend aan de actie van de burgemeesters en schepenen uit het arrondissement Halle-Vilvoorde voor de splitsing ven de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde en het gerechtelijk arrondissement Brussel vóór de Europese en Vlaamse verkiezingen van 13 juni 2004. Deze Vlaamse eis, die bijna een halve eeuw oud is, wil een einde gemaakt zien aan de indeling van het arrondissement Halle-Vilvoorde bij de tweetalige kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde. Daardoor worden in het Nederlandse taalgebied voor de verkiezingen van het Europees Parlement en van de Senaat verkiezingen gehouden voor de Franstalige lijsten en worden voor de verkiezingen van de Kamer van Volksvertegenwoordigers de lijsten van de francofone Brusselse partijen in deze gemeenten voorgelegd. Deze regeling is in strijd met de Grondwet en de daarin vastgelegde grenzen van de taalgebieden.

Tot slot

In zijn slottoespraak stelde de nieuwe voorzitter van het OVV, Boudewijn Bouckaert, dat ‘men democratie kan vergelijken met een appartementsgebouw: het heeft private appartementen, die worden betrokken door de georganiseerde meningsverschillen, maar het heeft ook gemeenschappelijke delen, zoals spelregels, zinvolle bevoegdheden en uitvoerende instanties. De Vlaamse Beweging in brede zin, die een stem krijgt via het tankschip van het OVV, moet de bekommernis op zich nemen voor de “gemene delen” van de Vlaamse democratie.’ Het Vlaams Parlement heeft in 1999 de contouren geschetst voor de gemene delen van het Vlaamse appartementsgebouw, met bijkomende bevoegdheden op het gebied van sociale zekerheid, spoorwegen en arbeidsmarktbeleid. De indruk overheerst echter dat de Vlaamse regeringspartijen zich hierom weinig bekommeren, aldus de nieuwe OVV-voorzitter, die tot besluit stelde dat het tijd wordt dat ze iets doen. Het OVV wil daartoe de druk opvoeren.