Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 107

[p. 9]

Algemeen
Nederlands-Vlaamse jury beoordeelt debuutromans
Debutantenprijs 2003 naar Doesburger Harmen Wind
Pauline Beernink

Hij heeft vijf dichtbundels op zijn naam staan, waarvan Buiten Adem in 2001 verscheen, maar dat hij met zijn roman Het Verzet in aanmerking zou komen voor de Debutantenprijs 2003, had Harmen Wind uit het Gelderse Doesburg oprecht niet verwacht. Het door hem gekozen thema, een autobiografische vader-zoonroman werd dan ook in de introductie meteen als klassiek en niet-modieus betiteld. Maar de stijl, de woordkeuze en de gedreven manier van schrijven waren voor de vakjury doorslaggevend om de prijs aan Harmen Wind toe te kennen.

De neerlandicus, behalve dichter ook docent Nederlands, speet het zeer dat hij zijn literaire kwaliteiten niet kan overdragen op zijn leerlingen van de Educatieve Faculteit Iselinge in Doetinchem. ‘De studenten zijn tegenwoordig alleen nog maar verplicht een paar tienerboeken te lezen. Zo'n boekenlijst wordt slechts beschouwd als een soort hulpmiddel voor later in de praktijk.’ Hij beloofde dat hij, nadat hij zijn prijs in ontvangst had genomen, zich zou inzetten voor een betere en uitgebreidere boekenlijst.

Een klein select gezelschap, zo omschreef presentator Casper Markesteijn zijn auditorium in de Dordtse schouwburg Kunstmin, kwam op zondagmiddag 23 november bijeen voor de feestelijke uitreiking van de Debutantenprijs 2003, een publieksprijs van de literaire Stichting Perspektief voor het beste Nederlandstalige debuut dat tussen 15 november 2001 en 30 maart 2003 uitgebracht is.

In deze periode verschenen bij diverse gerenommeerde uitgeverijen 67 debuten, waaruit een vakjury een selectie van zes nominaties vaststelde. De beroepsjury werd dit jaar voorgezeten door NRC-columniste Elsbeth Etty, met daarin bekende critici uit Nederland en Vlaanderen, zoals de Vlaamse schrijfster Brigitte Raskin (zij ontving in 1989 de AKO-literatuurprijs voor Het Koekoeksjong), Jan Eijkelboom, Marijke Arijs en Odile Jansen.

Nederlandse taal

Veel bewondering was er voor de bundel columns Dagboek van een ezel van de uit Irak afkomstige Al Galidi. Hij vroeg vijf jaar geleden asiel aan in Nederland en wist zich in korte tijd de Nederlandse taal eigen te maken door vooral veel te luisteren naar gesprekken in openbare gelegenheden waar hij zich verbaasde over het taalgebruik. Sinds enige tijd schrijft hij columns voor de Leeuwarder Courant, de Gelderlander en Onze Wereld. Onder de naam Al-Kahlidi publiceerde hij de dichtbundel De fiets, de vrouw en de liefde.

Arjan Visser, programmamaker en publicist in dagblad Trouw, kreeg veel lof voor zijn roman De laatste dagen, een roman over wanhopige mensen die proberen Gods bedoelingen te doorgronden.

René Snoek werkte gedurende tien jaar aan zijn debuut Zo vergaat een meisje, waarvan de titel is ontleend is aan ‘Zoo vergaat een jong meisje’ van de Nederlandse schrijver Nescio, en wiens boek ook weer eindigt met ‘ik weet het niet’, eveneens ontleend aan een uitspraak van Nescio. Het was dan ook de bedoeling, aldus de debutant, dat de lezer na afloop van het boek zou verzuchten: ‘Wat ik heb gelezen was prachtig, maar waarover het ging, dat weet ik niet.’

Vlaams schrijver

Het romandebuut van Hans den Hartog Jager - hij schrijft voor het NRC Handelsblad en publiceerde onder meer over Menno ter Braak en Vincent van Gogh - is een vermakelijke roman over kunst en religie, schijn en werkelijkheid, waarin het kunstwereldje stevig op de korrel wordt genomen met als titel Zelf God worden.

Ilja Leonard Pfeiffer kwam uit met Rupert, een ‘barokke’ roman waarmee de schrijver overtuigend wist te debuteren.

Ondanks alle lof voor de overige genomineerden was het toch Harmen Wind die naar huis ging met een geldbedrag van 4500 euro. Over het thema van zijn boek kon de schrijver kort zijn. ‘Ik moest gewoon over mijn vader schijven’, aldus Wind. ‘Daarom besloot ik de poëzie even links te laten liggen, want daarnaar blijft mijn voorkeur uitgaan. Hoewel, dit is toch een geweldige aanmoediging. Wellicht dat er toch een tweede roman gaat komen.’

Brigitte Raskin prees de schrijver omdat de vader in het boek beeldend is beschreven en een vader van ons allemaal is geworden. ‘Het is erg knap als een schrijver zijn lezerspubliek zo weet mee te slepen.’

Om als Vlaams schrijver gewaardeerd te kunnen worden door het Nederlandse lezerspubliek, koos Raskin zelf trouwens bewust voor een Nederlandse uitgever.