Neerlandia. Jaargang 106

[p. 13]

Cultuur
ANV Visser-Neerlandia prijs voor Cultuur schot in de roos
Vlaamse Club krijgt extra feest
● Hugo Meert

Waarschijnlijk onbewust heeft het Algemeen-Nederlands Verbond de Brusselse Vlamingen een extra luisterrijk feest bezorgd. De uitreiking van de ANV-Visser-Neerlandiaprijs voor cultuur 2001 groeide in de prachtige Gotische Zaal van het Brusselse stadhuis uit tot een feestelijke bijeenkomst van zowat iedereen die in en rond Brussel begaan is met de Nederlandse taal en cultuur. De onverwacht talrijke opkomst is het onomstootbaar bewijs dat de Vlaamse Club voor Kunst, Wetenschap en Letteren, zoals de bekroonde vereniging voluit heet, de afgelopen (bijna) tachtig jaar met glans heeft doorstaan.

Na het door de opkomst van zoveel prominenten bijzonder uitgebreid welkomstwoord door Clubvoorzitter Eduard Celen, dwaalde er even een dreigende onweerswolk boven de zaal. Gastheer Freddy Thielemans, burgemeester van Brussel, liet het op het laatste moment afweten. Eigenlijk was deze afwezigheid voorspelbaar. De schijnbaar gemoedelijke, perfect meertalige socialistische burgemeester van de hoofdstad van Vlaanderen, geeft zich in francofone kringen nog steeds uit als een uitgesproken Vlamingenhater. Hij liet zich dan ook vervangen door een schertsfiguur in pull, maar wel omgord met het erelint dat moet wijzen op zijn schepenambt. Het was goed dat diens optreden kort en opvallend nietszeggend was.

Terug naar de bron

Gelukkig werd de dreigende onweerswolk moeiteloos weggeblazen door Frans Baert, voorzitter van het ANV Vlaanderen. Hij schetste in het kort de achtergronden van het ANV en de geschiedenis van de Visser-Neerlandiaprijzen. Terloops stipte hij aan dat hij het als Gentenaar aanvoelde alsof hij terug naar de bron kwam. In Brussel werd door ANV-stichter Hippoliet Meert immers de basis gelegd voor wat later zou uitgroeien tot de grote grensoverschrijdende koepelorganisatie, die net als de Vlaamse Club taal en cultuur hoog in het vaandel voert. Met deze anekdote reikte voorzitter Baert een niet te missen bruggetje aan voor Vic Anciaux, die later de laudatio zou uitspreken.

Tegen verschraling van met onderwijs

Maar eerst sprak Clubvoorzitter Eduard Celens de feestrede uit. Helemaal in de geest van de Clubvlag, waarop naast kunst en letteren ook wetenschap prijkt, wijdde de professor-ingenieur uit over ‘de impact van taal en talenkennis op de wetenschappelijke en technologische cultuur’. Uit zijn historisch-wetenschappelijk grondig onderbouwde uiteenzetting, die op vele vlakken raakpunten vertoonde met de problematiek, die in het dossier van dit Neerlandia-nummer te lezen valt, onthouden we vooral het vurige pleidooi van prof. Celens voor het behoud van het Nederlands in de opleiding:

‘Wij mogen dus niet aanvaarden dat onze rijke cultuurtaal met haar wetenschappelijke eigenheid zou verschralen en aan belang inboeten door bijvoorbeeld in het raam van de Bologna-akkoorden, de Master Degree of Meestergraad te verengelsen, te verfransen of te verduitsen en we moeten dus vermijden dat hierdoor een kloof zou ontstaan tussen de samenleving en de wetenschap’.

Maar de hoogleraar relativeerde zijn stelling met de volgende waardevolle bedenking.

‘Tegelijkertijd moeten wij echter oog hebben voor de toekomst van zowel onze studenten als onze universiteiten in de veranderende mondiale context: enerzijds wordt talenkennis en in het bijzonder het beheersen van een lingua franca erg belangrijk en anderzijds moet ons universitair onderwijs attractief blijven en kwalitatief concurrentiëel.’

Tot zover Clubvoorzitter Celens.

Na hem was het dus de beurt aan Vic Anciaux, gewezen staatssecretaris in diverse regeringen en vader van de onlangs afgetreden cultuurminister Bert. De nog steeds strijdhaftige Vlaming maakte handig gebruik van het door ANV-voorzitter aangereikte bruggetje en verwees naar de Brusselse stichters van de Vlaamse Club. Van de bevlogen literator Hippoliet Meert was het inderdaad maar een kleine stap naar Herman Teirlinck, Frans Van Cauwelaert, August Vermeylen én Ernest Claes, die bijna 80 jaar geleden in Brussel een club wilden oprichten naar Engels model, een ontmoetingsplatform op niveau voor cultureel gelijkgestemde leden.

[p. 14]

Terecht onderstreepte Vic Anciaux de ontelbare bijdragen van de Vlaamse Club tot de bestendiging van de Vlaamse aanwezigheid in Brussel, de officiële hoofdstad van Vlaanderen, maar ook van België en van Europa. Mede dankzij de niet-agressieve maar wel consequent-opbouwende houding van de clubleden is de tegenkanting in het Franstalige bastion afgenomen en kunnen de Vlamingen zich momenteel echt thuisvoelen in Brussel.

Tolerantie en respect voor andersdenkenden

Terloops prees Vic Anciaux de pluralistische houding van de Vlaamse Club, die in alle omstandigheden bewijzen van tolerantie heeft geleverd en in ‘een vrijheidslievend debat’ steeds ‘respect voor andersdenkenden’ heeft laten blijken. Ondertussen wees hij op de 40 uiteenlopende jaaractiviteiten van de Club met telkens zowat 100 aanwezigen, naast de uitgave van Tijdingen en Ons Brussel.

Hij besloot met de geruststellende vaststelling dat de Vlaamse Club aangetoond heeft dat een Vlaamse groep in een internationale stad ontegensprekelijk respect kan afdwingen. Tussen de sprekers door konden de aanwezigen genieten van een schitterende poëtische evocatie door erevoorzitster Geo Van Straelen-Van Rintel over ‘liefde en warmte in de Vlaamse Club’, naast een innemend muzikaal intermezzo door pianist, tevens clublid Philibert Mees, die enkele ongeëvenaarde bladzijden van Benoit, De Boeck en Mortelmans ten gehore bracht. Ook konden de aanwezigen stilletjes glimlachen bij de stuntelige pogingen van een kennelijk beginnend pianist, die doorheen een tekst van bestuurslid Erik Vermeulen uit Hier, j'ai aimé Bruxelles enkele onvoldragen Schmoll-nummertjes ten beste gaf. Meteen het bewijs dat de Club ook beginnende talenten, van welke leeftijd ook, kansen gaf en geeft.

Een receptie besloot deze spetterende feestavond, die ondanks de afwezigheid van de gastheer, uitgegroeid is tot een uniek ontmoetingsplatform voor iedereen die begaan is met de Vlaamse aanwezigheid in Brussel, de Vlaamse cultuur en de Vlaamse Kunsten en Wetenschappen.