Afbeelding: Portret van Leo Simons getekend door Herman Hana (1916)
Bron: Nederlands Letterkundig Museum, Den Haag
Goede en Goedkope Lectuur, de uitgeverij
Wereldbibliotheek, met het doel voor een ruim publiek klassieke werken uit de wereldliteratuur en oorspronkelijk Nederlandstalig verhalend proza, toneelstukken, kinderboeken en populair-wetenschappelijke werken op de markt te brengen. Vanaf het begin publiceerde de Wereldbibliotheek geregeld ook Vlaams werk, onder andere van Emmanuel De Bom (1868-1953), Herman Teirlinck (1879-1967) en Lodewijk De Raet (1870-1914). Een bestseller in dat fonds werd
De Witte (1908) van Ernest Claes (1885-1968).
Rond zijn dertigste, toen hij als journalist in Gent het Nederlands Taal- en Letterkundig Congres bijwoonde, maakte hij kennis met de Vlaamse beweging. Hij sloot er vriendschap met de auteur Emmanuel de Bom en ontmoette korte tijd later August Vermeylen en de kring rond Van Nu en Straks. In 1900 was hij in Antwerpen te gast bij dokter Gustaaf Schamelhout (1869-1944). Tot aan zijn dood zou Simons niet alleen veelvuldig met De Bom en andere Vlaamsgezinde prominenten blijven corresponderen. Zijn bemoeienis met de Vlaamse beweging zou steeds groter worden en als Groot-Nederlander zou hij vooral vanaf de periode van de Eerste Wereldoorlog ook proberen invloed op de ontwikkeling uit te oefenen.
De historicus Willem Van den Steene heeft, aan de hand van de bewaarde briefwisseling, een portret getekend van de veelzijdige Leo Simons en vooral diens engagement in de Vlaamse en Groot-Nederlandse beweging levendig in beeld gebracht. Meteen valt opnieuw meer licht op de stormachtige ontwikkelingen die zich in en na de Eerste Wereldoorlog hebben voorgedaan en die in de recente historiografie steeds weer aanleiding hebben gegeven tot polemiek. Toen vanaf 1915 als gevolg van de Duitse Flamenpolitik de Vlaamsgezinden in het bezette gebied geconfronteerd werden met de niet zelden pijnlijke keuze tussen loyauteit tegenover de verfransende Belgische staat en het activisme, hield Simons zich niet afzijdig. Zijn sympathie ging duidelijk uit naar de gematigde, unionistische vleugel van het activisme. Na de Eerste Wereldoorlog hoopte hij dat de aanhangers van het minimum-programma - vernederlandsing van het openbaar leven en het onderwijs in Vlaanderen in de Belgische unitaire staat, zoals voorgesteld door o.a. Frans Van Cauwelaert - ten slotte samen zouden optrekken met de fronters, de aanhangers van de Vlaams-nationalistische Frontpartij die streefde naar politieke autonomie voor Vlaanderen. Met zijn hart stond de Nederlandse Vlamingenvriend duidelijk aan de kant van die fronters. Met tal van bijdragen in diverse bladen en tijdschriften probeerde hij invloed op de politieke ontwikkelingen in Vlaanderen uit te oefenen. Hem ging zeer het lot van zijn vriend De Bom ter harte die op verdenking van activisme door het Antwerpse stadsbestuur uit zijn ambt van bibliothecaris was ontzet.
Van den Steene heeft zijn verhaal chronologisch opgebouwd. Aan de hand van uitvoerige citaten uit Simons' publicaties en uit zijn correspondentie met De Bom, Gustaaf Schamelhout, Hippoliet en Leo Meert, Pieter Geyl, Herman Teirlinck, Lode Baekelmans enzovoort krijgt de lezer een levendig beeld van de bewogen ontwikkeling én van het menselijk gezicht van de Vlaamse beweging in de eerste decennia van de vorige eeuw. Boeiend en revelerend!
Willem, Van den Steene: Oog voor Vlaanderen: Leo Simons en de Vlaamse Ontvoogdingsstrijd. Gent: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal-en Letterkunde, 2001 264 p. ISBN 90 72474 43 0
Het boek is te verkrijgen in het ANV-verbondskantoor Brussel tegen de voordeelprijs van 18 euro (portkosten inbegrepen). Het boek kan telefonisch, per post of per e-post worden besteld. Het wordt toegezonden na ontvangst van 18 euro op rekening 430-0358801-86 van het ANV te Brussel. Op het overschrijvingsformulier graag de titel en het aantal exemplaren vermelden
Auteursrechtelijk beschermd