Neerlandia. Jaargang 106

[p. D8]

Godfried Lannon neemt afscheid als president, niet als lid
Orde van den Prince op nieuwe sporen voor komende halve eeuw
● Hugo Meert

Godfried Lannoo, gewezen uitgever en gewezen president van de Orde van den Prince

Hij is net 75 geworden. Meer dan bij wie ook mogen we in het geval van Godfried Lannoo gewagen van lentes. Momenteel geniet hij van het leven als erebestuurder van de uitgeverij Lannoo, die hij jarenlang geleid heeft, en beleeft hij zijn laatste maanden als tevreden president van de Orde van den Prince. Het was in die hoedanigheid dat Neerlandia hem ging interviewen in zijn sfeervolle bureau, een indrukwekkende bibliotheek met heel was merkwaardige, historische en bibliofiele werken.

Godfried Lannoo bruist nog steeds van activiteit, engagement en werklust. Toch neemt hij in september afscheid van de Orde. ‘Als president’, voegt hij er snel aan toe, ‘want ik blijf uiteraard aangesloten bij de vereniging, waar ik 38 jaar geleden lid van werd.’

Ondertussen staat zijn agenda, in verband met de Orde, behoorlijk gevuld met afscheidsevenementen.

Godfried Lannoo: ‘Ik heb net een heerlijk driedaags verblijf in Keulen achter de rug, waar ik afscheid heb genomen van de buitenlandse afdelingen van o.a. Nice, Rome, Keulen, Londen en Zuid-Afrika. Ik heb ook mijn laatste vergadering met het Praesidium in Antwerpen geleid. En dan heb ik ook nog eind augustus een overdracht van de Nieuwsbrief, het orgaan van de Orde, die voortaan zal worden geleid door Cas Goossens.’

De keure voor alles

- Hoe zou u, als scheidend president en bijna 40-jarig lid, de Orde van den Prince omschrijven?

Godfried Lannoo (na een lange denkpauze, die hij opvult met zoeken in zijn uitgebreide documentatie): ‘Je moet beginnen bij de keure, die is opgesteld door enkele mensen rond Guido Van Gheluwe, een advocaat uit Kortrijk. Daarin staat duidelijk geformuleerd dat de Orde de studie, de beleving en de uitbouw van de Nederlandse aard tot doel heeft en dit in het persoons-, gezins- en gemeenschapsleven.’

- Daar zit ongeveer alles in wat je maar kan bedenken.

Godfried Lannoo: ‘Dat is juist. We kunnen dat natuurlijk niet allemaal tegelijk waarmaken, maar het blijft het streefdoel, zowel in het persoonlijke leven als in gezinsverband en binnen de gemeenschap. Daarbij nauw aansluitend moet je natuurlijk de “stijl van de Orde” lezen. Die voorziet in “geloof in de eenheid en de zending van de cultuur der Nederlanden”, naast een “voornaam optreden in bewuste verbondenheid met de gemeenschap”, stoelend op “hechte kameraadschap, die geeft en die eist”

[p. D9]

en met een onvoorwaardelijke “trouw en tolerantie naar Oranjes geest”. Ik voel mij trouwens bijzonder betrokken bij deze twee teksten, omdat zij mijn leven, ook professioneel, mede hebben bepaald.’

Een besloten genootschap

- Door de algemeenheid van de formulering kan dit natuurlijk alle mogelijke richtingen uit.

Godfried Lannoo: ‘Toch niet. De cultuur der Nederlanden is een duidelijke aflijning. Dat maakt o.a. het verschil uit met de service-clubs. De Orde wil dat zeker niet zijn. Integendeel. We zijn een culturele vereniging, zeker geen geheime, maar wel een besloten genootschap.’

- Wat bedoelt u met ‘besloten’?

Godfried Lannoo: ‘Wij treden niet naar buiten als vereniging op zich, maar alleen met standpunten, die ons wezenlijk raken. Zo is er bijvoorbeeld het probleem van het Nederlands aan onze universiteiten. Dat wordt momenteel onderzocht met de bedoeling onze stem in de toekomst meer te laten horen. Je mag niet vergeten dat we een zeer verscheiden club vormen met vrijzinnigen en katholieken, Vlamingen en Nederlanders, maar met de tolerantia hoog in het vaandel. We treden de jongste jaren wel meer in de openbaarheid. Zo was er een jaar geleden de ongelukkige uitspraak van onze eerste burger, Kamervoorzitter Herman Decroo, aan het adres van de Nederlanders. Toen hebben we niet geaarzeld om met de Orde naar buiten te treden en onze afkeuring over die uitspraak te laten horen.

Decroo heeft zich wel verontschuldigd, maar in onze ogen onvoldoende. Laten we zeggen dat we binnen de Orde uitgaan van het principe “non possumus non loqui” (we kunnen niet langer zwijgen). Natuurlijk kunnen we ons niet mengen in levensbeschouwelijke kwesties.’

- Toch is het gevaar niet denkbeeldig dat de kenre door zijn algemeenheid in formulering perfect gelezen kan worden als een doelstelling van het Vlaams Blok, met uitzondering natuurlijk van de ‘tolerantia’.

Godfried Lannoo: ‘Ik wil duidelijk stellen dat we geen enkel contact hebben en willen hebben met het Vlaams Blok. Precies wegens het tolerantiebeginsel kunnen wij geen extremisme gedogen. Ik verwijs op dat gebied naar de tekst, die in mijn West-Vlaamse afdeling tot stand is gekomen en die model staat voor de opdrachtsverklaring van de nieuwe Orde van den Prince.’

- U sprak daarnet over het probleem van het taalgebruik aan de universiteiten. We zien het fenomeen dat bepaalde professoren niet eens meer de moeite nemen om een Engelse cursus te vertalen, maar die gewoon in het Engels voordragen, waarbij studenten, die onvoldoende Engels kennen, een cursus, gebracht als een stuntelig geformuleerde boodschap, ‘ondergaan’. Wat bent u van plan daaraan te doen?

Godfried Lannoo: ‘Ik vrees dat dit een onomkeerbaar proces aan het worden is. Gelukkig zijn er nog heel wat mensen die zich daartegen verzetten. Ik heb veertien dagen geleden een voordracht meegemaakt door professor Oosterlynck, die onomwonden zei dat de kandidaturen in Leuven Nederlandstalig zouden blijven, maar dat er afwijkingen konden worden toegestaan in de licenties. Maar het Nederlands blijft de eerste taal aan de universiteit. Wij zullen op dat gebied binnen enkele maanden naar buiten treden met een bevestigend standpunt in deze materie, waarbij het respect voor onze taal voorop staat.

Uiteraard zullen we dan duidelijk maken dat wij 2.800 leden tellen en dat onze stem dus moet worden gehoord. Op dat gebied is het misschien interessant aan te stippen dat de Orde over drie jaar een halve eeuw oud wordt. Met het oog op die viering heeft het gewest West-Vlaanderen trouwens een werkgroep in het leven geroepen die zich buigt over de actualisering, zowel van de keure als van de stijl van de Orde. Dat is een item dat de komende maanden in alle afdelingen uit dit gewest aan de orde zal zijn en dat de toekomst van onze vereniging in niet geringe mate zal bepalen.’

Structuur met inspraak

- Hoe ziet de structuur van de vereniging er momenteel uit?

Godfried Lannoo: ‘De Orde wordt geleid door het Dagelijks Bestuur, voorgezeten door de president. dat om de maand bijeenkomt. Daarnaast is er het Praesidium, een raadgevend orgaan dat ook het eerste beslissingsrecht heeft. Daarin zetelen al de gewestpresidenten. West-Vlaanderen bijvoorbeeld is een gewest en groepeert alle afdelingen uit de provincie. Nederland heeft vier of vijf gewesten. Al die gewesten zijn dus vertegenwoordigd in dat Praesidium, dat vijf keer per jaar samenkomt. Naast die gewestvoorzitters zetelen er ook enkele Praesidium-raadsleden. Uiteindelijk is er de algemene vergadering, samengesteld uit alle afdelingsvoorzitters. in die drie organen wordt het reilen en zeilen van onze vereniging besproken en gestuurd.’

- Hoe wordt men lid?

Godfried Lannoo: ‘Een lid wordt voorgedragen door twee peters, die dus heel goed weten wie ze voorstellen. Niemand kan eigenlijk vragen om lid te worden.’

- Nu we weten wat de Orde is, kunnen we misschien overgaan tot de verwezenlijkingen van de vereniging gedurende de voorbije 47 jaar.

Godfried Lannoo: ‘De stichter, de Kortrijkse advocaat Guido Van Gheluwe, ondertussen zelf ook 75 geworden, had als eerste bedoeling de Vlaamse beweging, die in niet geringe mate geleden had under de ellende van de 2e Wereldoorlog, een nieuw elan te geven. Bij velen heerste men immers verwarring. Zij lieten zich verleiden tot een onverantwoorde vorm van collaboratie, die na de oor-

[p. D10]

log gevolgd werd door een even onverantwoorde vorm van repressie. Het is in die context dat de toen jonge advocaat uit Kortrijk, in samenwerking met een aantal gelijkgezinden, een moedig initiatief nam. De Vlaamse beweging moest, na de ellende van de voorbije jaren, een nieuw perspectief en een nieuwe toekomst krijgen. Na die verwoestende, haatzaaiende oorlog pleitte hij voor pluralisme, vriendschap en verdraagzaamheid. Precies dat heeft de Orde van den Prince tot vandaag de dag verwezenlijkt.’

En de toekomst?

Godfried Lannoo: ‘Na 50 jaar gaan we toch eens aan de boom schudden. We hebben de voorbije maanden de balans opgemaakt en weten nu heel goed waar we staan. We onderzoeken welke nieuwe accenten we moeten leggen, maar we blijven trouw aan de keure.’

- Welke nieuwe Orde moeten we verwachten?

Godfried Lannoo: ‘Ik had mij voorgenomen om tijdens mijn mandaat de vernieuwing voor te bereiden. Vanuit het gewest West-Vlaanderen werd het initiatief genomen om een nieuwe opdrachtsverklaring voor de Orde te schrijven. Mijn opvolger, Wim Kok, heeft nu al toegezegd dit initiatief ook effectief uit te voeren. Een nieuwe Orde zal dus zeker op de voorgrond treden tijdens de halfeeuwviering in Kortrijk. Ik kan nu al met zekerheid zeggen dat je over drie jaar een jonge, dynamische Orde zult leren kennen, waarbij de originele keure evenwel het uitgangspunt zal blijven, zonder de basisbeginselen ervan prijs te geven. Op dat gebied ben ik toch wel een beetje fier dat tijdens mijn voorzitterschap de aanzet werd gegeven van “het plan van aanpak” met talrijke thema's rond verjonging, vernieuwing en communicatie, door de installatie van een commissie onder leiding van het Nederlandse Princelid Paul Beugels, die precies de vernieuwing binnen onze vereniging moet realiseren tegen het jubileumjaar 2005. De man die daarvoor garant staat en het allemaal in goede banen zal leiden is Vic Nachtergaele, de vroegere rector van de Kortrijkse KUL-campus. Op dat gebied ervaar ik het huidige Dagelijkse Bestuur als wegbereider die het klimaat heeft geschapen om die vernieuwing mogelijk te maken.’

Erkenning van de Orde

- Wat zijn voor u de hoogtepunten uit uw presidentschap?

Godfried Lannoo: ‘Er is allereerst de eer die mij als president te beurt viel tijdens het officiële bezoek van ons vorstenpaar aan Nederland te mogen aanzitten aan de eretafel van koningin Beatrix en koning Albert. Voor mij was dit de ontegensprekelijke erkenning van het belang van onze Orde. Bijzonder fier ben ik ook over de oprichting van drie nieuwe afdelingen, alle drie in Nederland overigens, en dit in Waalwijk, Nieuwe Schans en Dordrecht. De komende maanden zal de Orde overigens nog twee Nederlandse afdelingen rijker worden.’

- Hoe zit het overigens met de samenwerking Nederland-Vlaanderen binnen de Orde?

Godfried Lannoo: ‘Die is uitstekend. Kijk maar naar wat ik, als Vlaams president heb kunnen doen in Nederland. Mijn opvolger is trouwens een Nederlander. Toch zou ik willen pleiten voor de installatie van twee vice-presidenten. Ik bedoel een Nederlander en een Vlaming. Om de goede reden dat de perceptie van de Orde van den Prince in Nederland en Vlaanderen niet helemaal gelijklopend is. Dit heeft alles te maken met de historische situatie, waarin de Orde ontstaan is. In Vlaanderen blijven er onmiskenbare banden met de Vlaamse beweging, die in Nederland totaal afwezig zijn. Toch blijkt de functie van de Orde zich in niet geringe mate te verantwoorden in de meerwaarde, die ontstaat uit de samenwerking Nederland-Vlaanderen. Precies op dit vlak zal mijn opvolger in zijn beleid extra klemtonen leggen. Ik hoop trouwens dat dit aspect ook tot uitdrukking zal komen in de historische studie, de kroniek van de Orde, die wordt voorbereid door onze leden Kristien Van Der Wee (voor de eerste 35 jaar) en Edward De Maesschalck (voor de laatste 15 jaar), en die zal verschijnen op de vooravond van ons jubileumjaar.’

- In dit gesprek komt het woord vernieuwing enorm veel voor. Heeft u een verklaring waarom een man, die 75 lentes telt, zo'n drang naar actualisering, zeg maar vernieuwing heeft?

Godfried Lannoo: ‘Het is de eerste keer dat de Orde van den Prince een bedrijfsleider als president kreeg. Ik heb jarenlang een bedrijf geleid, waarvan de fundamenten werden gelegd door mijn vader, een overtuigde Vlaming. Op die fundamenten heb ik een stevig, goed en nieuw gebouw mogen neerzetten. Daarbij werd ik uiteraard geholpen door veel bekwame medewerkers. Samen hebben wij dat bedrijf laten uitgroeien tot de grootste onafhankelijke uitgeverij in Vlaanderen. De eigenschappen van mijn bedrijfsleider-zijn, die anders zijn dan die van een jurist of een politicus, heb ik tijdens mijn mandaat kunnen aanwenden binnen de Orde. Ik ben niet de grote denker, niet de grote fiolosoof, maar wel een bedrijfsleider en tevens een cultuurdrager. In die hoedanigheid heb ik trouwens veel te danken aan de Gentse Vlerick-school. Die school heeft me geleerd wat een voorrecht het is een ondernemer te mogen zijn. En dat heb ik voor een stuk kunnen toepassen in de Orde van den Prince.’