Agenda
De wereld van Bosch verlengd
Het Jeroen Bosch-jaar 2001 loopt stilaan ten einde. De grote Bosch-tentoonstelling in Boijmans Van Beuningen in Rotterdam is voorbij. De wereld van Bosch in het Noord-Brabants Museum in 's-Hertogenbosch daarentegen werd verlengd tot en met 20 januari 2002. En dat is goed nieuws voor de cultuurfan(aat) die meer dan ooit met een overaanbod wordt geconfronteerd en nog de kans niet zag om deze expositie te bezoeken, want ze is een bezoek zeker waard. Wie toch om een of andere reden deze tentoonstellingen mis loopt, hoeft nog niet te treuren. Tal van publicaties over Bosch zagen dit jaar het licht; zo onder meer De wereld van Bosch (Adr. Heinen uitg. Den Bosch). Ze kunnen ruimschoots de gemankeerde exposities goed maken.
Lakenmarkt van 's-Hertogenbosch circa 1530, olleverf op paneel, 126 × 67 cm 's-Hertogenbosch, Noordbrabants Museum
Het moet ze steken in Den Bosch dat juist zij geen enkel werk van hun beroemde zoon bezitten. De wereld van Bosch toont dan ook geen enkel doek van hem; dat heeft men aan Boijmans Van Beuningen overgelaten. Zoals de titel zegt, brengt men de tijd van de meester met documenten en vooral voorwerpen weer tot leven. De opstelling is geïnspireerd door het schilderij De lakenmarkt van 's-Hertogenbosch (1525) en dat blijkt een aardige vondst te zijn. Bosch woonde en werkte wellicht zijn hele leven in een huis aan die markt. In een hele reeks kraampjes kan de bezoeker kennis maken met diverse aspecten van de tijd van Bosch. Men legt daarbij telkens de link met het werk van de meester. Een paar voorbeelden: Brabant en Bourgondië, Lieve Vrouwe Broederschap (Bosch was lid van de kleine kern van gezworen broeders van dit genootschap), Oorlog, ramp en pest... Op het tekstbord bij het kraampje De stad uit kan men lezen: ‘Den Bosch moet het stellen zonder de werken van zijn beroemde zoon. Voor altijd, of...?’ Hoop doet blijkbaar leven in Den Bosch.
De expositie toont ook een aantal werken van navolgers van Bosch. Dit betekent niet meteen dat het om vervalsingen gaat. De stijl van Bosch inspireerde kennelijk menige schilder.
In de tweede helft van de 16e eeuw nam de belangstelling voor Bosch af. Pas in de 19e eeuw zou hij weer uit de vergetelheid worden gehaald. En het duurde nog tot 1930 voor zijn geboortestad een standbeeld voor hem op de Markt oprichtte. Het Noord-Brabants Museum organiseerde in 1967 (zo'n 450 jaar na zijn dood) een massaal bezochte tentoonstelling.
Naast De wereld van Bosch is er nog de expositie Foei, Teufel van Pieter Kusters. De kunstenaar is gefascineerd door de personages van Bosch. Zijn werken - beelden en schilderijen waarin vaak keramiek verwerkt werd - weerspiegelen op een heel eigen manier de beeldentaal van de bewonderde meester.
Noord-Brabants Museum, Verwersstraat 41, 's Hertogenbosch. Tel. 00 31 (0)73 68 77 877 Open van dinsdag t.e.m. vrijdag van 10 tot 17 uur; weekend van 12 tot 17 uur. Gesloten op maandag.
De ANV-afdeling Noord-Brabant organiseerde op 1 oktober jongstleden een mini-symposium onder de titel Nederland en Vlaanderen van dichterbij. Kunsthistoricus en wetenschapsjournaliste Nicole Hermans gaf in een lezing een nieuwe visie op Bosch uitgaande van zijn Tuin der lusten. We brengen verslag uit over dit gebeuren in het volgende nummer.
(G.L.)
Auteursrechtelijk beschermd