Neerlandia. Jaargang 105

Jef Geeraerts beschrijft hufter in De ambassadeur
Een nieuwe Mercedes als hoger karma
• Gerhard te Winkel

Jef Geeraerts heeft een serie spannende boeken geschreven en daar behoorlijk succes mee gehad. De ambassadeur is zijn recentste boek. Maar het is niet een boek waar ik erg blij, vrolijk of opgetogen over raak.

Even voor de goede orde: Geeraerts is een vakman, hij weet hoe je een verhaal vertelt en kent alle trucjes. Maar daarmee schrijf je nog niet een spannend boek. De achterflap belooft ons een meeslepende verteltrant. Misschien meeslepend op de manier dat ook een gletsjer dat is. Het gaat traag, maar hij neemt uiteindelijk wel alles mee wat in de weg staat. De Ambassadeur heeft het tempo van Eline Vere van Louis Couperus. Na honderd pagina's is Geeraerts nog steeds bezig met de introductie van zijn personages. Je weet dan zo langzamerhand welke kleur de knopen op het kruippakje van de ex-ambassadeur Louis Kessler gehad hebben. Maar spannend wil het maar niet worden. Voor dit genre een behoorlijke handicap. Geeraerts sluit zich ook in een ander opzicht aan bij de 'klassieken'. Hij lijkt de visie op de mensheid van Tacitus geadopteerd te hebben: Als je ieder mens de slechtst mogelijk drijfveren en motieven toeschrijft zit je nooit erg ver naast de waarheid. Misschien wel een realistisch standpunt, maar een gezellig of spannend boek krijg je er niet mee. Zelden heb ik zo'n verzameling vervelende mensen bij elkaar gezien als die personages in het boek.

Bij elke bladzijde worden ze weer een stukje onsympathieker. Je krijgt echt een hekel aan die mensen, vakwerk dus. Dat is ongetwijfeld een bewuste keuze van Geeraerts geweest en dat is zijn goed recht. Geen enkele schrijver is verplicht het zonnetje in huis te zijn of voortdurend de lof op de mensheid te zingen. Deze aanpak heeft overigens wel een groot nadeel. Na een bladzijde of honderd interesseert het je echt geen moer meer of die ambassadeur doodgaat of niet. De achterflap belooft ons dat 'immanente' gerechtigheid zal geschieden. Nog even afgezien van de vraag of gerechtigheid 'in zichzelf behorend kan zijn', want dat betekent immanent volgens mijn woordenboek, vraag ik me af waar je in een doortrapte, begerige samenleving, die gevuld is met hufters, etterbakken, junkies, dieven en ande-

[p. 31]

re gootridders, gerechtigheid vandaan haalt. Dan moet er ook zonzijden aan het leven zijn en eerlijke en oprechte mensen. De misdadiger die de ander omlegt, valt bij mij nog onder immanente gerechtigheid.

Slecht karma

Louis Kessler houdt bijvoorbeeld van foto's van echte martelingen en video's met echte moorden. Hij bekijkt pornovideo's en zit in het criminele circuit en heeft daarenboven ook nog eens psychische problemen. Het zal mij verder een zorg zijn wat er met die man gebeurt. Ik hoef verder ook niets van die figuur te weten. Hij heeft ook niet iets tragisch of dramatisch. Het is gewoon een etter, die ten onder gaat. Dat overkomt wel meer misdadigers, maar daar hoef ik niet mee lastig gevallen te worden. Tenzij die mensen iets ontroerends, aardigs, naïefs of anderzins interessants hebben.

Zo her en der schiet de schrijver uit de bocht. De ambassadeur heeft een huisknecht, die geesten oproept en zich zorgen maakt over zijn karma. Hij heeft het daar uitvoerig over. Deze man heeft een uitgesproken hekel aan de snuffvideo's met echte moorden van zijn baas. Die beelden zijn slecht voor je karma, zegt hij en ik zal hem niet tegenspreke. Wat gebeurt er als het baasje gaat van huis? De knecht steelt video's om kopieën te laten maken om er veel geld mee te verdienen. Hij wil namelijk een nieuwe Mercedes hebben. Ik kan me niet voorstellen dat dit personage dat zou doen, na de beschrijving die we van Geeraerts hebben gehad. Een nieuwe Mercedes als hoger karma, het mocht wat.

Alles bij elkaar heeft Geeraerts geen slecht boek geschreve. Het zit goed in elkaar. Maar het is niet een boek dat bij mij hoog scoort. Het is me daar iets te zwartgallig voor.

Jef Geeraerts: De ambassadeur. Prometheus / Standaard uitg., 2000. 280 blz., 665 BEF