Neerlandia. Jaargang 105

[p. D10]

Mediaoorlog dreigt weer in Vlaanderen
Canvas in constructieve fase ook als kunstenzender
• Hugo Meert

Leo De Bock, netmanager van Canvas.

Terwijl ik dit schrijf, dreigt in Vlaanderen opnieuw een mediaoorlog in alle hevigheid los te branden. Wanneer u dit leest, is dat wellicht al gebeurd. Oorzaak is het getouwtrek van o.a. Vlaams minister-president Patrick Dewael, geruggensteund door de liberale Persgroep van Christian Van Thillo, en mediaminister Dirk Van Mechelen omtrent de nieuwe beheersovereenkomst tussen de overheid en de VRT (Vlaamse Radio en Televisie). In de kantlijn van deze overeenkomst beweegt zich ook de discussie over de ‘culturele opdracht’ van de openbare omroep. Als dusdanig sluit het volkomen aan bij het dossier ‘Kunst en Openbare Omroep’, dat Neerlandia u aanbiedt.

Ik had hierover een gesprek met De Bock. De netmanager van Canvas, de vroegere TV 2, was me aangeraden Leodoor Christina von Wackerbarth, algemeen directeur televisie bij de VRT. Het ligt voor de hand dat ik, uitgaande van deze keuze, open met de vraag of dit betekent dat Canvas dé kunstenzender van de Vlaamse televisie wordt?

[p. D11]

LdB: ‘In belangrijke mate, ja. Dat wil niet zeggen dat er op TV 1 niets gebeurt. Maar het standpunt van TV 1 is, dat deze zender geen afzonderlijke kunstprogramma's brengt. Voor het eerste televisienet van de VRT is het de bedoeling kunst en cultuur te



integreren in lopende formules, tot en met het journaal, met bijvoorbeeld een wekelijks filmjournaal op woensdag. Wanneer we hier over kunst en cultuur spreken, doen we dat in de meest brede zin. Zoals in ‘De Laatste Show’, waar geregeld culturele figuren aan bod komen. Daarnaast is het duidelijk dat Canvas dé cultuurzender moet worden.’

Gaat Canvas Klara achterna?

- ‘Het is toch niet de bedoeling met Canvas de richting uit te gaan van Klara, de nieuwe vlag voor Radio 3?’

LdB: ‘Absoluut niet. Canvas heeft verschillende poten. Er is de documentaire, sport, humor, lifestyle, cultuur... Canvas blijft een generalistisch net, zeker geen ‘nichezender’. Het is de bedoeling met Canvas zoveel mogelijk mensen te bereiken. We weten dat het potentieel beperkt is, dat het uiteraard niet over een miljoen kijkers gaat. Maar als we de kans hebben 2 à 300.000 mensen te bereiken, gaan we die niet laten liggen.’

- ‘Is 200.000, een cijfer dat momenteel circuleert in bepaalde parlementaire wandelgangen, een aanvaardbaar streefdoel?’

LdB: ‘Wat mij betreft moeten we op dit ogenblik toch rekenen met een minimum van 70.000 kijkers. Daaronder wordt het gevaarlijk. Wat ik wil zeggen is dat het niet de bedoeling is programma's te maken die alleen door een kleine groep ‘gesmaakt’ worden. Het is trouwens niet zeker dat je dergelijke mensen bereikt, aangezien die zelf hun gading vinden in theater, concertzaal of expositieruimte.’

- ‘Is op dat gebied een reeks als ‘Histories’ richtinggevend voor Canvas?’

LdB: ‘Neen. ‘Histories’ is gepersonaliseerde geschiedenis. Canvas scoort er goed mee, maar de reeks is geen speerpunt in ons cultuurbeleid.’

Culturele speerpunten

- ‘Kun je dan een voorbeeld geven van een cultureel speerpunt?’

LdB: ‘Als we op dit ogenblik een inventaris maken, dan hebben we “Link” en “Plankenkoorts”. Ik heb daar wel een specifieke mening over. Voor mij zijn captaties hier oké, maar we moeten er een meerwaarde aan geven. Ik zal een voorbeeld geven. We zijn nu in het Verdi-jaar. We hebben Othello gecapteerd. We zouden die als dusdanig kunnen uitzenden. Maar dan bereiken we hooguit 20 à 30.000 kijkers, die grotendeels zelf al naar de opera gaan. Wij moeten dus iets meer doen, helpen om de drempel van de “cultuurtempels” te verlagen en ons kijkerspubliek op die manier te verruimen. Om dit te bereiken zullen we deze captatie onderbrengen in een korte cyclus, gespreid over verschillende zaterdagen. We beginnen met een documentaire over Verdi. Dan volgt een combinatie van de captatie, met een portret van de dirigent en de “making of”, dit alles verwerkt tot een boeiend geheel, dat in principe ook mensen, die niet kicken op opera, moet kunnen boeien. Wij willen op die manier cultuur democratiseren. Hier wil ik overigens aan toevoegen dat de deconstructiefase van het culturele veld op televisie momenteel voorbij is. Die was nodig om met een aantal erfdienstbaarheden uit het verleden komaf te maken. Nu zijn we sedert zes maanden bezig met de voorbereiding van een constructieve fase, waarbij we op het scherm, maar ook offscreen, zoals bij Brugge 2002, actief zijn en ons willen profileren, omdat we geloven dat ook dat onze missie is. Ik ben absoluut tegenstander van het overhoop gooien van de hele programmatie om bijvoorbeeld de Koningin Eliosabethwedstrijd een maand lang integraal uit te zenden. Canvas is geen evenementennet.’

- ‘En de sport dan?’

LdB: ‘Sport is een belangrijke poot. We moeten ook rekening houden met de contracten. En er is een vrij nadrukkelijke belangstelling voor. Ik beschouw het voor alle duidelijkheid niet als een noodzakelijk kwaad. We

[p. D12]

Christian Van Thillo, gedelegeerd bestuurder van De Persgroep en van de VMM.

hebben daar trouwens duidelijke afspraken over gemaakt. Er zijn nog twee prioritaire sporten en dat zijn voetbal en wielrennen. Andere evenementen, zoals de Koningin Elisabeth-wedstrijd, zullen we op een andere manier behandelen. We zullen tijdens de muziekwedstrijd wel inbreken in de programmatie, maar na 22 u. en niet met integrale uitzendingen. Die integrale versie wordt echter wel uitgezonden, maar dan de dag nadien in de namiddag. De liefhebber wordt dus nog bediend. Bovendien is er streaming op de website.’

Geen inmenging

- ‘Dus toch ruimte voor cultuur?’

LdB: ‘Absoluut. Ik wens trouwens te onderstrepen dat ik de constructieve fase “met ruimte voor cultuur” sterk inhoudelijk gestuurd wit zien. We wensen daar autonoom in te werken. Als televisiemakers weten we waar we mee bezig zijn, we beschouwen dat als ons vak en wij krijgen liever niet te maken met servitudes, met inmenging in onze programmering, met bestedingsverplichtingen e.d.m. Wij vragen gewoon respect voor onze strategie en voor de regels van ons medium.’

- ‘Denk je nu vooral aan de politiek?’

LdB: ‘Aan de politiek, maar ook aan de lobbygroepen die ons iets proberen op te dringen. Ik sta open voor elk constructief voorstel, maar ik wit niet in situaties komen waarin ik gedwongen word iets te doen, waarvan je als televisiemaker weet dat het niet de juiste manier is. Wij hebben onze eigen opdracht en onze vakspecialiteit en willen waarin gehonoreerd worden. Dan gaat het niet op om ons iets op te leggen, zoals sommigen uit de documentairesector verwoed proberen.’

-‘In tegenstelling tot uw uitspraken over “ruimte voor cultuur” zijn de persmededelingen (o.a. De Standaard van 26 april 2001), waarin sprake is van een dagelijks duidingsprogramma om 22 u. op Canvas met als vaste thema's “politiek, sociaal, economie, sport”. Hier blijkt cultuur andermaal de opvallende afwezige.’

LdB: ‘Deze berichten kloppen niet. Als de beheersovereenkomst wordt goedgekeurd (wat ondertussen gebeurd is. N.v.d.r.), krijgen we voor Canvas twee grote pijlers:

1. Vijf nieuwe programma's, wekelijks, 39 weken per jaar over politiek (een parlementair programma zoals ook Nederland er met Den Haag Vandaag een heeft), economie (met economische duiding), lifestyle, sport (uiteraard met sportduiding) en cultuur. Dit past volledig in onze laatavondstrategie.

2. Een eigen informatieblok van 8 tot 9, waar ook een nieuwsoverzicht en Ter zake zal inzitten. Het concept zal wel een beetje antlers zijn, maar daar zijn we momenteel nog niet uit.

[p. D13]

Cultureel themakanaal Vlaanderen-Nederland

- ‘In de Commissie Media van het ANV werd al herhaaldelijk gepleit voor een gezamenlijk cultureel themakanaal voor Vlaanderen en Nederland, vergelijkhaar met Arte. Hoe sta jij daar tegenover?’

LdB: ‘Mijn eerste reactie is natuurlijk “wie gaat dat betalen?”. En moeten we een voorbeeld nemen aan Arte? Niemand durft het onder ogen te zien, maar de belangstelling voor die zender is beschamend laag. Daarmee wil ik niet zeggen dat Arte niet oké is. Ik kijk er zelf soms naar en zie er dan interessante dingen, die je elders niet ziet. Maar dan kijk ik gericht, met het oog op Canvas. Wat nu die Groot-Nederlandse cultuurzender betreft, heb ik mijn bedenkingen. Er zijn al zoveel zenders en het talent van goede televisiemakers is uiteraard beperkt.

- ‘Zit er geen mogelijkheid in het genereren van dit net vanuit de openbare omroepen, zoals destijds Euronet werd opgezet?’

LdB: ‘Ik zie het echt niet zitten dat wij dat er nog bij moeten doen. Om onze opdracht nu behoorlijk uit te voeren, is het al alle hens aan dek. We hebben echt geen overschot in onze middelen. Komt daarbij de moeilijkheid van de samenwerking met Nederland. Dat is niet altijd evident.’

- ‘Men vindt er ook geen zender zoals Canvas.’

LdB: ‘Nee. De AVRO doet wat aan kunst. De VPRO ook een beetje. Maar daarmee ben je rond.’

Gesprek over kunst

- ‘In de aanbevelingen van de Raad voor Cultuur, vallen twee items op. Er is de eis voor het verzorgen van de kunstactualiteit. Maar daaraan komt de VRT in de nabije toekomst ruim tegemoet, tot zelfs in de journaals van TV 1. Maar daarnaast is er de eis voor een “gesprek over kunst”. Hoe zit het daarmee?’

LdB: ‘Ik kan de raad volgen in de mate dat de omroep een wervende taak heeft. Als de raadsleden er ook nog bij gaan zeggen hoe we het moeten doen en welke kunstactualiteit moet worden gebracht, pas ik. We willen zeker niet, zoals in het verleden vaak is gebeurd, op een hermetische manier over kunst praten. Dat stoot mensen af. Wij willen er mensen



bij halen, een zo breed mogelijk publiek aanspreken.’

- ‘Komen we dan niet gevaarlijk dicht in de buurt van de zogenaamde “verkleutering”, een term die vanuit de kritiek op de commerciele omroep, stilaan ook overwaait naar TV 1?’

LdB: ‘Ik ben het daar niet mee eens, maar voel me niet de aangewezen persoon om daarop in te gaan. Daarvoor moet je terecht bij Wim Van Severen, mijn collega van TV 1. Ik kan alleen zeggen dat ik niet vind dat de openbare omroep, met welk programma dan ook, verkleuterend bezig is.’

- ‘Zal de VRT, met de nieuwe beheersovereenkomst, niet opnieuw meer belang moeten gaan hechten aan de “derde” opdracht, de educatie?’

LdB: ‘We gaan in geen geval terug naar de tijd van de instructieve omroep. We gaan geen schooltelevisie meer maken. Maar de overheid stelt natuurlijk haar normen en geeft daarvoor de nodige middelen. Een van de “performantienormen” is de educatie. Daarin wordt duidelijk bepaald welke programma's als educatief beschouwd kunnen worden. Die norm halen we ruimschoots. Als die definitie echter verengd wordt tot schoolse televisie, dan passen wij, omdat de mensen daar niet naar willen kijken. Wij moeten zorgen dat mensen kijken naar programma's, die wij maken op basis van een opdracht.

- ‘Hier komen we natuurlijk gevaarlijk dicht hij de “maatstaf van de kijkcijfers”. In welke mate laat jij je daardoor leiden?’

LdB: ‘In die mate dat, als we een programma maken, we daar een zekere verwachting bij hebben, vooral dan in de richting van het marktaandeel, niet zozeer in absolute cijfers. Hoeveel procent van de mensen die dan kijken, volgen ons programma? Hierbij heb ik voor mezelf, voor elk programma wel een cijfer in gedachten. Wanneer programma's het wat minder doen, moet je dat onder ogen durven zien en proberen daar iets aan te doen. Cijfers spelen uiteraard een rol, ook bij ons. Maar ze spelen niet de hoofdrol, zoals bij de commerciele omroepen. Wij nemen risico's op gebied van nieuwe formules en nieuwe mensen kansen geven, ook binnen de cultuurprogramma's.’