Neerlandia. Jaargang 104

[p. 15]

EK 2000
Verbaal en fysiek geweld dreigen voetbalfeest te verzieken
Supporters tijdbom onder Euro 2000
• Gerhard Te Winkel

Het is natuurlijk een groot voorrecht dat Nederland en België samen Euro 2000 mogen organiseren. De overheid overtuigt het publiek dag in, dag uit dat het EK één fantastisch feest zal worden. Ga maar na: de beste voetballers van Europa komen in beide landen hun kunstje vertonen. Oranje heeft op papier een goed team en de Rode Duivels hebben een goede oefenperiode achter de rug. Alle ingrediënten voor een mooie zomer zijn voor handen. Alleen jammer dat al die voetbalteams supporters hebben, die uitermate gewelddadig zijn en bovendien hun mondje weten te roeren. De fans zijn de tijdbom onder het EK.

Nadat de laatste speeldag in België op zware vechtpartijen tussen supporters, politie en hulpdiensten uitgelopen was, is de paniek behoorlijk toegeslagen. In België was het de eerste keer dat voetbalfans gezamenlijk de hulpdiensten aanvielen. De Vlaamse en Waalse overheden vroegen zich af of ze wel voldoende maatregelen getroffen hadden om rellen in de speel- en andere steden van het land te voorkomen. Het Nederlandse blad Sportweek heeft blijkbaar ook niet zo'n hoge pet op van de Belgische veiligheidsmaatregelen. In een voorbeschouwing op het EK verwees het blad naar de topper tussen Duitsland en Engeland. ‘We spreken af dat na die wedstrijd Charleroi nog als stad herkenbaar is’, schreef het blad. De redactie verwacht kennelijk dat ook Nederlandse fans naar die stad zullen gaan om enkele openstaande rekeningen met de Duitsers en Engelsen te vereffenen.

‘Oranje is van de boeren’, schreef oranje-historicus Matty Verkammen ooit. Dar was zijn verklaring voor het feit dat de wedstrijden van het Nederlands elftal meestal zonder rellen verlopen. De vechtersbazen zitten in de stad en die laten het Nederlands elftal links liggen. Maar als de Engelsen of Duitsers in het land zijn, loopt de hele randstad uit

Stadion Charleroi

om de gehate vijanden de hersenen in te slaan. Maar over het algemeen verlopen de wedstrijden van Oranje rimpelloos.

In Nederland heeft de overheid op voorhand meer vertrouwen. Men denkt de zaken wel onder controle te hebben. Per slot van rekening heeft Holland de rellen bij Beverwijk achter de rug. De supporters van Ajax en Feyenoord spraken bij die plaats in een weiland af en leverden daar een complete veldslag. Ajax-supporter Carlo Picornie werd vermoord. Na de vechtpartij vertrokken de Feyenoord-fans naar Alkmaar waar hun trots tegen AZ moest spelen. In het Feyenoord-vak werden de mensen met bloedvlekken op de kleren gearresteerd. Maar de moordenaars van de Ajax-fan zijn nooit gevonden. Toch lijkt de politie tegenwoordig aardig het oog op zulke rellen te hebben. Vorig jaar werd Feyenoord kampioen. De fans juichten eerst de helden toe en vielen daarna de politie en ambulance aan. De halve binnenstad werd geplunderd en verwoest. Trouwens, de Amsterdamse politie is bij huldigingen van Ajax ook al een paar keer de stad uitgejaagd. Na deze afgangen is de Nederlandse politie werkelijk op alles voorbereid.

Als er in Nederland problemen komen, gebeurt dat in het Gelredome in Arnhem. Anderhalf jaar geleden verloor

[p. 16]

Amsterdam Arena

Nederland daar een interland van Marokko. De fans waren zo tevreden met het resultaat dat ze besloten gedeelten van de doelen en de grasmat als relikwie mee naar huis te nemen. Ze liepen het veld op en namen alles mee wat van hun gading was. Fotografen schoten mooie plaatjes. Iedereen ging tevreden naar huis. De burgemeester van Arnhem heeft beloofd dat het tijdens Euro 2000 rustig zal blijven. Iedereen ging er toen vanuit dat het probleem in het stadion opgelost zou zijn. Maar bij de laatste competitiewedstrijd van dit seizoen van Vitesse, waren de supporters ontevreden. Ze klommen over de hekken en zetten een achtervolging op de spelers in. De voetballers bewijzen ineens dat ze heel hard konden lopen. Evert ten Napel, commentator van dienst, mopperde op tv: ‘Dit belooft veel voor Euro 2000, maar weinig goeds.’ De Nederlandse overheid heeft veel maatregelen genomen, maar of het afdoende is, zal moeten blijken.

Gevangenissen

In de stadions heeft men de zaak goed onder controle, misschien zelfs wel te goed. Het gemiddelde EK-speelveld wordt beter bewaakt dan een Nederlandse gevangenis. Uit de Nederlandse penetaire instellingen ontsnappen met enige regelmaat criminelen. Maar in het stadion worden relschoppers altijd gepakt. Er zijn grote veiligheidszones ingesteld. Iedereen moet zich enkele malen identificeren.

Zelfs vrachtwagenchauffeurs, die op niet-wedstrijddagen bijvoorbeeld een voorraad suikerklontjes in de Kuip moeten afleveren, moesten zich al een maand voor het begin van Euro 2000 bij de Rotterdamse organisatie melden. Ze werden nauwkeurig gescreend en als ze ook maar een parkeerbon uit hadden staan, kwamen ze het stadion niet in. De veiligheidsmaatregelen in de Nederlandse stadions waren zo streng dat er op het laatste moment extra coördinatoren zijn ingezet.

Men vreesde dat anders de VIPS en sponsors nooit meer op hun plaatsen terecht zouden komen, omdat ze teveel controleposten moesten passeren. Het werd ook voor de cateraars bijna onmogelijk hun klanten te verzorgen, omdat de obers met dienbladen door een aantal zones moeten lopen. Bij de oorspronkelijke maatregelen zouden ze al gearresteerd zijn voordat zij hun drankjes en hapjes konden afleveren.

De halve stad wordt drooggelegd. De burgemeesters hebben alle bevoegdheden naar zich toegetrokken. Er zijn aparte gebouwen als rechtbank ingericht en extra cellen gecreëerd. Laat die hooligans maar komen, de Nederlandse overheid lust ze rauw. ‘De politiestaat komt op een slof en oude voetbalschoen’, kopte het Dagblad Trouw onlangs met verwijzing naar het clublied van Ajax. Dat is de keerzijde van de medaille. Op wedstrijddagen zijn de rechten van de burgers ernstig ingeperkt. Je kunt gearresteerd worden, als men verwacht dat je een relschopper bent. Onlangs verklaarde een Duitse voetbalsupporter dat hij overwoog naar het Europese Hof te stappen. Hij voelde zich in zijn burgerrechten beknot omdat hij voetbalsupporters niet de hersens in mocht slaan. Vooralsnog denkt Nederland de problemen aan te kunnen; vooral ook omdat Duitsland en Engeland in België actief zijn. Minister Peper van Binnenlandse Zaken, ondertussen afgetreden na een declaratie-schandaal, heeft dat bij de loting ook volmondig toegegeven. Nederland vindt het enig om samen met België dit toernooi te organiseren, maar vindt het nog veel leuker dat zij de problemen op het bordje van het buurland kan schuiven. Trouwens als Engeland en Turkije elkaar ontmoeten, gebeurt dat ook in België. Na de rellen in Istanboel is dat ook een beladen wedstrijd. ‘Bent u nog steeds zo blij met uw kaartjes voor Euro 2000?’, kopte het tijdschrift Panorama bij een foto van een bloedende Engelsman. De organisatie verbood het blad nog in het stadion te

[p. 17]

komen. Ze zouden aan stemmingmakerij doers en de sfeer verpesten. Het moet wel gezellig blijven.

Alle Joden aan het gas

Nu is het eigenlijk al heel lang niet gezellig meer langs de Nederlandse velden. De supporters hebben het pesten, sarren en zuigen tot een kunstvorm verheven. Dat baart de Nederlandse overheid veel zorgen. Ze hebben tot op heden nog niet een oplossing voor de spreekkoren op de tribune kunnen verzinnen.

Dit is een gecompliceerde materie. Toen AC Milan met Rijkaard en Gullit tegen Club Brugge speelde, maakte de hoofdtribune oerwoud-geluiden als een zwarte speler aan de bal kwam. Daar spreken de Nederlandse voetballers nog altijd schande van. Dat doe je niet en gelukkig gebeurde dat in het buitenland. Dan is het gemakkelijk om met een beschuldigende vinger te wijzen. De Nederlandse international van Marokkaanse afkomst Dries Bousatta wordt regelmatig voor hoerenjong uitgemaakt. De scheidsrechters vinden dat deze kreten te ver gaan en leggen dan de wedstrijd stil. Als de scheids voor kankerlijder wordt uitgemaakt wordt de wedstrijd ook gestaakt. Aan de andere kant zongen de Feyenoord-supporters toen de vrouw van toen nog Ajax-trainer Van Gaal aan de gevreesde ziekte overleden was. ‘Van Gaal die heeft een kankerwijf’. Toen werd er niet ingegrepen. Misschien kwam dat ook wel omdat de Nederlandse politie er weinig voor voelt een vak met militante Rotterdamse supporters te ontruimen.

Het gevolg is wel dat Nederlandse wedstrijden vaak ontsierd worden door vreselijke spreekkoren. De Ajax-aanhang staat op voet van oorlog met de Den Haag-, Feyenoord- en Utrecht-fans. Ajax wordt een Jodenclub genoemd. Dus heffen deze supporters onversneden anti-Semitische spreekkoren aan om hun vijanden te pesten. Een beroemde slogan is: ‘Van je ras, ras, ras, alle Joden aan het gas’. Een ‘gouwe oude’ in dit genre zijn de sisgeluiden, die gemaakt worden als een Ajacied aan de bal is. Dit geluid is een imitatie van ontsnappend gas in de gaskamers. Rotterdammers roepen ook: ‘Adolf was een Feyenoord-fan’. Hitler lies Joden vergassen en zorgde zo dat er minder Ajacieden waren. Aan de andere kant hebben de Feyenoord-supporters een hekel aan Duitsers, die in mei 1940 de hele stad plat bombardeerden. De Rotterdammers maken er een erezaak van elke keer als zij in Duitsland komen zo veel mogelijk restaurants en tankstations te slopen. Vak-S, de standplaats voor de extreme Feyenoord-aanhang, duet tijdens wedstrijden vaak een spelletje. Ze roepen: ‘Wie niet springt, is een Jood’. Voetballers zeggen vaak dat ze niet horen wat de fans roepen. Maar Feyenoorder Van Gobbel bewees dat dit niet waar was. Toen zijn club kampioen was, riep hij tijdens de huldiging die kreet. De fans vonden het prachtig, maar toen zijn ploeg twee weken later naar Amsterdam moest, bleef Van Gobbel thuis. Zijn veiligheid kon in de Arena niet gegarandeerd worden.

Op de officiële internet-site van Ajax blijkt dat de Amsterdammers ook heel inventief zijn in het sarren van tegenstanders. ‘Als de lente komt, gooien we bommen op Rotterdam’, staat daar. ‘Het is geen mens, het is geen beest, Het is een tering Hagenees’, is een andere gouwe ouwe. Verder flirten de Amsterdammers met hun ‘Joodse achtergrond’: ‘De Joden gaan op jacht’, scanderen ze als ze op het punt staan andere groepen aan te vallen. De Nederlandse

Stadion de Kuip in Rotterdam

overheid is zeer gevoelig voor allerlei uitingen van neonazisme en arresteert bijvoorbeeld mensen die nazistische lectuur of symbolen verkopen. Antisemitische leuzen worden al meer dan tien jaar geroepen, maar niemand durft in te grijpen als hele vakken met supporters de Hitler-groet maken. ook de spelers klagen niet. Het hoort er allemaal gewoon bij. Het is daarom niet te hopen dat Oranje straks op Engeland, Duitsland of Turkije stuit. De Nederlandse fans zullen die ploegen het stadion uit sarren, vloeken en treiteren. Voor het Nederlandse imago zou dat slecht zijn.

De Nederlandse en Belgische overheid is ondertussen een actie begonnen om de bevolking te overtuigen dat Euro 2000 een feest wordt. ‘Er komen alleen fans naar het EK’, vertrouwt Henk Spaan in Nederland de bevolking toe. Dat is precies de achilleshiel van het evenement.