Neerlandia. Jaargang 101

[p. 3]

Inleiding
Overtuigend optreden
◼ Joep Baarmans Baartmans-van den Boogaart, voorzitter ANV-Nederland, dagvoorzitter (bewerkt door Joris Dedeurwaerder)

Welkom

Dames en heren, heel hartelijk welkom namens Benego en namens het Algemeen-Nederlands Verbond. Ik heb grote waardering voor uw komst omdat het zaterdagmorgen is, omdat wij u zo vroeg lieten beginnen, omdat het uw vrije tijd is en omdat u het niet voor uzelf doet. Blijkbaar ziet u de zin ervan in, maar dat is nog niet hetzelfde als dat u er zin in had. Grote waardering dus.

Platformfunctie

Wie zijn hier bij elkaar? Mensen van de overheid en, vooral ook, het veld. En gelukkig is dat ook niet gescheiden, en zo is deze dag ook bedoeld. Deze dag heeft een platformfunctie. U laat zien wat u zelf doet, u heeft eigen ervaringen van succes, van mislukking en van elke tussenfase, en daar zitten gemeenschappelijke elementen in die ervaringen. Gemeenschappelijk kan enthousiasme zijn of frustratie of verwachting, en dan is het heel goed om af en toe elkaar te zien, te spreken of die ervaring te delen. Je werkt samen in een veel groter verband. Tussen haakjes, ANV staat voor Algemeen-Nederlands Verbond, dat is al meer dan 100 jaar zo. 101, om precies te zijn. Als ik het voor het zeggen had, maar ik ben maar een eenvoudige voorzitter, dan zou het Algemeen-Nederlands Verband zijn, dat vind ik zoveel vriendelijker.

Vlaanderen en Nederland werken samen. Grenzen zijn namelijk relatief en worden steeds meer relatief. Je zou kunnen zeggen dat het woord betrekkelijk hier veel aardiger is om te gebruiken. Wij onderhouden betrekkingen met elkaar en dan zijn grenzen betrekkelijk. Het gaat om een presentatie, het gaat om uitwisseling op het algemene terrein van die samenwerking, het gaat om de achtergrondgedachte waarom we bij elkaar zijn, maar het gaat ook over acht deelterreinen: toerisme, grensverkeer, welzijn, volkscultuur, universiteit en onderwijs, leefmilieu en media. Er bestaan op al deze terreinen werkgroepen als een vorm van samenwerking voor geïnteresseerden: mensen die worden ondersteund vanuit Benego en vanuit het ANV, vroeger ook vanuit het ANC (Algemeen-Nederlands Congres) en ook toen al vanuit het ANV. Gevraagd is het uitdiepen van een onderwerp per deelsessie. Het gaat om het waarom van de samenwerking, het gaat erom wat men op dat punt vooral wil bereiken. Waar liggen de belemmeringen en wie

[p. 4]

moeten die helpen wegnemen? Elke groep kan voor iedere deelnemer in dat opzicht interessant zijn. Het kan een bezinning zijn op het eigen bezig zijn. En het is belangstelling voor elkaars werk, dat je hier brengt en je realiseert je met elkaar in welk verband je bezig bent. Dat is een van de doelen: platformfunctie.

Inventarisatie

Ik wil het nu even hebben over het tweede doel wat wij met deze dag hebben, namelijk inventarisatie, die ook de vorm heeft van een boek en als u vandaag hier blijft dan is het de bedoeling dat u bij het weggaan een inventaris meekrijgt. Er is een aantal jaren geleden een inventaris gemaakt van de samenwerking met het oog op het ANC-congres toen op 7 mei 1994 in het Provinciehuis in 's-Hertogenbosch.

De laatste maanden is er keihard gewerkt aan actualisering en completering. Voor iedereen moet het een handig naslagwerk zijn. ANV- en Benego-medewerkers en bestuurders hebben zich geweldig ingespannen. Het gaat om een inventaris van projecten en van structuren. Wat er destijds is opgenomen, is opnieuw aangeschreven om zicht te krijgen op de huidige situatie en er zijn nieuwe initiatieven aangemeld en opgespoord. Zodoende ontstond er een zo goed mogelijk overzicht. Dat laat ook zien wat nog niet gezien kan worden, het geeft een blik op het ontbrekende en zo zou dit dan toch nog een soort poëtische zaterdag worden.

Waarom, overigens, is dit niet een initiatief van de overheid zelf? Een goede vraag van u of van mij. De overheid heeft er namelijk alleszins belang bij. Maar het blijkt particulier initiatief te zijn in de actieve zin van dat laatste woord, zoals overigens zeer veel op het gebied van de samenwerking. En de overheid mag daar haar voordeel mee doen en zal dat ook zeker doen wanneer het haar althans ernst is met die samenwerking. Het is wel volkomen terecht dat de kleine organisaties - die dicht staan bij de praktijk van de samenwerking of zelf die samenwerking in de praktijk brengen - om financiële steun hebben gevraagd voor deze dag en voor wat hier gepresenteerd wordt. Zo'n algemeen nuttige zaak gaat uiteraard de capaciteit van een klein bureau, waar ook het dagelijkse werk moet doorgaan, te boven. Namens het bestuur van het Algemeen-Nederlands Verbond, en ik denk dat ook te mogen namens Benego, spreek ik mijn grote waardering uit voor degenen die zo hard en zo eendrachtig hebben gewerkt aan dit onderdeel van vandaag. De inventaris, onderverdeeld naar beleidsmaterie, zal vanaf nu bijgehouden worden en op een goed moment opnieuw worden uitgegeven, misschien om de paar jaar. Dat moet uiteraard nog bekeken worden.

Het verdrag van 17 januari 1995

En er is een derde doel dat wij met deze dag hebben. Deze dag gaat over de samenwerking in de grensstreek. Die concrete samenwerking tussen Vlaanderen en Zuid-Nederland wordt expliciet als belangrijk genoemd in het nieuwe verdrag tussen Vlaanderen en Nederland, dat getekend werd op 17 januari 1995. Dat is meer dan twee jaar geleden, en de commissie voor de uitvoering van het verdrag is nog steeds niet samengesteld. Als Gedeputeerde voor Noord-Brabant, tussen 1987 en 1995, heb ik de samenwerking aan de grens vorm zien krijgen: officiële structuren tussen

[p. 5]

ambtenarenorganisaties, officiële ontmoetingen, werkvergaderingen van bestuurders ter bekrachtiging van wat was voorbereid, of om opdrachten te geven. Die bestuurlijke wil is een wezenlijke voorwaarde voor succes en voor een loyale vertaling daarvan. Als voorzitter van ANC, in illo tempore, en voorzitter Nederland van het ANV, hic et nunc, stel ik, dat voor het welslagen van die beleidsvoornemens een open oog voor het particuliere initiatief en een houding van respect van wezenlijk belang zijn. Die ontbreekt overigens niet in Zuid-Nederland. Dat het particuliere initiatief een rol heeft in de uitvoering van de politieke afspraken is door de beide parlementen erkend tijdens de behandeling van het verdrag. Het initiatief van vandaag waar u allemaal door uw voorbereiding of door uw aanwezigheid een bijdrage aan levert, past volledig in de afspraken van 17 januari 1995. Er is draagvlak voor wat de regeringen beogen. Dat laten wij zien op dit onderdeel. Het is al geen gemakkelijke zaak om concreet samen te werken tussen de overheden onderling, gegeven de verschillende bevoegdheden, omgangsvormen, opvattingen, financiële mogelijkheden. Het is natuurlijk nog veel complexer voor ons als organisaties om zulke barrières te nemen. Erkenning van dat gegeven op bestuurlijk niveau zal de werkers van het veld - dat bent u - bemoedigen. Gebrek aan waardering zal de samenwerking frustreren en dan worden er kansen gemist.

Een groot programma

U heeft vandaag een groot programma. Dit was een heel ernstig woord vooraf. Het is met het oog op de toekomst dat ik dit zeg. Wij zullen evenwichtig moeten optreden: dat geldt voor de overheid en voor het particuliere initiatief. Van onze kant, zonder zelfoverschatting, maar wel zelfbewust, met een grote bereidheid tot inzet van veel energie onzerzijds: daar moet een redelijke tegenprestatie van de kant van de overheid tegenover staan. Misschien is het ook heel zakelijk om het zo te stellen. Misschien is het ook wel een beetje te Nederlands, maar waar ik helemaal niet van hou, is dat wij als motto voor de samenwerking zouden moeten schrijven: Al die mooie beloften, de titel die Rutger Kopland in 1981 aan een bundel gaf. Er is publiek commitment aangegaan, ik vind dat dit gezegd moet worden, en u hoort aan mij dat ik daarover nog niet helemaal tevreden ben. Deze dag kan in hoge mate eraan bijdragen dat we overtuigend optreden in de richting van de overheid.