Neerlandia. Jaargang 100

[p. 30]

Regio
Voeren, oh Voeren
Guido Logie

‘Een ernstig zieke die verdoofd aan het infuus ligt, is rustig maar daarom niet genezen,’ antwoordt Guido Sweron, wanneer ik hem zeg vanuit het centrum van het land de indruk te hebben dat het de laatste tijd in Voeren nogal rustig is. Er bereiken ons althans geen berichten meer van goed overwogen pesterijen van de Happart-clan.

‘De Hoofdrolspelers zijn achter de coulissen hun gage aan het opstrijken. De gecontroleerd, georkestreerde rellen van vroeger moesten de aandacht van het epicentrum afleiden. Voeren was het ventiel. Een interessant confrontatiegebied voor het Taalaktiekomitee (TAK), enz... Het spanningsveld ligt nu binnen de Vlaamse regering. De pionnen zijn veranderd. Eerste schepen en straatrevolutionair José Happart wil in Wallonië minister worden. Schepen Huub Broers is kabinetsmedewerker van minister-president Van den Brande. Er wordt nu een aanwezigheidspolitiek gevoerd.’

VVV ‘De Voerstreek’ in 's-Gravenvoeren
Foto: Guido Logie

Guido Fonteyn schreef in De Standaard dat Van den Brande nogal laat naar Voeren kwam.

‘Dat voelen wij hier zo aan, ja. De belangstelling van Vlaamse politici komt laat. Maar je kunt Van den Brande daar niet de schuld van geven. Hij is gekomen, met grote trom, als dé vertegenwoordiger van het Vlaams parlement. Vroeger kreeg Voeren alleen de aandacht van extreme groeperingen als TAK en Vlaamse militantenorde. Happart kon wel op de steun van heel wat Waalse politici rekenen. Er was een duidelijke wanverhouding. Er was wel eens een Vlaams minister van Cultuur op bezoek gekomen, maar dat had niet dezelfde impact.’

De Happart-clan blijft de touwtjes in Voeren stevig in handen houden. In de gemeenteraad hebben de Franstaligen 8 van de 15 zetels. Het gemeentelijk Nederlandstalig onderwijs is volledig afgebouwd en de leerkrachten werden de laan uitgestuurd. Op de sombere gevel van Sint-Martens-Voeren prijkt een uitdagend bord ‘Ecole Francophone des Fourons’. Wie er les geeft heeft trouw beloofd aan Happarts ‘Retour à Liège’. Een privé-indoctrinatieschool van de Happarts, noemt Sweron het bolwerk. Ernaast staat het Centre Culturel Francophone, gefinancierd met vele miljoenen uit Wallonië. In 's-Gravenvoeren wordt momenteel de zaal van de harmonie van burgemeester J. Smeets verbouwd tot privéschool en cultureel centrum, eveneens met Waals geld. Op deze manier wordt Smeets beloond omdat hij zich met de burgemeesterssjerp wou omgorden. Een Waalse excellentie die met veel poeha voor één of ander naar Voeren komt, is meer regel dan uitzondering.

Daartegenover staat het dienstcentrum ‘Voeren 2000’ dat de Vlaamse regering liet bouwen en dat Van den Brande kwam openen. Voerenaars kunnen er met al hun problemen terecht. En ver-

[p. 31]

der zijn er de scholen - een secundaire school, een muziekschool - die Sweron oprichtte en die een bloeiend bestaan leiden. Ze recruteren in de regio, over de grens heen. En dan is er natuurlijk de VVV ‘de Voerstreek’, een ledenvereniging van ongeveer tachtig gezinnen, waarvan plusminus de helft Nederlandse.

Of Guido Sweron optimistisch is over de toekomst van de Nederlandstaligen in Voeren? ‘De groei van een kind is afhankelijk van de eigen groeikracht. Daar is er geen probleem. Wat de eigen initiatiefkracht betreft, is onze gemeenschap blakend gezond. Maar groei is ook afhankelijk van de omgeving, van de machtsstructuur, en die is onzeker. Van het federale België valt geen heil te verwachten. Ons lot ligt dus in handen van de Vlaamse politici. Of ze voldoende haar op hun tanden zullen hebben om Voeren als Vlaams gebied te verdedigen. In elk geval: een tweetalig instituut betekent op termijn Franstaligheid.’

Is het waar dat de Nederlandstaligen bij de volgende gemeenteraadsvergaderingen de meerderheid behalen als de Nederlanders in Voeren ook mogen stemmen?

‘Het is een wensdroom waar ik graag in zou willen geloven. 16,5% van de Voerense bevolking is Nederlander. Als Nederlanders bij volgende verkiezingen mogen stemmen, zal het om stemrecht gaan en niet om stemplicht. Als ze mogen stemmen, betekent dat dan automatisch dat ze voor Vlamingen kiezen? We zullen ze zeker moeten motiveren. En dat kan niet door flamingantische slogans te laten horen. De Vlaamse gemeenschap moet zich niet als underdog opstellen, maar als een positieve gemeenschap. We moeten een duidelijke dorpspolitiek uitbouwen, met aandacht voor het milieu, de ruimtelijke ordening, enzovoort. We moeten de Nederlanders bij het beleid betrekken en aansluiting zoeken bij het Nederlandse achterland. Goede samenwerking met de buurgemeenten is van groot belang. En we moeten de boel hier rustig houden, want Nederlanders hebben een hekel aan straatherrie.’

Is u gelukkig met het feit dat Huub Broers kabinetsmedewerker is van Luc Van den Brande?

‘Huub is een heel goede vriend, en veel gebeurt in

Het sombere lagere schoolgebouw van de Franstaligen in Sint-Martens-Voeren
Foto: Guido Logie

overleg. Hij heeft die weg gekozen die hem het beste ligt. Hij is een politiek beest. Ik steek meer energie in toerisme en cultuur, en ben geëngageerd in de Vlaamse beweging. Ik denk dat we daar op termijn de vruchten van zullen plukken.’

Sweron, een vlotte maar bedachtzame prater, wil wel een en ander relativeren. Zijn grote inzet voor de Nederlandstalige gemeenschap van Voeren noemt hij een ‘uit de hand gelopen liefhebberij’. ‘We zijn vaak wat donquichotesk bezig,’ zegt hij. Hij is nu aan het einde van twee jaar ‘loopbaanonderbreking’ gekomen. ‘Ik zit door de speklaag heen,’ zegt hij lachend. Als alles verloopt zoals gepland, stapt leraar Sweron op 2 september weer naar school. Hij, de oprichter van twee scholen, is gewoon leraar gebleven. Collega's werden er directeur.

Voeren:

Zes dorpen: Moelingen, Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-Voeren, Teuven en Remersdaal, 's-Gravenvoeren.

Op 8 november 1962 door de taalgrenswet overgeheveld van de Waalse provincie Luik naar de Vlaamse provincie Limburg.
Oppervlakte: 5000 ha, 50 km²
Inwoners: 4300
Sweron: ‘De getallen zijn niet indrukwekkend. De waarde van de Voerstreek is het wél.’
VVV ‘De Voerstreek’, Kerkplein 216, 's-Gravenvoeren