Neerlandia. Jaargang 100

[p. 10]

ANV/ANC
Twee organisaties tot één!
Het samengaan van ANV en ANC
Inez Groen

Het ANV en ANC zijn al vijfentwintig jaar gescheiden wegen gegaan. Het ANV met zijn kantoor in Den Haag als ledenvereniging, het ANC in Brussel als koepel van aangesloten verenigingen en motor van een reeks werkgroepen. Sinds de Algemene Vergadering van 15 juni jl. is er sprake van één vereniging. Dat het pad naar deze integratie niet altijd over rozen is gegaan, is duidelijk. Verschillen in organisatiestructuur en in organisatiecultuur lopen direct in het oog, maar ook persoonlijke verschillen speelden een rol.

Het ANV heeft zich in honderd jaar ontwikkeld tot een ledenvereniging met een duidelijk ideeëngoed over taal en cultuur, Nederland en Vlaanderen. Met zo'n 2000 leden, is de vereniging stabiel, maar kwetsbaar. Te weinig jonge mensen scharen zich achter het ANV. Het ANV wordt vaak wat droog en saai bevonden. Met het instellen van de Commissie Toekomst onder leiding van Rien Jonkers is een poging gedaan een nieuwe richting voor het ANV vast te stellen. In het rapport dat is verschenen, werd onder andere aangeraden te integreren met het ANC.

Het ANC daarentegen heeft meer jongeren onder zijn gelederen. Oorspronkelijk bedoeld als instantie die de Algemeen-Nederlandse Congressen zou organiseren, is de stichting uitgebreider gaan functioneren. De doelstellingen van deze stichting zijn praktischer en uitgebreider dan die van het ANV. Ook terreinen als leefmilieu, toerisme, onderwijs komen aan bod. Het ANC heeft een uitgebreid netwerk van mensen, onder wie ook jongeren, die zich daar mee bezighouden en voor inzetten.

Gecombineerd zouden de twee organisaties samen veel sterker kunnen staan. Maar zo makkelijk is het niet, om jarenlange verwijten over en weer aan de kant te zetten. Wat praktisch is hoeft niet altijd prettig te zijn. Uiteindelijk was het dan toch zover en is het tijd om de beide voorzitters van het vernieuwde ANV eens te vragen naar de redenen die geleid hebben tot de integratie. Ik sprak met André de Beul, algemeen voorzitter, en joep Baartmans, de nieuwe voorzitter Nederland.

Klopt het dat het ANV en ANC vroeger één vereniging zijn geweest?

Baartmans: ‘Ja dat klopt. Het ANC is speciaal in het leven geroepen om de vier- of vijfjaarlijkse congressen te organiseren. Daarom heet het ook het Algemeen-Nederlands Congres.’

De Beul: ‘Toch wordt daar heel verschillend over gedacht. Sommigen zeggen dat het ANC een afsplitsing is van het ANV, weer anderen zeggen dat, ondanks het feit dat het ANC door mensen van het ANV is opgericht, het toch geen afsplitsing is maar iets totaal nieuws. Hoe dan ook, ik wil mij niet met dat onzalige verleden bezighouden, maar de geschiedenis laten rusten. De beide verenigingen zijn geëvolueerd tot interessante verenigingen. Gezien hun doelstellingen in deze moderne tijd zouden we moeten samenwerken voor een hoger doel.’

Wie nam het initiatief tot samenwerking?

Baartmans: ‘Allereerst moet je weten dat het ANC zich breder is gaan bewegen dan het ANV. Alle terreinen van de samenwerking werden meegenomen, zoals leefmilieu en dergelijke. Het ANV is meer specifiek voor taal en cultuur gebleven. Er sloten zich bij het ANC talloze mensen aan en het ANC zelf verzorgde de ondersteuning

[p. 11]

Joep Baartmans, de nieuwe voorzitter Nederland van het ANV

op administratief gebied en deed de inhoudelijke voorbereiding.

De eigenlijke afspraak was dat ANC de Kroniek van de Samenwerking zou gaan doen. Maar gaandeweg ontwikkelde Nieuwsbrief zich tot een volwaardig tijdschrift met dossiers. De samenstellers vonden dat ook gerechtvaardigd, omdat zij op veel terreinen bezig waren en daar veel over te melden hadden. Die dossiers waren heel succesvol. Er kwam veel reactie op vanuit de velden die in de dossiers werden besproken.

Ook het ANV begon een nieuw redactiebeleid te ontwikkelen. Neerlandia ging zich breder oriënteren. Uiteindelijk bleek na jaren de initiële scheiding een kunstmatige te zijn geworden.’

De Beul: ‘Eigenlijk was er allang sprake van samengaan. Een aantal mensen in ANV en ANC hadden al jaren het idee dat we eigenlijk zouden moeten samengaan, minstens samenwerken, maar nog liever samengaan. De buitenwacht kon haar verwondering niet onderdrukken dat dat niet het geval was. En de subsidiegevers vroegen zich ook steeds af hoe wij toch naast elkaar konden blijven marcheren. Daar werden dan van die spelletjes gespeeld, van zie toch hoeveel wij het ANV of ANC geven, en dan kreeg de ander minder...’

Maar wat mij verbaasde was dat er lange tijd over een integratie gesproken werd, maar dat er nooit iets gebeurde, totdat het feit in een keer daar lag.

Baartmans: ‘Ja, het is inderdaad heel snel gegaan. Jarenlang was er wat concurrentie tussen beide kantoren. Er werd wat denigrerend over elkaar gedaan, zo van “dat armoedige zaakje in Brussel” over het ANC en “ze hebben zo'n groot kantoor, maar presteren niets” over het ANV. Er waren twee algemeen secretarissen met totaal verschillende karakters. De samenwerking werd wel gezocht maar stuitte steeds af op verschillen in cultuur. Ook zag je dat op het niveau van de structurele subsidies, de beide clubs tegen elkaar uitgespeeld werden. Bij het ANC vielen subsidies weg, en we konden de subsidiegevers maar niet duidelijk maken dat we wel degelijk verschillende organisaties waren. Dat we wel hetzelfde wilden, maar dat op een totaal andere manier vormgaven. Dat er zelfs een beetje concurrentie was af en toe.’

‘Vorig jaar september wilde ik haast maken met de integratie, dus heb ik drie voorwaarden gesteld: op zeer korte termijn één bestuur, één tijdschrift en betere huisvesting voor het ANC, anders ben ik weg. Het hoofdbestuur heeft dit gesteund. Dit viel samen met de bereidheid van het ANV om daaraan mee te werken. Ook daar

[p. 12]

André de Beul, voorzitter ANV tijdens zijn rede op het eeuwfeest van het ANV: ‘laat dit geen begrafenis eerste klas geweest zijn’

was een bezinning gaande op hoe het nu verder moest. De Commissie Toekomst onder leiding van Rien Jonkers heeft daar een belangrijke rol in gespeeld.

Binnen het ANC moest daar een strijd voor gevoerd worden. Ik heb daar geen spijt van, al spijt het me wel dat die strijd af en toe voor bepaalde mensen pijnlijk is geweest. Maar ja, de tijd was rijp. Aan weerskanten werd er veel positiever over elkaar gedacht. Zeker de jongeren hadden geen last van het verleden. Ik vond het zeer gênant dat mijn en de oudere generatie zo moeilijk deed, terwijl de jongeren zo fantastisch met elkaar konden samenwerken.’

‘Dus, de integratie komt voort uit een combinatie van factoren: uit nood geboren, een positieve houding van beide kanten en van personen die het met elkaar konden vinden.’

De Beul: ‘Bovendien waren er bestuursleden die dat zelf steeds meer zo zagen zitten. Een aantal keren is daar aan tafel over een zachte vorm van samenwerking gesproken. Totdat twee jaar later de kaarten zo goed lagen dat het in een keer mogelijk was. De omstandigheden dwongen ons ook. Zeker de jongere generatie had geen boodschap meer aan de historie.’

Wat verwacht u van de nieuwe vereniging?

Baartmans: ‘Ik verwacht dat datgeen dat uit particulier initiatief gedaan kan worden nu effectief vanuit één organisatie kan. Het ANV heeft een netwerk aan contacten, zeker ook binnen de overheid. Dat kan iets heel goeds doen. Dus dat het ANV dé organisatie wordt voor particulier initiatief dat het enige aanspreekpunt is voor de overheid.

De Beul: ‘Ik hoop en verwacht dat wij door een bundeling van krachten in staat zullen zijn onze doelstellingen beter tot werking te kunnen brengen. Afzonderlijk is het niet zo evident dat dat zal lukken. Door de integratie zullen we op moderne wijze kunnen werken, waardoor we de jongeren weer opnieuw kunnen interesseren voor onze doelstellingen. We hebben een nieuwe werking voor de boeg, waardoor we een serieuze verjongingskuur kunnen ondergaan.’

‘Vorig jaar was het eeuwfeest natuurlijk het hoogtepunt van het vuurwerk van het eeuwfeestjaar. Daarna was het uitgesist, en was ik bang dat de vereniging toch aan ernstige slijtage onderhevig was. We moeten alles op alles zetten om dat feest niet een begrafenis eerste klas te laten zijn. Wat nu gebeurt opent nieuwe wegen voor de toekomst. We zijn beiden niet meer het ANV en ANC van vroeger. Beide componenten zullen beter aangepast zijn aan de huidige tijd.’