Neerlandia. Jaargang 100

[p. 31]

Taalgebruik
‘Die airbag-rage had best voorkomen kunnen worden’
Een gesprek met Huig Bunk, voorzitter van de werkgroep Taalgebruik van het ANV dat, let op, niet hetzelfde is als de werkgroep Goed Nederlands
Inez Groen

De werkgroep Taalgebruik is ontstaan in 1974 onder leiding van de Vlaming Etienne Wieme. De doelstelling van de werkgroep is een afgeleide van het ANV, namelijk het bevorderen en het handhaven van het eigentijdse Nederlandse taalgebruik in het Nederlandse taalgebied in Europa.

‘Let op het woord eigentijds,’ aldus Bunk, ‘wij streven er dus niet naar de term Centraal Station te vervangen door Hoofdbaanhof. Dat is de oude term daarvoor, zoals u kunt zien, vanuit het Duits. Maar dat is zo ouderwets en iedereen is toch al gewend aan Centraal Station, dat het belachelijk zou zijn dat te willen veranderen.’ Ik moet toegeven niet te weten dat Centraal Station geen Nederlands is, maar Hoofdbaanhof lijkt niet op iets waar je op een trein stapt. ‘Wij zijn absoluut niet puristisch. Het gaat om het gebruik van het Nederlands, niet om herinvoering van ouderwets Nederlands.

Door de grijze massa en overreding te gebruiken proberen we de overschakeling op het Frans in Vlaanderen te voorkomen en het gebruik van het Engels in Nederland. De bedoeling is dat we regelmatig voordrachten gaan houden over dit onderwerp.’

En brieven schrijven, natuurlijk. Over Meeting Point, Greenpoint etcetera. ‘Twee brieven zijn illustratief. We hebben een brief geschreven naar de manager van de jaarbeurs met de klacht dat de ontmoetingsplaats Meeting Point in plaats van bijvoorbeeld Trefpunt genoemd is. Zij had dat nooit beseft, en heeft de naam veranderd. Net als op veel stations trouwens. Een ander succes is dat we bereikt hebben dat in Brussel er nu ook trefpunt staat in plaats van trefplaats.’

Wat mankeert er aan trefplaats?

‘Daar mankeert helemaal niets aan. Maar op deze manier bevorder je de eenvormigheid van de Nederlandse taal in Nederland en Vlaanderen.

Niet iedere actie werkt. Zo heb ik een twist gehad met de Belgische Spoorwegen over de verwarrende benamingen van hun treinen: IC, IR's, P-treinen en L-treinen etcetera. Waarom niet gewoon sneltreinen en stoptreinen? Het antwoord was dat een sneltrein ook vaak stopt en een stoptrein ook heel snel is. Tja, dan ben je uitgepraat.’

Wat zijn jullie grootste successen?

‘Onze grootste realisatie is dat bankbiljetten in Vlaanderen nu in drie talen zijn, eerst alleen Frans-Nederlands, nu Frans, Nederlands en Duits.

Een ander succes is dat in encyclopedieën, plattegronden en de Michelin-gids niet alleen nog maar Bruxelles staat maar ook Brussel.’

Hoe is dit bewerkstelligd?

‘Vooral door brieven aan uitgevers als Winkler Prins, de Oosthoek, Shell, Essokaarten.

Een actie moet een redelijke kans op succes hebben. Zo is er het Nederlands Bijbelgenootschap. Dat heeft haar huisstijl veranderd en spreekt in de inleiding over “onze mission statement...” Als je weet wat voor mensen er lid zijn van dat bijbelgenootschap?

[p. 32]

Stond er in advertenties eerst nog ‘Bake-off’, nu wordt er al gesproken over ‘zelf af te bakken’ of ‘voorgebakken’. Een succesje van de werkgroep Taalgebruik.

Mijn moeder moet het ook nog kunnen begrijpen! Een brief naar dat bijbelgenootschap heeft een grote kans op succes.

Iets anders is Philips. Ik ga niet in op vragen om iets te gaan doen aan “Let's make things better.” Dat is het Philipsbeleid en als Timmer denkt dat ze zo een internationalere uitstraling krijgt, dan is dat oké wat mij betreft. Bovendien luistert hij toch niet.’

Wat vindt u het leukst om te doen?

‘Het allerleukst vind ik mijn eigen vete met Voeren. Ik wil daar de verfransende rol van Happard terug dringen. Je kunt dat doen door een beroep te doen op wetten die door de vaste commissie van taaltoezicht worden opgelegd.’

Waarom bent u, als Nederlander zijnde, niet veel kwader over het gebruik van het Engels in het Nederlands?

‘De Vlamingen hebben behoefte aan iemand die dat doet, er zijn te weinig Vlamingen die het zelf doen. Ze gaan gewoon door en zien het wel. Er wordt veel gepraat, maar weinig gedaan. Ze maken zich drukker over de spelling dan om de teloorgang van het Nederlands in Brussel.’

Veel mensen denken verschillend over het al dan niet vastleggen van het Nederlands in de Grondwet. Wat denkt u daarvan?

‘Wat is Nederlands? Als ik niet meer met mijn moeder kan praten dan gaat het fout. Je verankert iets in de Grondwet om iets af te kunnen dwingen. Maar als men nu niet wil? De verengelsing gaat heel sluipend. Net als het mission statement waar ik het met over had. Natuurlijk is het een verrijking van het Nederlands als er nieuwe woorden worden geïntroduceerd, zoals computer. Maar die airbag-rage had voorkomen kunnen worden door een goede term te verzinnen waarvan iedereen op de hoogte gesteld had moeten worden.’

Laatst las ik in de kranten al termen als botsballon of luchtzak...

‘Oh, dat weet ik niet.’ Denkt even na: ‘Toch zou het vastleggen in de Grondwet ondersteunend kunnen werken. Je kunt bijvoorbeeld het Nederlands op bijsluiters afdwingen.’