Neerlandia. Jaargang 97

[p. 146]

Een stageverslag
Het Nederlandse Amerika

Begin dit jaar voerde Ciska van Beek, in het kader van haar studie Engelse taal- en letterkunde, een stageopdracht uit op het ANV-Verbondskantoor. Ciska is studente aan de Rijksuniversiteit te Utrecht. Als specialisatie heeft zij Amerikanistiek gekozen. Haar stageopdracht was een onderzoek naar de verspreiding van de Nederlandse taal en/of cultuur in Amerika door organisaties in Nederland, alsmede de reden waarom Amerikanen daarvoor belangstelling hebben.

Als tweede taak inventariseerde zij het vak Neerlandistiek zoals dat wordt gegeven aan de universiteiten in de Verenigde Staten en Canada.

Tevens werd de betrokkenheid van de Nederlandse emigrant bij gebeurtenissen in het moederland bekeken. Het voert te ver om het uitgebreide rapport met zijn grafieken en bijlagen over te nemen. De conclusies en aanbevelingen van haar verslag zijn hierbij weergegeven.

Conclusies

Het blijkt dat vele organisaties zich bezighouden met de verspreiding van de Nederlandse taal en/of cultuur. Het merendeel van de beschreven organisaties richt zich op het Amerikaans/Canadese publiek. Het blijkt dat alle redelijk succesvol zijn in het ‘verkopen’ van hun Nederlandse product. De algehele indruk is dat de belangstelling voor Nederland in het algemeen nog steeds groeit. Vooral de Nederlandse films en documentaires doen het goed op de internationale programmamarkt.

De docenten Neerlandistiek en de culturele attachés van de consulaten-generaal maken melding van overwegend positieve reacties van Amerikanen en Canadezen over Nederland. Dit is echter tegengesteld aan de conclusie van het onderzoek van het Nederlands



Bureau voor Toerisme. Waarschijnlijk is het zo dat de hoger opgeleiden een positief beeld van Nederland hebben omdat ze meer algemene kennis over het land bezitten. Terwijl voor de doorsnee Amerikaan (het onderzoek is in Amerika uitgevoerd) de onbekendheid met Nederland leidt tot een negatief beeld.

De organisaties die zich voornamelijk richten op de Nederlander in Amerika en/of Canada zullen de Nederlandse immigrant als doelgroep steeds kleiner zien worden. Nederlanders die sinds de jaren vijftig in Amerika of Canada verblijven hebben een bestaan opgebouwd in hun nieuwe land. Zij volgen dan niet of nauwelijks wat zich in Nederland afspeelt. Degenen die wel op de hoogte willen blijven zullen eerder op een transcriptie (radio)programma afstemmen of een Canadese Nederlandstalige krant kopen omdat beide ook nieuws uit de eigen regio belichten. Het Nederlands nieuws wordt daarin in hoofdlijnen geschetst.

Alhoewel de immigrant als doelgroep aan het verdwijnen is, komt er een andere groep Nederlanders voor in de plaats; de toeristen en degenen die voor langere tijd in Amerika of Canada wonen en werken. Van de hier behandelde organisaties heeft dat vooral voor Radio Nederland Wereldomroep en de Nederlandstalige kranten consequenties.

De Nederlandstalige uitzendingen van de wereldomroep waren eerst voornamelijk voor de immigranten bedoeld. Met het kleiner worden van deze groep is inmiddels de toerist en de voor langere tijd in Noord-Amerika verblijvende Ne-

[p. 147]

derlander de nieuwe doelgroep geworden.

Ook de Nederlandstalige kranten die zich vooral op de immigrant richten (zoals de Windmill Herald) zullen uiteindelijk hun oplagecijfers zien dalen, dit in tegenstelling tot kranten die reeds een andere doelgroep hebben (zoals de NRC-weekeditie).

Het vak Neerlandistiek kan gevolgd worden aan vele universiteiten. Het blijkt vooral populair te zijn bij leerlingen die niet van Nederlandse afkomst zijn, dit in tegenstelling tot wat ik aan het begin van mijn stage aannam. Naar aanleiding van de antwoorden kan ik dan ook concluderen dat de studenten van Nederlandse oorsprong zich vooral tot de familie wenden als ze Nederlands willen leren.

Alhoewel de docenten beweren dat het Nederlands steeds meer belangstelling trekt wordt het vak minder gekozen. Dit wordt geweten aan de recessie. Aangezien de leerlingen het Nederlands voornamelijk als aanvulling op hun pakket gebruiken, wordt steeds vaker voor praktische vakken gekozen.

De Amerikaanse/Canadese student beschouwt het Nederlands namelijk nog steeds als een nutteloos vak. Wat vele studenten echter niet weten is dat Nederland de derde investeerder is in Amerika. Daardoor zijn er ook veel Nederlandse bedrijfsvestigingen en is er binnen het bedrijfsleven wel vraag naar mensen die kennis hebben van de Nederlandse taal en cultuur. Hier zou dan ook wat meer ruchtbaarheid aan gegeven kunnen worden.

Aanbevelingen

Een veel gehoorde klacht van de docenten Neerlandistiek was dat ze niet voldoende middelen ter beschikking hadden om het lesprogramma uit te breiden dan wel te verbeteren. Wellicht dat het ANV de Taalunie kan aansporen hier wat aan te veranderen.

Ook blijkt dat wanneer organisaties samenwerken in het buitenland er een beter resultaat wordt bereikt voor het Nederlandse product. Indien dit binnen de beleidspunten van het ANV past zou op een verregaande samenwerking van Nederlandse organisaties in het buitenland kunnen worden aangedrongen. (cvb)