Neerlandia. Jaargang 96

[p. 89]

Dubbelportret (IV)

Twee dichters, de Vlaming Jan van Nijlen en de Nederlander Gerard den Brabander werden gefascineerd door de aparte sfeer van de Antwerpse haven, die hen deed dromen van overzeese landen. Het is de droom van twee dichters, die in hun poëzie tegenpolen vormen: Gerard den Brabander (pseudoniem van J.G. Jofriet, 1900-1968) laat in zijn gedichten vaak een cynische ondertoon horen, terwijl de verzen van de ook in Nederland veel gelezen Jan van Nijlen (1884-1965) vervuld zijn van weemoed en resignatie. De haven roept bij beiden de gedachte op van ruimte en verre kusten, van ‘nieuwe mensen en een blijder licht’.

Peter KRUG

De haven (fragment)

Wat lokt mij, dromer, 's avonds naar de haven,
in 't voorjaar, als de merel kweelt en fluit?
Vindt daar mijn armoede onvermoede gaven,
zoekt daar mijn weemoed dagelijks zijn buit?

Ik weet het niet. Maar zoals in den morgen
mijn stap zich richt naar 't bruine voorjaarswoud,
waar mijn oog alles wat nog is verborgen
aan bottend groen vermoedt en reeds aanschouwt;

zó, als de zonn'ge dag begint te kwijnen,
en schemert vóór mijn ogen kleurenmoe,
ga ik naar u, o haven, in het schijnen
van 't late licht als naar een schuilplaats toe.

Want elk geluid heeft hier een vreemd bekoren:
't gedruis van ijzer op arduinen steen,
het beiaardspel in eeuwenouden toren,
der verre schepen klagende sireen;

het zijn àl klanken van één stem, die spreken
komt tot het hart door heimwee overmand,
terwijl ik droom van overzeese streken,
als ware ik vreemdling in mijn eigen land.

Hoe kan wie rust zoekt bij dit noden rusten?
Een kleine boot, die 't krijsend anker licht,
voert me in verbeelding naar de verre kusten,
naar nieuwe mensen en een blijder licht.

Jan VAN NIJLEN

(Uit: Verzamelde gedichten, Uitg. Van Oorschot, Amsterdam 1964)

Aan Antwerpens haven

Wie het contact met havens heeft verloren
en zit gevangen in het binnenland,
werd niet voor de oneindigheid geboren:
hij twijfelde aan de onzichtbre hand
waaraan elk schepsel zich moet overgeven...
Loert aan den einder dan alleen de dood?
Beter dan zich in 't land te overleven
zal men de horizonten overstreven:
Over de wereld wordt men frank en groot.

Gerard DEN BRABANDER

(Uit: Curve, uitg. De Bezige Bij, Amsterdam 1950)