Neerlandia. Jaargang 96

[p. 53]

Dubbelportret (III)

De Leie is altijd een belangrijke verkeersader geweest voor Vlaamse steden als Gent en Kortrijk, typische Leiesteden. Het deel tussen Gent en Deurle is bekend geworden om zijn schilderachtig landschap langs de bochtige river met zijn bossen en duinen. Hier in Sint-Martens-Latem werd rond de eeuwwende de Latemse School geboren, die zich liet inspireren door de natuur. De kunstenaars van de Latemse School vertonen grote verscheidenheid. Men vindt er zowel symbolisten als expressionisten onder. Bekende namen zijn de dichter Karel van de Woestijne, de beeldhouwer Georges Minne, de schilders Frits van den Berghe, Albert Servaes en Constant Permeke, de grootste Vlaamse schilder van de nieuwe tijd. Ook de hedendaagse Vlaamse dichter Karel Jonckheere (geb. 1906) liet zich inspireren door de Leie blijkens onderstaand fragment. Een Nederlandse dichter Bert Voeten (geb. 1918) onderging evenzeer de schoonheid van het Leie landschap en voelde zich aangetrokken tot het kunstenaarsdorp Latem gezien zijn ‘Gezicht op Laethem’.

Peter Krug

De Leie (fragment)

Het regent en een jongen zit te lezen
in 't Leielicht dat door de wolken zeeft,
soms kijkt hij op met blij verwonderd wezen
naar de eerste zwaluw, die voor 't venster zweeft.

Hij ziet den vlasgaard op den molenkouter,
hoort 't stampen in die olieslagerij,
hij ruikt het vochtig palmhout en wordt louter
vertedering en legt het boek terzij.

Zijn tante vraagt opeens: ‘Kent gij den schrijver?
Soms komt hij hier, wij breien al zijn goed,
hij woont over de Leie bij den vijver,
hij is al oud en heeft een paardevoet.’

Een boek ligt op een stoel, begint te leven,
een wonder wezen, waaruit licht opgaat,
het heeft zich boven stof en greep verheven,
bezit voortaan een hart en een gelaat.

Dan, als een kind dat iemands naam wil vragen,
bedeesd en argeloos maar tevens blij,
zo naêrt de knaap het boek om stil, met tragen,
verschroomden blik te dromen: ‘Wie is hij?’

De woorden van zijn tante blijven haken,
hij ziet een man, een inktpot, een wit blad,
maar nog blijft vreemd hoe men een boek moet maken
dat groeit tot leesbaarheid uit troebel klad.

En nimmer ging de knaap den schrijver zoeken,
het land van Over-Leie bleef een droom.

KAREL JONCKHEERE

(Uit: Spiegel der Zee, uitg. Nederlandsche Boekhandel, Antwerpen 1946)

Gezicht op Laethem

Dit is het welig landschap van Permeke:
de velden, de rivier en de abelen,
de donkere wegen die het land verdelen
saam met de sloten en de trage beken.

De Leie, blinkend binnen oevergrassen,
laat het vertroebeld spiegelbeeld der dromen
van bocht tot bocht en in den hemel stromen,
waar men het terugvindt: strak en schoongewassen.

Van de Woestijne leefde hier tezamen
met der seizoenen val: den triesten regen,
de vreugde van het licht en toegenegen
het sneeuwen over dingen, daden, namen.

Zijn naam vind ik geschreven allerwegen,
in mensen, dieren, vruchten nauw voldragen;
en 's avonds kom ik, dwalend langs de hagen,
Den Modderen Man nabij den kruisweg tegen.

BERT VOETEN

(Uit: De blinde passagier, uitg. Stols, Den Haag 1946).