Neerlandia. Jaargang 96

[p. 13]

Dubbelportret (II)

De Schelde verbindt evenals de Maas de zuidelijke en de Noorderlijke Nederlanden en vormde eeuwenlang een bron van welvaart, vooral voor Antwerpen. Voor dichters was deze brede stroom een bron van inspiratie. Ik vermeld hier slechts de Noordnederlander J.J. van Geuns en de meer bekende Antwerpenaar Jan van Nijlen, in leven niet alleen een bekend dichter, maar ook jaren redacteur van ‘Groot-Nederland’ (met Greshoff en Vestdijk). Beide dichters herinneren in de volgende gedichten aan hun jeugdjaren in het Scheldegebied waar zij werden geboren.

Peter KRUG

Geboortestad (Scheldestad)

I

De kleine stad waar ik geboren ben
Is mij het meest geliefd van alle steden.
O kon ik nog als in dat ver verleden
Daar dromend gaan waar 'k alle stegen ken!

Ik zal de grijze torens niet vergeten
Van kerk en poort, wijd zichtbaar in het rond,
Die ons vermaanden menig middagstond,
Dat wij het etensuur hadden vergeten!

Wij zagen ze aan den einder dicht bijeen:
De slanke torens en den stompen groten.
Hoe klein de plek die zij hielden omsloten
En toch ging onze liefde al daarheen...

Thans nog gebeurt het mij op vreemde reizen
Dat ik zo dwaalde tot het avond werd,
En ik verbeeld mij dat ik in de vert'
Het oude stadsprofiel weer zie verrijzen...

II

Ik leefde als kind in een stad aan 't water
Daar trok de haven mij met vreemde macht.
Die liefde voor de schepen heeft mij later
Nimmer verlaten, waar mij 't lot ook bracht.

Het was een stad met donkre smalle straten.
Daarachter lag de wijde haven licht.
Wij waren met de kaailui goede maten
En kregen, eer dan zij, een schip in 't zicht!

Wij kenden van de stoompijpen de banden
En wisten van elk schip waarvan het kwam.
Was dát geen Antwerper? (maar bij het landen
Lazen wij op den streven: Rotterdam!)

Wij kenden dagen dat de zon zo straalde
Dat ieder boord van staal en koper blonk,
En andre, dat al vroeg de lucht vervaalde,
De nevel viel, en 't dof signaal weerklonk.

Eerst dáár scheen ons het leven te beginnen,
Werden wij van de wereld ons bewust.
Doch, als de torenklok ons riep naar binnen,
Omving ons 't huis met de gewone rust.

Maar onze liefde bleef toch voor daar buiten
En half al slapend luisterden wij loom,
Of wij nog schepen konden horen fluiten, -
En begeleiden hen in onzen droom.

J.J. VAN GEUNS

(Uit: De ziel der steden, uitg. A.A.M. Stols, 's-Gravenhage 1939)

Langs de rivier

Gelukkig hij die aan de groene zomen
van een rivier zijn jonge jaren slijt:
in het seizoen der eerste levensdromen
vindt er niet een zijn hart onvoorbereid.

De spiegeling van windbewogen bomen,
een donker schip dat over 't water glijdt,
de wijde luchten en de zilte aromen
maken hem stil en droomrig voor altijd.

Het levend water is de vruchtbare ader
waarmede de aarde zijn illusies voedt,
en 't wisselend landschap brengt zijn heimwee nader

tot vreemde schoonheid aller zeeën en stranden,
wen bij der schepen troosteloos getoet
duizend verlangens in zijn hart ontbranden.

Jan VAN NIJLEN

(uit: Verzamelde gedichten 1903-1964, uitg. G.A. van Oorschot, Amsterdam 1964)