Neerlandia. Jaargang 34

Uit Tijdschriften.

Het ‘Nederlandsch Archief voor Kerkgeschiedenis’ (redactie: prof. dr. A. Eekhof te Leiden en prof. dr. J. Lindeboom te Groningen; uitgever: Martinus Nijhoff te 's-Gravenhage), driemaandelijksch tijdschrift, bestaat honderd jaar (1929). Voor deze gelegenheid is het in dubbele aflevering verschenen. Behalve een tweetal artikelen door de redacteuren aan de geschiedenis van het ‘Archief’ gewijd, en een serie portretten van redacteuren en uitgevers, bevat deze aflevering ook een ‘Repertorium’ op de artikelen, die gedurende deze honderd jaar in het ‘Archief’ zijn opgenomen.

Het kan van belang zijn hier te vermelden, welke op Noord-Amerika betrekking hebben: Henry Beets, John H. Livingston, de vader der Hollandsche Geref. Kerk in Noord-Amerika (1910); Het Psalmgezang in de Calvinistische Kerken van Noord-Amerika (1913); De afscheiding van de Geref. Hollandsche Kerk in Noord-Amerika in 1822, in haar wortelen, voorloopers en leiders (1917); De gereformeerde Nederlanders in Noord-Amerika. Idealen verwerkelijkt binnen tachtig jaren? (1926); - J.T. Bodel Nijenhuis, Jonas Michaëlius. Eerste predikant der Ned. Herv. Gemeente in Noord-Amerika (1857); - Henry E. Dosker, De ‘Revival’ van 1800. Een bladzijde uit de Amerikaansche kerkgeschiedenis (1907); - A. Eekhof, De Noord-Amerikaansche predikant Henricus Selijns in de gemeente Waverveen, 1666-1682, 1915/16, Waverveen, 1666-1682 (1915/16) - De ‘memorie’ van Isaack de Rasière voor Samuel Blommaert. Het oudste Hollandsche bericht betreffende Nieuw Nederland en New Plymouth, de kolonie der Pilgrim Fathers (1919); Drie onbekende dokumenten betreffende de Pilgrim Fathers in Holland (1920/21); De Amerikaansche Universiteit (1922/23); Grotiana in Noord-Amerika (1922/23); De Amerikaansche universiteit Harvard en de Indianen (1924/25); John Robinson, (1928); De Noord-Amerikaansche krankenbezoeker Bastiaan Jansz. Krol voor de derde maal gehuwd (1929); - N.C. Kist, John Robinson (1848); - H.C. Rogge, Brownisten te Leiden (1899); - Edgar F. Romig, John Robinson (1928); - H.J. Westerling, De Nederduisch gereformeerde Kerk in de provintiën New York en New Jersey onder Engelsch bewind (1920/21).

E.

Prof. Dr. A.J. Barnouw.

Het bekende tijdschrift Morks Magazijn, dat reeds in zijn 32sten jaargang is, opent elke maand met de beschrijving van een persoonlijkheid. In Februari was Prof. Dr. A.J. Barnouw, lector aan de Columbia University te New York in het Nederlandsch en Nederlandsche geschiedenis, aan de beurt.

De geleerde wordt er in geschetst als docent en als schrijver. Bij de laatste hoedanigheid wordt met waardeering melding gemaakt o.m. van Barnouws boek Holland under Queen Wilhelmina en zijn uitvoerige studie over Vondel. De heer Cannegieter, die het vraaggesprek met hem hield, spreekt van de ‘evenwichtige, ruimhartige, onbevooroordeelde persoonlijkheid’ van dezen Amerikaanschen Nederlander, die door zijn Monthly Letters, uitgaafje van de Netherland-America Foundation, maandelijks de belangstelling voor de cultureele banden tusschen Nederlanders en hun Amerikaansche afstammelingen wekt en onderhoudt. Gaarne hadden wij in dit verband iets vermeld gezien over de wording van het Koningin Wilhelmina Lectoraat aan de Columbia University en het pionierswerk van Leonard Charles van Noppen.

Over de hebbelijkheid van den Hollander om geringschattend over zijn vaderland te spreken, oordeelt Barnouw:

‘Deze natuurlijke neiging tot zelf-kritiek is misschien het geheim van dien geest van verdraagzaamheid en duldzaamheid, die den Hollanders altijd tot roem heeft gestrekt. Hij, die niet blind voor eigen gebreken is, zal geneigd zijn de tekortkomingen van anderen te verdragen, en zelfs te gelooven, dat datgene, waarmee hij niet kan instemmen, toch wel iets goeds kan bevatten.’

[p. 66]

De ervaring heeft prof. Barnouw geleerd, dat we de illusie eener blijvende taalverwantschap met de Nederlandsche landverhuizers moeten laten varen. De ‘geïsoleerde plekken, waar de Hollandsche taal een kwijnend bestaan lijdt, zijn gelijk poelen stilstaand water, achtergelaten door een wegtrekkende overstrooming, zonder dat eenige kans op nieuwe inundatie bestaat.’

Het is ‘niet de taal, welke het Hollandsche bestanddeel doet voortleven. Het zijn de eigenschappen van het ras, welke zich doen blijven gelden, ook wanneer men zich in zijn taal en leefwijzen naar denieuwe omgeving gevoegd heeft.’

Het uitvoerige, rijk verluchte opstel geeft o.m. nog tal van belangrijke opmerkingen over Amerika en Oost-Indië, de kerk in Amerika, den Amerikaanschen en den Hollandschen geest, de Nederlandsche wetenschap en kunst in Amerika en de pers.

Wij onderschrijven gaarne den slotzin:

‘Wel mogen wij erkentelijk zijn voor het bezit van een dergelijken vertegenwoordiger van onze vaderlandsche cultuur in den vreemde!’

Verandering bij de Nederlandsche landverhuizers in Amerika.

Over dit onderwerp schreef Prof. Dr. S.R. Steinmetz een studie in de Januari-aflevering van het tweemaandelijksch tijdschrift Mensch en Maatschappij.

Zijn stelling, dat menschen, die in slechte omstandigheden, onder een of anderen druk leven, bij opheffing hiervan in een nieuwe, geheel andere omgeving, degenen, die hen van vroeger kenden, verrassen door hun nieuwe gestalte, toetst hij aan de Nederlandsche landverhuizers. Herhaaldelijk verwijst hij naar het groote werk van Dr. Van Hinte, dat door Prof. Eekhof uitvoerig in den vorigen jaargang van Neerlandia besproken werd en waarvan hij den rijkdom van bijzonderheden en de zekerheid van kennis over de Nederlanders in Amerika roemt.

v.S.