Nederduitse en Latynse keurdigten

Aan myn Geboorteplaats Rynsburg.

A Aloude Landvlek, wien de Ryn,
En 't Roomsch gezigt den tytel gaven,
Gy waart wel eer het Hof der Graven

(Wier zommig hier begraven zyn;)

Daar Hollands hooge landvoogdy

Van wiert berigt van veele jaren:
Maar al die luyster is vervaren

In ongedenk, en zoo voorby,

Dat zoo niet pas wat brokken steens,

Dit, by 't geschrift der oude zerken,
Betuygden met geringe merken;

Men heugde 't nog gedagt het eens:

Nog bleeft gy een geruimen tijd,

Het weeldrig hof der ouwde nonnen,^*
Op dat haar kuisheid ongeschonnen,

Dus bleef de Godsdienst toegewyt;

Die 's morgens na de kloosterwet,

* Het Klooster tot Rynsburg wort gezegt van zodanige Ordre geweest te zyn, dat'er de Nonnen (zynde de dochters der voornaamste Adelyke geslagten van Hollant) des voormiddags geestelijk, en des namiddags wereldlijk waren; wanneerze met de Edelluiden mogte hoveren, dansen, uit spelen ryden, en zig in alle hoffelijkheid vermaken: hebbende het klooster zelf zekere zaal, of vertrekplaats, daar zig de Edellieden zes weken lang gedurende mogten ophouden, en gedienstig verblijf en herberg vinden; welken tijd verstreken zijnde, zy genoodzaakt waren zig voor een week of twee te vertrekken, na welken tyd zy vryelijk megten weder komen: en zeitmen dat aldus de verdreven Koning van Denemarken Chrestiern de II. (Keizer Karels zusters man) alhier omtrent een halfjaar lang, gehuisvest is geweest.

[p. 97]

 

Hier passen op haar kerkgetyen;

 

En dan 's namiddags speleryen,

 

Aan 's Jonkers rug te paart gezet:

 

Ook gaf de danszaal 't tijdverdryf,

 

Aan jonge Jurrren t' wyle d'ouden

 

Met hoog gezag den teugel houden,

 

In 't regtsgeding van goed en lyf:

 

De wellust en de lekkertant,

 

Kon hier een vetten dis bereiden;

 

Geplaatst in volle klaverweiden,

 

En in het hert van 't korenland:

 

Waar aan de^† rykdom niet gebrak,

 

Van Heerengift aan landerven,

 

En rente, en erfpagt, en 't verly'en

 

Van velt en hofdienst- en gerak.

 

Maar dit gestigt en 't kerkgebaar,

 

Met al dien toestant is verdwenen;

 

Dies rest'er slegts van al die steenen

 

Een^* hoogte voor den Ouwevaar;

 

Tot datze val (ze waggelt al)

 

En nederstorte langs de scheuren

† Tot bewijs van de mogentheid dezes kloosters, dient dat het gewoon zijnde werkelijks eenige aalmissen uyt te deelen, alhier in den Jare 1557 (zijnde een dieren tijd) op Pinxterdag, negenentwintig hondert ponden broots aan 2900 menschen uytgedeelt zyn.

* Van dit Kloostergebouw is niets blyven staan als eenig oud vervalle Muurwerk, waar onder een hooge halve gevel en op het spits des zelfs een Ouwevaars nest, dreigende, door de bouwvalligheid der van een gescheurde steenen, in 't korte om verre te vallen.

[p. 98]

 

Van 't oude Muurwerk; ligt te keuren

 

Dat dit eerlang gebeuren zal.

 

Hoe zyt gy nu? die Kloosterstant

 

Hier uytgeroeit met al de droomen

 

In 't Kerkbeslag van 't heerschent Romen,

 

Brak niet alleen dien kluisterbant,

 

Maar zag hier tevens opgestaan

 

Een zevenstar van wakkre Mannen,

 

Die alle Kerkgewelt verbannen,

 

En scheuren 't web der kluisterdraan;

 

Dat zedert nog, als 't overschot

 

Van 't Roomsche Kerkrach, eensgezinden

 

In 't stuk der Godtsdienst, zogt te binden

 

Als met een halsbant om den strot:

 

Dies bleef hier geen gedagte naar

 

Van binding, Kerkdwang, of iet anders

 

Dan, voor alle Oudheids medestanders,

 

Dit nest der kleppende Ouwevaar:

 

Hier kreeg men op het zelve spoor

 

Van 't Evangelyligt de proeven,

 

Hoe geen gemoedren zig behoeven

 

Althans te laten kluistren, door

 

Gezag, nog magt, nog waan, nog wet,

 

Goetvinding, ordre, form, besluiten,

 

Belydenis, nog ietwes, buiten

 

Het geen dat Gods gebot haar zet.

 

Wie anders denkt, wil nog op 't nest

 

Des Ouwevaars staan spiegeloogen,

 

Maar vint zig in zijn waan bedrogen,

 

Dat stort in 't eind als al de rest;

 

Hier is 't gemoet dan waarlyk vry;

 

Hier wort de ziel, aan God verbonden,

 

Niet vast geboeit aan menschenvonden,

 

Nog dwang van Kerklyk' heerschappy:

 

Regt naar het voorbeelt dat men ziet

 

In 't vry gebiet der Heeren Staaten,

 

Die elks gemoet in vryheid laten,

 

In 't heilzaam vrye Lands gebiet.

 

Zoo vint men hier dat oud beslag

 

In 't Kerklijk niet alleen verschoyen,

[p. 99]

 

Maar is ook alle prang te boven

 

Die eenigzins te knellen plag.

 

Al luit men dun de Klooster-klok,

 

Al dingt m' op 't regt van zijn konventen;

 

't Zijn niet dan yd'le dreigementen.

 

Van een gebroken meesterstok;

 

Die lang vermolsemt, en doorwormt,

 

Aan stukken viel; daar elk aan 't grabblen

 

Om 't grootste stuk, met slaan en krabblen

 

Hier met op andren stoot en stormt:

 

Maar wie zig van zijn eigen regt

 

Verzekert vint, heeft niets te schromen,

 

Hoe zeer z' elkand'ren tegens komen;

 

't Strekt maar een spiegelspelgevegt:

 

En wie dit in den grond verstaat,

 

Blijft buiten dwang en prang van andren;

 

Hy zugt wel, dat ze dus elkandren,

 

Te keer gaan met een bittren haat:

 

Maar is verheugt in zijn gemoet,

 

Dat hem geen slaafsche banden nypen,

 

Daar hy zijn vryheid kan begrypen;

 

Dat groot en onwaardeerlijk goet,

 

In 't lijffelijk zoo aangenaam,

 

Schoon niet gekent van alle menschen,

 

Maar voor 't gemoet veel meer te wenschen,

 

In toestant die 't gemoet betaamt.

 

ô Reynsburg, 't is u dan gebeurt,

 

Dit voorbeelt uit uw schoot te geven;

 

Onsterff'lijk zal die luister leven,

 

't Zy wie 't begrimt of spoorloos keurt.

 

Uw Graven zijn in 't graf gedaalt,

 

Uw kloostermuuren staan geschonden;

 

Haar puin bestulpt haar groene gronden,

 

't Wyl 't ligt van deze vryheid straalt,

 

En stralen zal eeuw uit eeuw in,

 

En uwen naam met glory melden,

 

Op 't yverspoor dier dapp're Helden;

 

Ligtbakens in Gods Huisgezin;

 

Die d'eerste grond tot dit gebouw,

 

Op uwen grond, ô Rynburg, leyden,

[p. 100]

 

In 't openbaar; en 't ligt verspreiden,

 

Dat duyzenden verligten zouw.

 

'k Was dit geslagt, en uw gestigt,

 

Myn wieg, dees dankbaarheid verpligt.

 

 

 

1672.

 

J. Oudaan